Safa ile Merve Arasındaki Say

43- Safa ile Merve Arasındaki Sayin Bir Rükün Olduğu Ve Haccın Ancak Onunla Sahih Olması

1168- Urve'den rivayet edilmiştir:

“Âişe'ye:

“Öyle zannediyorum ki, bir adam, Safa ile Merve arasında sa'y yapmazsa zararı olmaz” dedim. Aişe:

“Niçin?” diye sordu. Ben de:

“Çünkü yüce Allah,

“Safa ile Merve tepeleri, Allanın emrine itaati belirlemek için koyduğu işaretlerdendir” [357] buyurmaktadır” dedim. Bunun üzerine Aişe:

“Allah Safa ile Merve tepeleri arasında sa'y yapmayan bir kimsenin, haccını ve umresini tamam kılmamıştır. Eğer bu ayetin hükmü, senin dediğin gibi sa'y mubah olsaydı, ayet “Safa ile Merve tepeleri arasında sa'y etmemekte bir günah yoktur” şeklinde olurdu. Bu ayetin ne hususta indiğini bilir misin? Bu ayet, ancak şu hususta inmiştir:

Ensar, cahiliye döneminde deniz kenarında buiunan İsaf ile Naile adında iki put için ihrama girip sonra Mekke'ye gelip Safa ile Merve tepeleri arasında sa'y yaparlardı. Sonra da traş olurlardı.

İslam gelince, Ensar, cahiliye döneminde yaptıklarına bakarak Safa ile Merve tepeleri arasında sa'y yapmaktan çekindiler. İşte bunun üzerine Yüce Allah,

“Safa ile Merve tepeleri, Allanın emrine itaati belirlemek için koyduğu işaretlerdendir” [358] ayetini indirdi. Böylece onlar, Safa ile Merve tepeleri arasında sa'y yaptılar” dedi. [359]

1169- Enes b. Mâlik (r.a)'tan rivayet edilmiştir:

“Ensar, cahiliye döneminden kalan adetlerinden dolayı Safa ve Merve tepeleri arasında sa'y yapmaktan çekindiler. Bunun üzerine yüce Allah'ın;

“Safa ile Merve tepeleri, Allanın emrine itaati belirlemek için koyduğu işaretlerdendir. Dolayısıyla kim hac yada umre yaparsa bu ikisinin arasını sa'y etmesinde bir günah yoktur” [360] ayeti indi. [361]

Açıklama:

İslamiyet geldikten sonra İsaf, Naile, Menat da dahil bütün putlar kırıldığı için Ensar, putlara ait bütün hatıraların silinip gitmesi lazım geldiğini düşünerek İslamiyet'ten sonra Safa ile Merve arasında sa'y etmenin kaldırılacağını zannediyorlardı. Bu düşüncelerle, Hz. Peygamber (s.a.v.)'den Safa ile Merve arasında sa'y etmenin hükmü sorulunca, yüce Allah, Bakara: 2/158. ayeti indirmiştir.

Bu iki tepe arasında koşmak, aslında Hz. İbrahim'in hanımı Hacer iie ilgili bir hatıradır. Hz. İsmail'in annesi Hacer, su bulmak için çocuğunu Harem'in bulunduğu yere koyup iki tepe arasında koşmaya başladı. Bu sırada Allah'ın yardımı yetişmiş ve Zemzem kuyusunun yerinden su fışkırmıştı. İşte onun hatırası için bu iki tepe arasında koşmak, haccın ibadetleri arasına konulmuştur.

Bu koşma, Allah'ın yardımının insanlara yetişeceğinin bir simgesidir.

Safa ile Merve arasında koşmak, Mâliki ve Şafiî mezheplerine göre farz iken, Hanefilere göre vaciptir.

[357] Bakara: 2/168.

[358] Bakara: 2/168.

[359] Buharı, Hac 79, Ebvâbu'l-Umra 10, Tefsiru Sure-i Bakara 21, Tefsinı Sure-i Necin 3; Ebu Dâvud, Menâsik 55, 1901; Tirmizî, Tefsiru Sure-i Bakara 12, 2965; Nesâî, Menâsik 168; İbn Mâce, Menâsik 43, 2986; Ahmed b. Hanbel, Müsned, 6/144, 162, 163, 227.

[360] Bakara: 2/168.

[361] Buhâri, Hac 80, Tefsiru Sure-l Bakara 21; Tirmizî, Tefsiru'l-Kur'an 3, 2966.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın