Ölen Kimsenin, Ailesinin Ona Ağlaması Sebebiyle Azab Olunması

9- Ölen Kimsenin, Ailesinin Ona Ağlaması Sebebiyle Azab Olunması

840- Abdullah İbn Ömer (r.a)'tan rivayet edilmiştir:

“Hafsa, yaralanması üzerine Ömer'in başında ağladı. Ömer:

“Ey kızcağızım! Yavaş ol.” Resulullah (s.a.v.)'in:

“Gerçekten ölü, ailesinin ona ağlaması sebebiyle azab görür” buyurduğunu bilmez misin?” dedi. [1179]

841- Ebu Musa (r.a)'tan rivayet edilmiştir:

“Ömer vurulduğu zaman Suheyb evinden gelip Ömer'in yanma girdi. Onun yanıbaşmda ayakta durup ağlamaya başladı. Bunun üzerine Ömer, ona:

“Ne ağlıyorsun? Bana mı ağlıyorsun?” dedi. Suheyb:

“Evet, vallahi, sana ağlıyorum ey müminlerin emiri!” diye cevap verdi. Ömer:

“Vallahi, doğrusu sen Resulullah (s.a.v.)'in:

“Üzerine ağlanan kimse azab görür” buyurduğunu bilmektesin” dedi.

Hadisin ravisi Abdulmelik İbn Umeyr der ki:

“Bu hadisi, Mus'ab İbn Talha'ya söyledim. O da dedi ki:

“Âişe, üzerine ağlamadan dolayı azab gören kimseler, ancak Yahudilerdir” derdi. [1180]

842- Abdullah İbn Abbâs (r.a)'tan rivayet edilmiştir:

“Kalkıp Aişe'nin yanına girdim ve ona Abdullah İbn Ömer'in ölünün, ailesinin ona ağlaması sebebiyle azab göreceği ile ilgili söylediği hadisi naklettim. Aişe:

“Hayır, vallahi! Resulullah (s.a.v.): “Ölü, bir kimsenin ağlaması sebebiyle azab görür” şeklinde kesinlikle bir şey söylememiştir. Fakat o, “Ailesinin ağlaması sebebiyle Allah kafirin azabım artırır” demiştir. Çünkü Allah, “Doğrusu güldürendir,” ağlatandır ve “Hiçbir günahkar, diğerinin günah yükünü yüklenmez”[1181]

843- Abdullah İbn Ebi Müleyke'den rivayet edilmiştir:

“Osman İbn Affân'ın Mekke'de bir kızı vefat etmişti. Biz de cenazesinde bulunmak üzere onun yanına geldik. Cenazeye, Abdullah İbn Ömer ile Abdullah İbn Abbâs'ta geldi. Ben, ikisinin arasında oturmaktaydım.

önce birisinin yanma oturmuştum. Sonra diğeri gelip yanıma oturdu. Abdullah İbn Ömer, Amr b. Osman'ın yüzüne karşı:

“Sen, (ölen kimsenin arkasından) ağlamayı yasaklamıyor musun? Halbuki Resulullah (s.a.v.);

“Doğrusu ölü, ailesinin ona ağlaması sebebiyle azab görür” buyurmaktadır” dedi. [1182]

844- Abdullah İbn Abbâs (r.a)'tan rivayet edilmiştir:

“Ömer vefat edince, ben, ölü, ailesinin ağlaması sebebiyle azab göreceği ile ilgili bu hadisi Aişe'ye anlattım. Aişe:

“Allah, Ömer'e rahmet eylesin! Hayır, vallahi, Resulullah (s.a.v.):

“Allah, mümini, bir kimsenin ağlaması sebebiyle azab eder” demedi. Fakat “Ailesinin ağlaması sebebiyle Allah kafirin azabını artırır” buyurdu” dedi.

Daha sonra Aişe:

“Size Kur'an yeter! Çünkü yüce Allah “Hiçbir günahkar, diğerinin günah yükünü yüklenmez” [1183] buyurdu” dedi. O zaman Abdullah İbn Abbâs:

“Doğrusu Allah,

“Güldürendir, ağlatandır” [1184] dedi

Açıklama: Abdullah İbn Ebi Müleyke:

“Vallahi, Abdullah İbn Ömer bundan sonra hiçbir şey söylemedi” dedi. [1185]

845- Urve'den rivayet edilmiştir:

“Âişe'nin yanında, Abdullah İbn Ömer'in:

“Ölü, ailesinin ağlaması sebebi azab görür” şeklindeki sözü anıldı. Bunun üzerine Âişe şöyle dedi:

“Allah, Ebu Abdurrahnıan'a rahmet eylesin! Bir şey işitmiş, fakat on (doğru-dürüst) ezberi eyememiş. Doğrusu Resulullah (s.a.v.)'in yanından bi yahudi cenazesi geçmişti. Yahudiler ona ağlıyorlardı. Resulullah (s.a.v.):

Siz ağlıyorsunuz, fakat o sizin bu ağlamanızdan dolayı elbette azal görüyor” buyurdu. [1186]

846- Urve'den rivayet edilmiştir:

“Âişe'nin yanında, Abdullah İbn Ömer'in: “Doğrusu ölü, ailesinin ona ağlaması sebebiyle kabrinde azab görür” şeklinde Peygamber (s.a.v.)'e dayandırdığı hadis zikredildi. Bunun üzerine Aişe şöyle dedi:

“O hata etmiştir. Çünkü Resulullah (s.a.v.) ancak:

“Ölü, suçu yada günahı sebebiyle elbette azab görür. Ailesi ise şimdi ona ağlamaktadır” buyurmuştur.

Abdullah İbn Ömer'in bu sözü, yanlışlık bakımından şu söze de benzemektedir:

“Resulullah (s.a.v.) Bedir savaşında Kalîb çukurunun başında durdu. 0 çukurda, Bedir savaşında öldürülen müşriklerin cesetleri bulunmaktaydı. Resulullah (s.a.v.) onlara ne söylediyse söyleyip sonra da:

“Doğrusu onlar benim sözlerimi işitiyorlar” buyurdu.

Abdullah İbn Ömer, bunda da yanılmıştır. Çünkü Resulullah (s.a.v.):

“Bu ölüler, kendilerine söylemekte olduğum sözlerimin doğru olduğunu bilmektedirler” buyurdu.

Daha sonra Âişe,

“Şüphesiz ki sen ölülere işittiremezsin” [1187]ile

“Sen kabirlerde olanlara işittiremezsin” [1188] ayetlerini okudu.

Açıklama:

Yüce Allah, “Ateşten ibaret olan yerlerine yerleştikleri sırada” demek istiyor” dedi.”

Kalîb: Bedir savaşında kafir cesetlerinin atıldığı kuyudur. Bu kuyuda bulunan cesetlere Resulullah (s.a.v.)'in bir şeyler söylediğini ifade için: “Onlara ne söylediyse de söyledi” denilmiştir. Bundan maksat:

“Size vaad olunanın hak olduğunu anladınız mı?” buyurmuş olmasıdır. [1189]

847- Ali b. Rebîa'dan rivayet edilmiştir;

“Kufe'de kendisine yas tutulan ilk kişi, Karaza b. Kab'tır.

Bunun üzerine Muğîre b. Şu'be, Resulullah (s.a.v.)'i:

“Kime yas tutulursa o kimse kıyamet gününde kendisine yapılan (üstü başı yırtıp başına toprak saçarak feryadu figan edilmesi sebebiyle azab görür” buyururken işittim” dedi. [1190]

Niyaha:

Ölünün iyiliklerini say saya yüksek sesle ağlamadır, Türkçe'de buna “Ağıt” denilir.

“Ölünün arkasından feryadu figanla ağlamadan dolayı ölünün azab görmesi"

hususunda gelen bu hadislerin zahirine göre; ölü, aile halkının ve çevrede bulunan kimselerin ağlamasından dolayı azab görür. Sahabelerden, tabiundan ve etbau't-tabiinden bir grup bu görüştedir. Daha sonraki alimlerin büyük çoğunluğu, bu hadisin manasını tevil yoluna gitmişler, Fakat hadisin tevili konusunda ihtilafa düşmüşlerdir.

Şâfiîlerden Müzeni (ö. 264/878), Nevevî (ö. 676/1277) ile Hanefilerden Ebu Leys es-Semerkandî'ye göre; sağlığında, ölünce kendisi için ağlanmasını vasiyet eden bir kimse, aile halkının ağlamasından dolayı azab görür. Fakat sağlığında böyle bir vasiyette bulunmayan kimseler, öldükten sonra yakınlarının ağlamasından dolayı azab görmezler. Nitekim"Hiçbir günahkar, başkasının günahını çekmez[1191] ayeti de buna delalet etmektedir.

Davud ez-Zâhirî (ö. 270/884) ile bir grup alim, “Ölü sağlığında aile halkını ölüye yüksek sesle ağlamaktan yasaklamayı ihmal etmediği için kendisi ölünce onlann ağlamasından dolayı azab görür” demişlerdir.

Hafız İbn Hacer (ö. 852/1447) bu görüşlerin arasını şöyle birleştirir: Bu mesele, şahısların durumuna göre değişir. Adeti ölüm karşısında feryadu figan etmek olan bir kimse, ölünce yakınlarının ağlamaları için vasiyet etmişse, o kimse, yakınlarının bu ağıdmdan dolayı azab gördüğü gibi zalim olan bir kimse de yakınlarının dünyadaki bu çirkin amellerini saya saya ağlamalarından dolayı azab görür. Yine kendi ölümüne yakınlarının feryadu figan ederek ağlayacaklarını bilen bir kimse, eğer sağlığında onlan bu konuda ikaz etmeyi ihmal ederek ve onların bu hareketinden hoşlanarak ölürse, onların ağıtlarından dolayı azab görür. Fakat onları ikaz etmeyi İhmal etmiş olmakla beraber sağlığında onların bu hareketinden hoşlan-mamışsa, azab görme. Fakat ihmalinden dolayı azarlanır. Onların bu hallerinden hoşlanmayan bir kişi, sağlığında onları gerektirdiği şekilde ikaz ettiği halde, onlar, bunu yine de yüksek sesle ağlayacak olurlarsa, ölü, bunların, Allah'ın razı olmadığı bir işi yapmalarını görmekten dolayı yine rahatsız olur.”

Hz. Aişe,

“Hiçbir günahkar, başkasının günahını çekmez” ayetini delil getirerek konumuzu teşkil eden Abdullah İbn Ömer hadisini reddetmiş, Abdullah İbn Ömer'in yanıldığını, hata ettiğini veya hadisin aslını unuttuğunu belirtmiş ve olayın asıl kaynağı ile ilgili olayı anlatmıştır. Nitekim Ebu Hureyre ile Şâfiîlerden bir topluluk bu görüşü benimsemiştir.

[1179] Buhârî, Cenâiz 34; Nesâî, Cenaiz 14, 15; Ahmed b. Hanbel, Müsned, 1/36.

[1180] Buhârî, Cenâiz 32, Ahmed b. Hanbel, Müsned, 1/39.

[1181] Fâtır: 35/18, Necm: 53/38.

[1182] Buharı, Cenâiz 23; Ahmed b. Hanbel, Müsned, 1/42.

[1183] Fâtır: 35/18, Necm: 53/38.

[1184] Necm: 53/43.

[1185] Buhârî, Cenâiz 23.

[1186] Buhârî, Cenâiz 32, Megâzî 8; Ebu Dâvud, Cenaiz 24-25 (3129); Nesâî, Cenaiz 15; Ahım b. Hanbel, Müsncd, 2/38, 57, 78, 95, 209.

[1187] Neml: 27/80.

[1188] Fâtır: 35/22.

[1189] Buhârî, Cenâiz 86, Meğâzî 8; Nesâî, Cenaîz 11.

[1190] Buhârî, Cenâiz 33; Tirmizî, Cenaiz 23, 1000; Ahmed b. Hanbel, Müsned, 4/245, 252, 255.

[1191] İsrâ: 17/15.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın