Büyüklere Ait Menkıbeler

BÜYÜKLERE AİT MENKIBELER ÜZERİNDE

Dediler:

- Zamanımızda irade sahipleri (mürid olmak kabiliyetindekiler) azdır. Nitekim şu hikâyeye dikkat ediniz : Bir şeyh ululardan birine haber göndermiş : «Buralarda mürid olmak vasfında insanlar azdır; sizin tarafta sâdık mürid sıfatında kimseler varsa bize gönderin!» Mektubu alan ulu kişi de şu cevabı vermiş : «Bahsettiğiniz müridlerden burada da yoktur. Eğer şeyh istiyorsanız istediğiniz kadar gönderelim!»

Dediler:

- Bu taifeye iradet (bağlılık) en güzel misallerinden birini Mevlânâ Rükneddin Hâfî hazretlerinin bir hareketinde bulur. Mevlânâ Rükneddin, hiç bir amelinden ümitli olmadığını, ancak tek bir işine ümit bağladığını söyleyerek diyor ki: «Bir gün çölde Şeyh Zeynüddin Ali Kulan hazretleri taharetle meşgul iken temizlikte kullanacakları taşı kendilerine götürmeden yüzüme gözüme sürdüm; işte bu hareketimden ümitliyim!»

Ve ilâve ettiler :

- Bir dervişin yüzünü bir duvara çizseler o duvarın yanından edeple geçmek lâzımdır.

Dediler:

- Cüneyd, Şiblî´ye evvelâ yedi yıl ticaret ve kazanç emretti. Bu yedi yıllık kazanç, Şiblî´nin o güne kadar işlediği zulümlere karşı sadaka olarak dağıtılacaktı. Ondan sonra yedi yıl helâ temizliği vazifesini yükledi. Ancak ondan sonra kendisine tarikat ve riyazet tâlim etmeğe başladı.

Dediler :

- Sehl bin Abdullah Tüsterî hazretleri uzun zaman riyazet içinde zikre öyle çalıştı ki, bir gün ağzından ve burnundan kan revan oldu. Yere düşen her damla kam «Allah» yazıyordu.

Dediler :

- İkindi namazından sonra öyle bir vakit vardır ki, onda, amellerin en iyisine yapışmak gerektir. O saatte amellerin en iyisi muhasebedir. Muhasebe, gece ve gündüzün bütün saatleri içinde, insanın, yaptıklarını gözden geçirmesi, ibadet ve günahtan payına düşenleri ayıklaması, iyiliklerinden şükür, kötülüklerinden de istiğfar etmesidir. Amellerin en iyisi de, Allah´ın gayrından usanıp kendisini ona bağlayacak bir kılavuz arama yolunda davranmaktır. Bir büyüğün sohbetine ermeğe çalışmak.

Dediler :

- Bigâneler (anlayışsızlar) ile sohbet kalbe fütur ve ruha dağınıklık verir. Bir gün Bayezid hazretlerinin meclisinde, kendilerine böyle bir fütur geldiği görülmüş... Buyurmuşlar : «Meclisimize bir bigânenin girdiğini sanıyorum! Yoklayın, bulun!» Aramış, taramış, bulamamışlar. «Asaların bulunduğu yere bakın!» emrini almışlar... Görmüşler ki, orada, bir bigânenin bıraktığı asa duruyor. Kaldırıp atmışlar ve şeyhten o fütur hâli silinip gitmiş.

«Reşahat» sahibi:

- Bir gün, Hoca hazretlerinin yakınlarından biri, bir yabancının gömleğini giymiş ve onunla meclise gelmişti. Hoca hazretleri «Birinizden yabancılık kokusu geliyor!» buyurdular ve o kimseye dönüp «Kokusundan belli oluyor! Bir bigânenin libasını giymiş olmayasın?» dediler. Adam hayretle kalkıp gitti ve gömleğini değiştirip geldi.

Dediler :

- Halkın amelleri ve ahlâkiyle cemadlar (cansız şeyler) bile müteessir olur. Şeyh Muhiddin-i Arabî hazretlerinin bu hususta birçok keşfi vardır. Bu bakımdan kötü işlerin işlendiği bir yerde edilen ibadetle iyi işlere sahne olmuş bir yerdeki ibadet birbirinden kıymetçe farklıdır. Bunun içindir ki, Kâbe Hareminde kılınan bir namaz, başka yerlerde kılınanlardan misillerce üstündür.

Dediler:

- Şeyh Ebu Talip Mekkî hazretleri buyurdular ki: «Allah´tan başka bir muradın kalmaması için cehdet!. Bu murad sende gerçekleşince işin tamamdır! isterse keramet ve harikadan, hâl ve tecelliden sana bir şey verilmesin!.»

Dediler :

- Tevhid, zamanımızda o hâle gelmiştir ki, halk, çarşı ve pazarlarda dolaşıp güzel yüzlülere nazar ederler ve «Biz Allah´ın cemâlini seyrediyoruz!» derler. Böyle delâletlerden Allah´a sığınalım! Seyyid Kaasım Tebrizî hazretleri bir gün buralara gelmişlerdi. Aynı hareketin müridleri tarafından yapıldığını öğrendiler. Bunlar çarşı ve pazarlarda seyrettikleri güzeller de, Allah´ın cemâlini gördükleri iddiasında ve nefslerine böyle bir mazeret tedarikindeydiler. Şeyh hazretleri, bunları «domuz» diye vasıflandırdılar. Nefsin kendisini gösterdiği yerde hiç bir hakikat yoktur. Böyle müşahedelerde nefsin hiç bir payı olmasa da alınan zevk sadece ruhanî olsa yine ilâhî hakikatten hicab teşkil eder ve ondan kurtulmak lâzım gelir.

Dediler:

- Senin hakkında kötü şeyler söylendiği vakit, dikkat etmelisin, sende o kötülükler var mıdır, yok mudur?. Eğer sana «domuz», «köpek» gibi sıfatları yakıştırırlarsa bil ki, sende bunlardan birer pay bulunsa gerektir. Zira insan bütün sıfatlan toplayıcıdır; onda melek sıfatlarından bulunduğu gibi, can sıfatlarından da hisse vardır. Bir büyük kişi bu taifenin efendisi Cüneyd´in huzurunda otururken içeriye Şiblî girmiş. O büyük kişi, Cüneyd´in huzurunda ve Şiblî´nin yüzüne karşı Şiblî´yi göklere çıkarmış, medh ve senalara boğmuş. Sözü bitince Cüneyd, Şiblî´yi göstererek buyurmuş : «Bütün bu medihleriniz bu domuz hakkında mıydı?» Ve Şiblî´nin tavrında en küçük bir teessür ve infial eseri görülmemiş.

Dediler:

- Dervişlik herkesin yükünü çekmek ve kimseye kendi yükünü çektirmemektir.

Dediler:

- Allah´ın belâlarına karşı sabırlı, hattâ hamdedici olmak lâzımdır. Zira Allah´ın birbirinden acı belâları sayısızdır.

Mevlânâ Nizameddin hazretlerine ait, yapışık ikizler hikâyesini anlattılar.

Dediler:

- Bayezid hazretleri buyurdular ki: «Otuz yıldan beri Allah ile söyleşip Allah´tan işitirim; halk beni kendileriyle söyleşir ve kendilerinden işitir zanneder.» Bu sözün hakikati, mazhardan zahir olanın ona ait olmadığı manasınadır.

Dediler:

Hoca Bahaeddin Nakşibend hazretleri, Mekke´de, biri himmet bakımından gayet düşkün, öbürü gayet yüce iki insan gördüklerim anlatırlar. Himmet bakımından düşkün olan, Kabe´nin kapısının halkasına yapışıp, Allah´tan, Allah´ın gayri şeyler istiyordu. Yüce olan da, çarşı ve pazarda hiç nem vermeden dolaşıp binlerce altınlık mal satın alıyor, fakat bir saniye bile Hakk´tan gafil bulunmuyordu. Bu manzarayı gören Nakşibend hazretleri, himmeti yüce insan karşısında yüreğini kan bastığım söyler.

Dediler :

- Bir gün Ebayezid hazretleri bir yerden geçerken önlerine ıslak bir köpek çıktı ve silkelendi. Sıçrayan sulardan elbisesine bir şey değmemesi için Ebayezid hazretleri eteklerini topladılar ve geriye çekildiler. Köpek lisana gelip dedi ki: «Eteğine benden bir damla değseydi onu bir miktar su ile yıkar ve pak hâle getirebilirdin! Fakat eteklerini devşirip kendini benden pak ve üstün görmekle içine düşürdüğün kiri hangi sulara temizletebilirsin?»

Dediler:

- Mevlânâ Nizameddin hazretlerinin halkasından bir adam, bir gün, huzurda, sahte bir tavırla başım eğmiş, çenesini göğsüne dayamış, murakabe tavn almıştı. Bu hâli gören Mevlânâ hazretleri «Başım yukan kaldır! Senin üzerinden duman tüttüğünü görüyorum! Murakabeyle ne alâkan var senin?» buyurdular.

«Reşahat» sahibi:

- Hoca hazretleri, bu sözü, meclislerinde aynı sahte tavırla murakabe taklidi yapan birine karşı söylediler ve bu yolda her şeyin ihlâstan ibaret olduğuna işaret etmiş oldular.

Bir dervişe seyahat izni verirken dediler ki:

- Ben hoca Alâeddin hazretlerinden ayrılırken şöyle buyurdular : «Yolda giderken kendi kendine ahdet ki, filân durak yerine kadar nisbetinden gaflete düşmeyeceksin! Böylece menzil menzil kendi ahdinle yol al ve muradına er!» sana öğüdüm bundan ibarettir.

Günah mevzuunda dediler ki :

- Bu taifenin efendisi Cüneyd «Sadık mürid, yirmi yıl günah meleğinin yazacak şey bulamadığıdır» buyuruyor. Bu sözün mânası, mürid, günah işlemeyendir diye anlaşılmasın. Bu söz, müridin, günah işlememek çilesi içinde olduğuna işarettir.

Helâl bahsinde dediler ki:

- Abdülhalik Gûcdevânî hazretleri, «Halktan ağırlığı kaldırmak gerek; bu da ancak helâl kazançla olur!» buyurdular. «Hâcegân» yolunda, el, helâl kârda, gönül ise doğrudan doğruya yârdadır.

Dediler:

- Hoca Ali Hakîm Terinizi hazretlerine göre gönül zindeliğinin mertebeleri vardır. Gönül zindeliği iktisatsız meydana gelmez. Bu noktada iktisat, uykuda ve uyanıklıkta zikir hâlinde olmaya denir. Uykuda zikir, rüyada zikir ettiğini görmektir.

Dediler :

- «Zikre devam öyle bir dereceye ulaşır ki, zikrin hakikati, kalbin cevheriyle birleşir.» Bu söz şeyh Muhammed Pârisâ hazretlerine aittir ve mânası da şudur : Zikrin hakikati, harf, kelime, ses ve heceden münezzeh bir keyfiyettir; kalbin cevheri de onun gibi münezzeh bir lâtife... İki keyfiyet, böylece eşyadan mücerret hâle

gelince birbirinin aynı olur ve birleşirler. O zaman zikir edici, zikir edilenin kendisini istilâsı sebebiyle zikirle gönlün arasını ayıramaz olur. Zikrin son mertebesiyle öyle bir hâl olur ki, onda zikredilenden başka hiç bir şey görülemez, kalb de orada yokluğa karışır.

Dediler ...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın