Begama ve parşömenin icadı

Bergama ve Parşömenin icadı

Antik Çağda Mısır'daki İskenderiye kütüphanesi tartışmasız en büyük kütüphane idi. Ancak kendisini sanatın ve edebiyatın koruyucusu ilaneden Bergama Kralı 1. Attalos ve onun ardılı II. Eumenes Bergama’da da bir kütüphane kurmuştu.

Zamanla Bergama ve Mısırlılar arasında bir kütüphane rekabeti başlamış, Bergama Kütüphanesi’nin gelişmesini istemeyen Mısırlılar, yine bir çeşit kağıt olan papirüsün Bergama’ya ithalini yasaklamışlardı. Bunun üzerine Bergamalılar, ölü doğmuş kuzu ve oğlak derilerini işleyerek, o dönem için papirüsten çok daha ileri, ince, kullanışlı ve dayanıklı bir kağıt üreterek, Bergama’nın Latince söylenişi olan ‘parşömen’ adını vermişlerdi.

Rulo şeklinde hazırlanan kitapların yerini ise bugünkü kullandığımız kitap şeklinin atası diyebileceğimiz sayfalarını çevirerek kullandığımız kitaplar üretilmeye başlandı.

Ortaçağda parşömenin hazırlanması ve kullanılması zaman ve yer bakımından çok değişiklik göstermektedir. X. yüzyıla kadar el yazmalarında kullanılan parşömen, genellikle yüksek parlaklıkta, çok ince ve beyazdı. Daha sonra kalite bozularak, ekseriya sert, kalın, yağı iyi alınmamış ve şeffaf özellikler gösteren parşömenin kullanıldığı görülmektedir. Sonra kağıt kullanılmaya başlandı ve parşömenin yerini aldı ve matbaanın keşfi hat sanatını (kısmen) öldürdü. Parşömene yazılan kıymetli kitaplar az veya çok sayıda dört yapraklı formalardan meydana gelirdi.

Bugün parşömenin kullanılışı oldukça azalmakla beraber, çok uzun ömürlü olup, resim yapmaya ve yazı yazmaya çok uygun olduğundan bazı lüks kitaplar ve önemli vesikalar için kullanıldığı görülmektedir.

Kaynaklar: Ege Efsaneleri - Hasan Barışcan (İnkılap Kitabevi)
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın