1- Ölüm Düşüncesinin Sıklığı ile ilgili Bulguların Değerlendirilmesi
 
Araştırmadan elde edilen bulgulara göre deneklerin bü­yük çoğunluğu ölümü “ara sıra” düşünmekte olup, “çok sık” ölümü düşünenler de önemli bir yükün oluşturmaktadır. Ölü­mü “çok az” düşünenler ile “hiç düşünmeyen” denekler ise, küçük bir böİüm oluşturmaktadır. Bu durum İslâm dininin ölüm düşüncesine verdiği önem ile açıklanabilir. Zira deneklerin bü­yük çoğunluğu yüksek düzeyde dindar olarak tespit edilmiştir.

Yaşlara göre ölüm düşüncesinin sıklığına bakıldığında, ergenli­ğin son döneminde bulunan denekler ile genç yetişkinler, orta yaşlılar ve yaşlılara nazaran ölümü daha az düşünmektedir. Ya­şın ilerlemesiyle ölüme olan yakınlık dikkate alındığında bu du­rum oldukça normal olarak değerlendirilebilir. Zira daha önce değinildiği gibi ergenler daha çok yaşadıkları ana değer vermek­te ve kendilerini ölümden uzak görmektedirler.

Mesleklere göre ise doktorların ölümü çok az düşünenler arasında birinci sırada yer alması, onların fiili hayatta ölüm ha­diseleriyle çok sık karşılaşarak bir nevi olayı kanıksamalarıyla açıklanabilir. Yine doktorların diğer meslek gruplarına oranla ölümü daha fazla yadsıması da bununla açıklanabilir[1117]. Ancak emekli öğretmenlerin ölümü çok sık düşünenler arasında son sırada yer alması, onların diğer meslek gruplarına nispetle ölü­me daha yakın olmalarıyla bir çelişki arzetmektedir. Belki de onlar, yaklaşmakta olan sona çok yakın olduklarından, onu dü­şünmek istememekte ve bir tür yadsıma tutumu içerisine gir­mektedir. Şu da var ki, emekli öğretmenler içerisinde diğer gruplardan farklı olarak ölümü hiç düşünmeyen kimsenin çık­maması, ölümün onların hayatından fazla tecrit edilmediğini gösteren önemli bir bulgudur. Nitekim onlar da diğer meslek gruplarında olduğu gibi, birinci sırada ölümü “arasıra” düşün­mektedirler.

İçedönük bir karakter yapısına sahip deneklerin dışadönüklere nazaran genel olarak ölümü daha fazla düşünmesi ise, onların ölümle ilgili kaygılarını başkalarına açmaktan ziyade, daha çok kendi içlerine almalarıyla açıklanabilir. Zira bilindiği gibi içedönük insanlar dışadönüklere oranla sosyal ilişkileri da­ha az olan insanlardır. Ölüm içerikli sohbetleri daha sık yapan deneklerin, ölümü daha çok düşünmesi ise gayet normal bir durumdur. Zira “dervişin fikri ne ise zikri de odur” özdeyişinde ol­duğu gibi, insanların düşündükleri fiillerine yansımaktadır. Do­layısıyla ölümle ilgili daha çok sohbet yapanlar, zihinleri daha çok ölüm fikriyle meşgul olan insanlardır. [1118]

[1117] Krş. Feifel, Atütides toward Death, s. 122.

[1118] Yrd. Doç. Dr. Faruk Karaca, Ölüm Psikolojisi, Beyan Yayınları: 349-351.

Esselamu aleykum.Rabbim bizleri hayirla yasayan ve her an ölecekmis gibi dusunup ahiretini kurtaran kullardan olalim inşallah....

ecel ruhumuzun allaha teslim edilmesidir bedenimiz bizlerin kıyafetidir ahiret hayatı önemlidir cennet ve cehennem insan yaptıklarından sorguya çekilip ona göre cennete veya cehenneme gidecektir allah bizleri cennete giden kullarından eylesin inşallah amin..

Esselâmü Aleyküm Ve Rahmetüllah. Mevlam cümlemize ve bizlere hayırlı ömürler nasip etsin ve kendine lâyık kul olanlardan eylesin inşaAllah.Amin