Anket Ve Değerlendirme

ANKET VE DEĞERLENDİRME

I. Araştırmanın Hipotezleri

Bu araştırmada, esas olarak din ile ölüm korkusu arasındaki ilişki üzerinde yoğunlaşılmıştır. Buna göre araştırmada dinî yönelimlerin ölüm korkusu üzerindeki etkisi belirlenmeye çalışıldığı gibi, ölümle ilgili yönelimlerin din üzenindeki etkisi de tespit edilmeye çalışılmıştır. Buna bağlı olarak araştırmada üzerinde durulan temel hipotez “din ile ölüm korkusu arasında negatif bir korelasyonun bulunduğu” varsayımına dayanmaktadır. Bunun yanında bu konuda gerek teorik gerekse tecrübî literatür ışında araştırmada üzerinde durulan diğer hipotezler şunlardır;

1- Demografik değişkenlere göre deneklerin ölüm kaygısı seviyeleri değişmektedir [978]. Buna göre gençler, yaşlılardan; bayanlar erkeklerden; bekarlar evlilerden daha yüksek düzeyde ölüm korkusu hissederken, eğitim düzeyi yüksek ve sosyo-ekonomik düzeyi düşük olanlar, ölümden daha az kaygı duymaktadır.

2- Meslek gruplarına göre polisler (özel harekat timleri), diğer meslek gruplarından daha az ölüm korkusu hissetmektedirler. Zira bu meslek grubu ölümle daha sık yüzyüze gelmektedir. Ölüme olan aşinalık ise ölüm korkusunu hafifletici bir etkiye sahiptir.

3- İçedönük bir karakter yapısına sahip olanlar, dışadönük olanlardan daha çok ölüm kaygısı hissetmektedir.

4- Bireysel idealleri gerçekleştirme oranı, ölüm kaygısını etkileyen faktörlerden birisidir. Buna göre idealleri gerçekleştirme oranı arttıkça ölüm kaygısı azalmaktadır.

5- Önemli bir sağlık sorunu olanlar, böyle bir sağlık sorunu olmayanlara nispetle ölümden daha çok korkmaktadır.

6- Çocukluk döneminde korkutucu masal ve hikayelere daha çok muhatap olanlar, ölümden daha çok korkmaktadır.

7- Ölümle ilgili kaygılarını başkalarıyla paylaşanlar, ölümden daha az korku hissetmektedir. Zira ölümle ilgili kaygıların başkalarıyla paylaşılmasının, ölüm korkusunu hafifletici bir fonksiyon icra ettiği varsayılmaktadır.

8- Ölümün eşiğine gelmek, ölüm korkusunu hafifletici bir etkiye sahiptir.

9- Sevdikleri insanların ölümlerine şahit olanlar, ölümden daha az korkmaktadır.

10- Ölümü daha çok düşünenler, ölümden daha az kaygı duymaktadır.

11- Mezar ziyareti, ölüm korkusunu hafifletici bir fonksiyon icra etmektedir.

12- Ölümü kabullenmek, ondan duyulan korkuyu hafifletici bir etkiye sahiptir.

13- İntihar eğilimi ile ölüm korkusu arasında negatif bir ilişki vardır.

14- Ölümün konuşulma sıklığı arttıkça, ölüm kaygısı azalmaktadır.

15- ”Ölüme karşı genelde bir kabullenme tutumu vardır”.

Bu hipotezlerin test edilmesine ek olarak araştırmamızda şu soruların da cevaplanması amaçlanmıştır.

1- Ölüm düşüncesinin sıklığı demografik değişkenlere göre nasıl bir değişiklik arz etmektedir? Ölüm düşüncesinin oluşmasında hangi faktörler etkili olmaktadır ve ölüm düşüncesi, insanların hayatlarına nasıl yansımaktadır?”

2- Ölüme atfedilen mâna demografik değişkenlere göre nasıl bir değişiklik göstermektedir ve bunda başka faktörlerin etkisi var mıdır?”

3- Ölüm korkusunu yukarıdakilerden farklı olarak hangi faktörler hafifletmektedir?”

4- Ölmüş birisi veya mezarlıklar ne tür tepkiler oluşturmaktadır. Bu tepkiler demografik değişkenlere göre farklılık arz etmekte midir?” [979]

[978] Batı ve ABD'de yapılan tanatoloji araştırmalarında kullanılan bazı demografik değişkenler ve bunların sonuçları şöyledir: Cinsiyet değişkenine göre bayanların erkeklerden daha çok ölüm kaygısı hissettikleri sonucuna ulaşan araştırmalar: Schumaker-Barıaclough, Death Anxiety, s. 44; Abde'l-Khalek-Bashai, The Structure of Templers, s. 322; Mc. Mordie-Kumar, Cross-Cultural Research, s. 962; Feıfel, Attitudes toward Death, s. 119; N.K lammanno, “Relationship between Death Anxiety and Demographıc Varıable”, Psvchological Reports, 1975, 17, s 262; Mc. Mordie, Measuring Death Anxiety, s. 978; Şenol, Ankara ili, s- 70, Brubeck-Beer, Depression, Self-Esteem, Suıcıde, s. 759, 762; Conte -Weiner-Plutchık, Measuring Death Anxiety, s. 776; Sckvmaker-Barraclough, Death Anxiety, s. 42-43; Scuraaker-Warren-G. Marnat, Death Anxiety, s. 515; J.F Sanders-Poole, T.E.-Rivero W T, “Death Anwety among the Elderly”, Psychological Reports, 1980, 46, s. 5.3; Abde'l-Khalek-Bashai, The Structure of Templers, s. 322; Thorson-Powell, İlemets of Death Anxıety, s. 692; Ternpler-Ruff, Death Anxiety Scale, s. 173; Bk. Kübkr Ross, On Death and Dying, s. 181-200; Templer-Ruff-Franks, Death Anxiety, s. 108; Erkekler ile bayanlar arasında belirgin bir farkın olmadığı sonucuna ulaşan araştırmalar: Kastenbaum, Older Peoples, s. 896; Conte-Veiner-Plutchik, Measuring Death Anxiety, s. 778; Feifel-Branscomb, Who's Afraid of Death, s. 285. Yaş değişkeninin bu konuda etkili olduğu sonucuna ulaşan araştırmalar: Bk. Mc Mordie-Kumar, Cross-Cultural Research, s. 959; Schumaker-Warren-G. Marnat, Death Anxıety, s. 515; Şenol, Ankara İli, s. 67-68; Feifel-Branscomb, Who's Afraid of Death, s. 283-285; R.A Monosof-Sterns, H.L., “Death Anxiety During the Life Span”, Gerontologist, 1973, 13, s. 74; Scou j. Stevens-Cooper, Pamela E-Thomas, L. Eugene, “Age Norms for Templer's Death Anxiety Scaîe”, Psychologkd Reports, 1980, 16, s. 206; Thorson-Powell, Meanings of Death, s. 379-391; Death Anxiety and Religion, s. 985-986; Frried-Cassorla, Life Purpose, Death Fear, s. 2526-2527; Yaşın bu konuda önemli bir faktör olmadığı sonucuna ulaşan araştırmalar: Ciernia, Death Concern, s. 83; Conte-Veiner-Plutchik, Measuring Death Anxiety, s. 783; Templer-Ruff-Franks, Death Anxiety, s. 108. Meslek değişkenine göre ölüm kaygısının değiştiği sonucuna ulaşan araştırmalar: Wesman-Canter, Denial of Fear of Dying, s 414; Betty L. Hopping, “Nursing Student's Attitudes toward Death”, Nursing Research, 1977, 26, (6), s. 446; Karen Mallet-Price, James-Jurs, Stephen G.-Slenker, Suzanne, “Relationships Among Burnout, Death Anxiety, and Social Support in Hospice and Critical Çare Nurses”, Psychologkal Reports, 1991, 68, s. 1352, 1357-1358; Pepitone-Arreola, Death Anxiety, s. 981; Darlene M. Hunt-Lester, David-Ashton, Nancy, “Fear of Death, Locus of Control and Occupation”, Psychologicaî Reports, 1983, 53, s. 1022; Feifel, Attitudes tovrard Death, s.122; A.C. Kane-Hogan J D., “Death Anxiety in Physicians: Defensive Style, Medical Specialty and Exposure to Death”, Omega, 1985-1986, 16. (l),s. 11, 17-18.

[979] Yrd. Doç. Dr. Faruk Karaca, Ölüm Psikolojisi, Beyan Yayınları: 281-284.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın