Temizlik

Nuru´l-İzah / Temizlik

Kendisiyle Temizlik Yapılabilen Sular
Su Çeşitleri ve Suyun Vasıfları
Su Ne Zaman ´Kullanılmış" Sayılır?.
Hangi Suyla Abdest Alınmaz?.
Ne Zaman Galebe (Baskınlık) Meydana Gelir?.
Temiz Kaplar ile Pis Kaplar
Yahut Temiz Elbiseler ile Pis Elbiseler Birbirine Karışmışsa.
Kuyular ve Bunların Temizlenme Yolları
Taharetlenme1 ve Abdestten Önce Yapılması Gereken Şeyler
Taharetlenme (İstincâ) ile İlgili Hükümler
Nasıl Taharetlenilir?.
Kendisiyle Taharetlenmek Uygun Olan ve Olmayan Şeyler
Def-i Hacet Sırasında Yapılması Mekruh Olan Şeyler
Hangi Şeylerle Taharetlenmek Uygundur, Hangileriyle Değildir?.
Def-i Hacet Yapmanın Usûl ve Âdabı
Geçmiş Konularla İlgili Sorular

TEMİZLİK[1]

Kendisiyle Temizlik Yapılabilen Sular

Yedi türlü su ile temizlik yapılabilir ki bunlar: İ) Gökten inen (yağmur) suyu,[2] 2) deniz suyu[3], 3) ırmak suyu, [4]) kuyu suyu, 5) kar suyu,4 6) dolu suyu,5 7) kaynak suyudur.[5]

Su Çeşitleri ve Suyun Vasıfları

Sular beş türlüdür:

1) Hem temiz hem de temizleyici olan ve mekruh olmayan

sulardır ki, bunlara "mutlak sular" denir.

2) Temiz ve temizleyici olduğu halde mekruh[6] olan sulardır. Bunlar da kedi ve benzeri [7]hayvanların üzerinden içtiği, az (kabul edilen) sulardır.

3) Temiz olduğu halde temizleyici olmayan sular. Bunlar abdest için (veya cünüplüğü gidermek için) kullanılan sular yahut da abdest niyetiyle abdestlinin yeniden aldığı abdestin suyudur.[8]

Su Ne Zaman ´Kullanılmış" Sayılır?

Su vücuddan ayrılmakla "kullanılmış" sayılır.

Hangi Suyla Abdest Alınmaz?

Sıkmaksızm kendi kendine çıksa dahi, ağaç ve meyve suyu ile abdest alınamayacağı gibi, ki en doğrusu da budur,[9] kaynatma neticesinde veya başka maddelerin suya galebesi (özelliğini bozacak şekilde suya karışması) sonucunda tabiî özelliğini yitiren su ile de abdest alınmaz.

Ne Zaman Galebe (Baskınlık) Meydana Gelir?

Katı maddelerin suya karışarak sudaki incelik (yumuşaklık) ve akıcılığı gidermesi neticesinde galebe (baskınlık) meydana gelir.

Safran, meyve ve ağaç yaprağı gibi katı maddelerle suyun bütün vasıflarının değişmesinin bir zararı yoktur.

Bir de, süt gibi kokusu olmayıp yalnızca rengi ve tadı bulunan mavilerin bir tek vasfının su üzerinde belirmesi ve sirke gibi üç özelliğe sahip olan mavilerin iki vasfının suda belirmesi ile galebe meydana gelir.

Kullanılmış su ve kokusu gitmiş gül suyu gibi herhangi bir vasiî bulunmayan maddelerde galebenin olup olmadığı tartıyla belirlenir. Eğer bir ntıl[10] mutlak suya, iki rıtıl kullanılmış su karışmışsa bu suyla abdest alınmaz, aksi halde alınır.

4) Pis su: İçine pislik düşen az ve durgun su pistir. :

Eğer su, ona on (10x10) zirâin altında [11]ise az sayılır ve içine

5) Üzerinden eşek ve katırın içtiği su ki, bu suyun temiz olup olmadığı şüphelidir.

Artık Sular[12] .

Az[13] (kabul edilen) ve canlı artığı bulunan sular dört kısımda mütâlâa edilir:

Birincisi, temiz ve temizleyicidir. Bunlar, insan, at ve eti yenilen hayvanların [14]artıklarıdır.

İkincisi, pis olup kullanılması caiz değildir ki bunlar

ı köpek[15], domuz ya da kaplan ve kurt gibi yırtıcı hayvanların[16] artıkları olan sulardır.

Üçüncüsü, başkası varken[17] kullanılması mekruh olan kedi,[18] başı boş tavuk;[19] doğan, atmaca, şahin, çaylak[20] gibi yırtıcı kuşlar ve akrep hariç, fare gibi ev hayvanlarının artıklarıdır.

Dördüncüsü, katır[21] ve eşeğin artığı olup bunun temizliği üpheİidir; eğer başka su yoksa bununla abdest alınır ve ardından yemmüm[22] edilerek namaz kılınır.

Temiz Kaplar ile Pis Kaplar
.

Yahut Temiz Elbiseler ile Pis Elbiseler Birbirine Karışmışsa

Çoğu temiz olan kapların içine pisleri karışmışsa, abdest al-ak ve içmek için bunlar arasından temiz olanı araştırılır.[23] Eğer drbirine kansan kapların çoğunun pis olduğu biliniyorsa, sadece içmek[24] için araştırma yapılır.

Temiz ve pis elbiselerin birbirine karışması durumunda , İralarından temizini bulmak için mutlaka araştırma yapılır. Elbisenin çoğu temiz ya da çoğu pis olmuş farketmez.

,

Kuyular ve Bunların Temizlenme Yolları

İçerisine tırnaklı hayvanların pisliklerinin dışında, az da olsa, kan veya şarap gibi pislik düşen küçük kuyuların[25] suyu boşaltılır. Eğer böyle bir kuyuya domuz düşer de ağzı suya temas etmeden diri olarak çıkarılırsa veya kuyuda köpek, koyun ya da insan ölürse yahut küçük de olsa düşen hayvan kuyuda şişer ise yine kuyunun suyu boşaltılır. Tamamen boşaltılması mümkün değilse, içerisinden iki yüz kova su çıkartılır.

Eğer içerisinde tavuk, kedi ve benzeri şeyler ölmüşse kuyudan kırk kova su; fare ve benzeri hayvanların ölmesi halindeyse yirmi kova su çıkarılmalıdır. Kuyunun, kova ve kovanın sarkıtıldı-ğı ipin, su çıkarıcının elinin temizliğini temin için (bu uygulama) yapılır.

Kuyu; koyun ve deve gibi hayvanların gübresiyle, at, katır ve eşek gibi hayvanların yahut da sığır ve benzeri hayvanların gübrelerinin düşmesiyle pislenmez. Ancak gübre, bakılınca göze çok geliyor, ya da kova sarkıtıldığı zaman kuyunun her tarafında gübreye değiyor ise kuyu pislenmiş olur.

Güvercin, serçe pisliğiyle ve balık, kurbağa yahut suda yaşayan bir hayvanın yahut da böcek, sinek, an ve akrep gibi kansız haşeratm suda ölmesiyle yahut, üzerinde pislik bulunmayan insan ya da eti yenen bir hayvanın suya düşüp ölmeden çıkarılmasıyla yahut katır, eşek, yırtıcı kuş ve maymun vs. gibi yabani hayvanların düşmesiyle su pislenmez. Düşen hayvanın salyasının suya karışması halinde hayvanın durumuna göre değerlendirme yapılır.

Kuyuya ne zaman düştüğü bilinmeyen bir hayvan ölüsü, kuyuyu, bir gün bir geceden itibaren; eğer hayvan şişmiş halde ise, üç gün üç geceden itibaren kirletmiş sayılır.

Taharetlenme1 ve Abdestten Önce Yapılması Gereken Şeyler

Bir erkeğin, sidik belirtisi kalmayıncaya kadar ve yürümek,

1 Taharetlenme; necasetin (pisliğin) çıkış yerinin silinmesi veya yıkanmasıdır. Fıkıh ulemasına göre ise pisliğin, sn ve benzeri şeylerle giderilmesidir.

öksürmek, sağ veya sol yana yatmak ve alışık olduğu birtakım hareketleri yapmak suretiyle kalbi tatmin oluncaya kadar istibrâ[26] yapması gerekir. Sidik yaşlığının tamamen ortadan kalktığına iyice kanaat getirilmeden abdeste başlamak doğru değildir.

Taharetlenme (İstincâ) ile İlgili Hükümler

Ön ve arkadan çıkan pisliği, çıkış yerinin dışına sirayet etmediği sürece, temizlemek sünnettir. Eğer pislik, çıkış yerinin dışına bir dirhem[27] miktarı kadar sirayet etmişse bunun temizlenmesi vacip, bir dirhemi geçmiş ise farzdır.[28]

Cünüplükten, hayız ve nifastan kurtulmak için yıkanırken, çıkış yerindeki pisliği, isterse az olsun, yıkamak farzdır.

Temizlenmeye elverişli bulunan taş ve benzeri şeylerle taharetlenmek sünnet olup suyla taharetlenmek daha iyidir. En iyisi hem taş hem de su ile taharetlenmektir. Önce taşla silinilir, sonra suyla yıkanılır. Sadece su veya sadece taşla da taharetlenilebilir.

Taharetlenilecek yerin temizlenmesi sünnet, birden fazla taşla temizlenmek ise menduptur, müekked sünnet değildir. Daha az taşla temizlik temin edilse bile üç adet taşla taharetlenmek menduptur.

Nasıl Taharetlenilir?

Taşla taharetlenilirken, eğer husye sarkıksa, pislik mahallim evvelâ önden arkaya doğru silmeli, ikincisinde arkadan öne, üçüncüsünde de önden arkaya doğru silmelidir. Sarkık değilse silmeye arka taraftan başlanılır. Kadınlar, tenasül uzuvlarının kirlenmemesi için silmeye önden başlamalıdırlar.

Daha sonra eller su ile yıkanır. Bunun ardından erkekler, bir jveya iki, ya da duruma göre, üç parmaklarının iç kısımlarını, ^başlangıçta orta parmaklarını, daha sonra da yüzük parmaklarım 1 diğerlerinden ileri çıkararak taharet mahallini suyla oğuşturmak suretiyle yıkarlar. Sadece tek parmakla yıkamamalıdır. Kadınlar, (lezzet meydana gelmemesi için, başlangıçta orta parmaklarını iyüzük parmaklarıyla birlikte öne çıkarırlar. Pis koku gidinceye ka-jjdar yıkamaya devam etmeli ve eğer taharet yapan oruçlu değilse jmakatmı gevşetmek suretiyle yıkamalı, oruçluysa kalkmadan önce (makatını kurul amalidir. Taharetlenme işi bitince, elleri tekrar fyıkamak gerekir.

Kendisiyle Taharetlenmek Uygun Olan ve Olmayan Şeyler

Taharetlenmek için avret mahallini açmak doğru değildir. Eğer pislik, çıkış yerinin dışına sirayet eder ve sirayet eden bu miktar bir dirhemi geçerse, o vaziyette namaz kılmak doğru ve makbul olmaz. Pisliği giderecek birşey varsa ve kendisi de tenhâ bir yerde değilse, pisliği avret mahallini açmaksızın temizler.

Def-i Hacet Sırasında Yapılması Mekruh Olan Şeyler

Taharetlenmek için avret mahallini açmak doğru değildir. Pisliği temizleyecek birşey varsa ve bulunulan yer de tenhâ değilse, avret mahallini açmak...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın