İttihad-ı İslam'ı şöyle tarif ediyorum

Bismillahirrahmanirrahim

Sual: Dâima İttihad-ı İslâmdan bahsedersin. Sen bize tarif et.

Cevap: İki Mekteb-i Musibet Şehadetnamesi ismindeki eserimde tarif etmişim. Şimdi ileride o kasr-ı muallânın bir taşını, bir nakşını göstereceğim.
İşte, kâbe-i saadetimiz olan ittihad-ı münevver-i İslâmın Hacerül-Esved'i, Kâbe-i Mükerremedir;
ve dürret-i beyzâsı, Ravza-i Mutahharadır;
Mekke-i Mükerremesi, Ceziretü'l-Araptır;
medine-i medeniyet-i münevveresi, tam hürriyet-i şer'iyeyi tatbik eden Devlet-i Osmaniyedir.

Eğer İslâmiyet milliyetini ve İttihad-ı İslâmın taşını ve nakşını istersen, işte bak:

(1) Hayâ ve hamiyetten neş'et eden civanmerdâne humret;
(2) hürmet ve merhametten tevellüd eden mâsumane tebessüm;
(3) fesâhat ve melâhattan hasıl olan ruhânî halâvet;
(4) aşk-ı şebabîden, şevk-i bahârîden neş'et eden semâvî neşe;
(5) hüzn-ü gurûbîden, ferah-ı sehharîden vücuda gelen melekûtî lezzet;
(6) hüsn-ü mücerredden, cemâl-i mücellâdan tecellî eden mukaddes ziynet; (Haşiye)

Birbiriyle imtizaç edip, ondan çıkan levn-i nuranî ancak o şark ve garbın kab-ı kavseyni olan kâbe-i saadetinin tâk-ı muallâsının kavs-ı kuzahının elvan-ı seb'asının lâcivert levninin timsali, belki şu levnin manzarası bir derece irae edilebilir. Lâkin ittihad, cehl ile olmaz. İttihad, imtizac-ı efkârdır. İmtizâc-ı efkâr, mârifetin şua-ı elektriğiyle olur.

Haşiye: Şu müselsel üslûptaki fıkralar, her biri İslâmiyet’in bir şuasına, bir hüsnüne, bir seciyesine, bir rabıtasına, bir temeline işarettir. (Münazarat)

Bediüzzaman Said Nursi