Ashabın ve Âlimlerin Sözleri

Ashab´ın ve Âlimlerin Sözleri

Hz Ali, talebesi Kumeyle(30) şöyle demiştir: ´Ey Kumeyl! İlim maldan daha hayırlıdır Çünkü ilim seni, sen ise malı korursun İlim hâkim, mal ise mahkûmdur İnfak malı azaltır, ilim ise artırır´
Yine Hz Ali şöyle buyurmuştur: ´Âlim bir kimse, gündüzleri sürekli oruç tutan, geceleri ise ibadet eden, tüm zamanını cihada sarfeden bir kimseden daha üstündür Alim bir kimsenin ölümüyle açılmış gediği, yine aynı büyüklükte bir başka âlim doldurabilir´
Hz Ali bir manzumesinde şöyle demektedir: İnsanlar bedenleri itibarıyla birbirlerine eşittir Babaları Adem, anaları ise Havva´dır Eğer soylarında soplarında bir iftihar vesilesi arıyorlarsa, bilsinler ki asılları çamur ve sudan ibarettir İlim erbabı, hidayet arayanlara hidayet vesilesi olur Her insanın kıymeti bilgisiyle ölçülür Cahiller ise, ilim erbabının en amansız düşmanlarıdır İlmi elde etmeye çalış ve ilmin nerelerde kullanılacağını mutlaka bil! Bütün insanlar ölürler, ancak ilim ehli olanlar yaşarlar´

Ebû Esved ed-Düelî(31)söyle demiştir: ´Dünyada ilimden daha üstün vc daha aziz hiçbir şey yoktur Çünkü sultanlar halka hükmederlerken, âlimler de sultanlara hükmederler´

İbn Abbas (ra) şöyle demiştir: ´Hz Süleyman´a ilim, mal ve saltanat arasında istediğini seçmek hakkı verildiğinde, o bu üç nimet arasından ilmi seçti Onun için Allah Teâlâ kendisine malı da, saltanatı da verdi´

İbn Mübârek´e kâmil insanların kim oldukları sorulduğu zaman, âlimler diye cevap vermiş, gerçek sultanların kimler oldukları sorulduğunda, zâhidler demiş ve en aşağılık insanların kimler oldukları sorulduğunda ise dünyaları için dinlerini satan kimseler cevabını vermiştir Dikkat edilecek olursa İbn Mübârek, âlimler dışmdakileri kâmil insan mertebesine koymamaktadır Çünkü, insanı hayvandan ayıran özellik sadece ilmidir İnsan, kendisine şeref kazandıran vasfıyla ancak insan sayılabilir

İnsanın şerefi, kuvvetinden gelmez Öyle olsaydı develerin daha üstün olması lâzım gelirdi; zirâ develer insandan daha güçlüdürler Cüssesinin büyüklüğünden de değildir; zira filler insanlardan daha cüsselidir Şerefi cesur oluşundan da kaynaklanmaz; zira ormanlardaki yırtıcı hayvanlar insandan çok daha cesaretlidirler Fazla yemek yemesinden de ileri gelmez Öyle olsaydı öküzlerin daha şerefli olmaları gerekirdi; zira midesi çok büyük olan canlılardan biri de öküzdür Fazla cinsî münasebette bulunmasından da değildir; zira küçücük kuş bile cinsî kudret hususunda insanoğlundan daha güçlüdür Kısaca bunların hiçbiri insana şeref vermez İnsana şeref veren şey sadece ilimdir!

Bazıları şöyle demişlerdir: ´İlmi elinden kaçıranın ne kazandığını bir bilseydim ve ilmi elde edenin de ne kaçıracağını bir bilseydim´ Nitekim Hz Peygamber şöyle buyurmuştur:

Kur´ân bilgisine sahip olan bir kimse, başkasının maddî servetini daha hayırlı görürse Allah´ın büyük gördüğünü küçük görmüş olur

Ebû Muhammed Feth b Said el-Mevsılî(32) şöyle demiştir: ´Hasta yemek, içmek ve tedavi edilmekten menedilirse ölmez mi? Elbette ölür İşte kalp de aynen bir hasta gibi, üç gün üst üste ilim ve hikmetten mahrum olursa (mânen) ölür´

Feth el-Mevsılî (Allah rahmet eylesin) ne de doğru söylemiştir! Gerçekten de kalbin gıdası ilim ve hikmettir, tıpkı bedenin yaşamasının gıda almasına bağlı olduğu gibi, kalbin yaşaması da ilim ve hikmete bağlıdır İlimden mahrum bir insanın kalbi hem hastadır, hem de mânen ölüdür Üstelik dünya sevgisi ile mal düşkünlüğü ilimsiz kişiyi öyle bir hale getirir ki, bütün hislerini dumura uğratır! Korku, yaranın acısını geçici bir zaman için nasıl engellerse, o kişi de artık bu büyük felâketi idrâk etmekten yoksun kalmış demektir! Böyle insanlar işte bu hâle gelir Fakat ölüm gelip çattığında ve onun dünya yükünü sırtından aldığında, kişi o zaman felakette olduğunu bütün dehşetiyle görür ve fevkalâde müteessir olur Tıpkı sarhoşken veya korku içindeyken aldığı yaralardan sızı duymayan bir insanın, ayıldıktan veya korkudan kurtulduktan sonra yaralardan duyduğu sızı gibi, onun o anki pişmanlığı da kendisine fayda vermez Perdeyi kaldıran günün dehşetinden Allah´a sığınırız!

İnsanoğlu uykudadır, öldükten sonra uyanır, daha önce yaptıklarının karşılığını görür ve fakat iş işten geçmiştir artık!

Hasan Basrî şöyle demiştir:

´Âlimlerin kaleminden damlayan mürekkep, şehidlerin kanıyla tartılır; ve o kanla tartılan mürekkep, temiz kandan daha ağır gelir´

İbn Mes´ud şöyle demiştir: İlim büsbütün çekilmeden ilme sarılın! İlim ancak ilmi yayanların eksilmesiyle ortadan kalkar Nefsimi kudret elinde tutan Allah´a yemin ederim ki, Allah yolunda şehid olarak öldürülen kimseler; âlimlerin âhiretteki mertebelerini gördükleri zaman, hemen Allah´tan kendilerini tekrar diriltip âlim yapmasını isterler Hiç kimse anasından âlim olarak doğmaz İlim ancak çalışıp öğrenmekle elde edilen bir nimettir´

İbn Abbas şöyle demiştir: ´Bence gecenin bir ânında ilim üzerine sohbet etmek, o gecenin tamamını namaz kılmakla geçirmekten daha faziletlidir´

Hasan Basrî(33) ´Ey rabbimiz! Bize dünyada da hasene ver, âhirette de hasene ver! Bizi cehennem azabından koru!´ ayetinin tefsirinde şöyle demektedir: ´Bu ayette geçen dünyadaki hasene, ilim ve ibadet´i içine alır Âhiretteki hasene ise cennet demektir´

Hikmet ehlinden bir zâta ´Bu dünyada neyi sermaye edinmek daha kârlıdır?´ diye sorulduğunda, ´Gemi battığı zaman gemiyle birlikte batmayan ve seninle kalan şeyi sermaye edin!´ buyurmuştur O bu sözleriyle ilmi kasdediyordu Çünkü ilim insanın zihninde olduğu için oradan kaybolup gitmez, her daim insanla beraberdir ´Geminin batması´ insanın ölümüyle te´vil edildiğine göre, kendisiyle kalacak sermayenin de, ilim olduğu anlaşılır

Bazı âlimler de şöyle demişlerdir: ´Hikmeti kendisine gem edinen bir kimseyi, halk kendisine rehber edinir Hikmete vukufiye-tiyle tanınan kimseye ise bütün insanlar tâzim ve hürmet ederler´

İmam Şâfiî ´İlmin özelliğinden birisi de, az da olsa ondan payı olanlar sevinirler, olmayanlar ise mahzun kalırlar´ demiştir

Hz Ömer şöyle demiştir: ´Ey insanlar! İlmi talep edip, öğrenin Çünkü Allah´ın çok sevdiği bir elbise vardır ve o elbiseyi ilmi arayan ve aradığını bulan kimselere giydirir Allah´ın giydirmiş olduğu o elbiseyi giyen kimse, o elbise sırtında iken ne günah işlerse işlesin Allah Teâlâ, sevdiği elbiseyi sırtından almamak için o kimseye üç kere tevbe etmesi için teklifte bulunur Günah yolunda ölüme kadar devam etse bile, o elbise sırtındayken hiçbir zaman günahlardan dönme yolu kapanmış değildir o kimse için´

Ebû Bekir el-Ahnef b Kays b Muâviye ´Âlimlerin hepsi neredeyse padişah olacaklardı İlimle takviye edilmemiş bütün izzetlerin sonu zilletten başka birşey değildir´ demiştir

Sâlim b Ebi Elca´d şöyle anlatır: ´Efendim beni üç yüz dirheme satın aldı ve sonra da âzâd etti, Âzâd olduktan sonra ne iş yapacağım diye kendi kendime düşünmeye başladım Neticede ilimle uğraşmaya karar verdim Aradan bir sene geçmeden içinde yaşadığım şehrin valisi beni ziyarete geldi ve fakat ben müsait olmadığım için içeri girmesine izin vermedim, o da çekip gitti´

Zübeyr b Ebi Bekir şöyle demiştir:

Pederim bana Irak´tan mektup yazıyor ve mektuplarında şöyle diyordu:

´Oğlum ilim öğren! Zira fakir düşersen ilim senin için en kıymetli maldır Eğer zengin olursan ilim senin için güzellik ve cemâldir´

Hz Lokman´m oğluna yaptığı tavsiyelerde de bu gibi nasihatlar vardır Nitekim oğluna şöyle nasihatta bulunmuştur:

?Ey oğul! Âlimlerle beraber otur Dizini onların dizlerine bitiştir; zira Allah Teâlâ yeryüzünü rahmetiyle diriltip yeşerttiği gibi, ilim de insanoğlunun kalbini öylece diriltip yeşertir´

Filozoflardan biri şöyle demiştir:

´Âlim bir kişi öldüğü zaman sudaki balıklardan tutun da, havadaki kuşlara kadar bütün hayvanlar matem tutup ağlarlar´

Bu sözü destekleyen bir hadisi İbn Neccar Hz Enes´den rivayet eder:

´Âlimler için, öldükleri günden kıyâmet gününe kadar denizdeki balıklar bile af talebinde bulunurlar´

Gerçekten de ölen âlimin sadece yüzü unutulur, fakat kendisi hiçbir zaman unutulmaz, adı daima anılmaya devam eder

Zührî şöyle demiştir: İlim erkektir (büyüktür) Onu ancak erkekler (büyükler) sever´

30)Kümeyl,HzAli´nin meşhur talebelerinden biridir
31)Bu zat Hz Ali´nin talebesidir, Arap gramerinin kurucusu olmakla bilinir H 169 yılında vefat etmiştir
32)Bu zat ünlü zahidierderidir Bişr el-Hafî, Sırrî es-Sakatî gibi muta
savvıfların döneminde yaşamış ve H, 130 yılında vefat etmiştir
33)Hz, Ömer´in hilâfeti devrinde doğmuş, H 110 yılında vefat etmiştir

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın