A- Müstakil Mutlak Müctehid
 

Bu ictihadın en ekmeli ve en üstünüdür. Müstakil mutlak mücte­hid, usûl ve furu'da hiçbir müctehidi taklit etmeksizin kendisinin koyduğu prensip ve kaideler çerçevesinde ictihad eden fakihtir.

Başka bir tarifle; fıkıh usûlü, belağat, nahiv, sarf ve Arapça ilimlerinde orta dereceli olan, kitab ve sünnetteki ahkâmın delille­rini bilen fakihtir. Ayrıca ictihadın müctehidden hasıl olabilmesi için, hakkında icmanın hasıl olduğu konular, nâsih, mensuh, nü­zul sebepleri, mütevatir hadîslerin şartlan, sahih, hasen ve zayıf olan âhad hadîsler ile ravîlerin bibliyografyalarını ve genel durum­larını bilmesi itibara alınmalıdır. Fakat zamanımızda bu konulan bilmek için, konuyla ilgili uzman imamlara müracaat etmek yeter­lidir.

Alimler, müctehidin, kelam ilmi, fıkhın fer'î meseleleri, mate­matik ve benzeri ilimleri bilmesini şart koşmakta ihtilaf etmişler­dir. Fakat en doğrusu bunları bilmenin müctehid için şart olma­masıdır ve ileride müctehidde bulunması gereken şartlar babında bu konuyu geniş bir şekilde ele alırız. [81]


[81] Şeyh Senusi, Nassın Uygulanışı, İnsan Yayınları, İstanbul, 1995: 78.