๑۩۞۩๑ Kitap Dünyası - İlim Dünyası Kütüphanesi ๑۩۞۩๑ => Muvatta => Konuyu başlatan: ღAşkullahღ üzerinde 05 Kasım 2011, 16:40:53



Konu Başlığı: Ticaret Mallarında Selem
Gönderen: ღAşkullahღ üzerinde 05 Kasım 2011, 16:40:53
31. Ticaret Mallarında Selem


70. Kasım b. Muhammed'den şöyle rivayet edildi: Bir adam Abdullah b. Abbas (r.a.)'a: «Selem yoluyla bir parça kumaş satış alan bir kimse, teslim almadan Önce onu satmak istese hükmü ne­dir?» diye sordu, tbn Abbas da: «Bu, gümüşü gümüş karşılığında satmak gibidir» dedi ve bu tarz alış verişi hoş görmedi.[72]
imam Malik diyor ki: Anladığınıza göre, o adam, aldığı malı tekrar satın aldığı kimseye alış fiyatından daha fazlasına satmak istemiştir. Eğer başka birisine satacak olsaydı, bunun bir mahzu­ru olmazdı.
imam Malik der ki: Bize göre köle, hayvan[73] ve diğer mallar­da selem, yapan kimse hakkında ittifak edilen husus şudur: Bun­ların bütün vasıflan bilinerek belli bir zamana kadar selem yapı­lırsa, o zaman gelince, müşteri selem yoluyla satın aldığı malı, tes­lim almadan önce aldığı fiyattan daha fazlasına aynı adama sa­tamaz.
Böyle yaparsa bu faiz olur. Çünkü müşteri sattığı şeye dinar veya dirhem (para) vermiş ise, satıcı bundan faydalanmış olur. Müşterinin teslim almadan önce peşin verdiği fiyattan daha faz­lasına sattığı mal da kendisine kalınca, onun peşin verdiği parayı iade etmekle birlikte, kendi tarafından biraz da fazla vermiş olur.[74]
îmam Malik der ki: Bir kimse vasıfları belirtilen bir hayvan veya mal hakkında belli bir zaman sonra teslim almak üzere peşin olarak altın veya gümüş vermek suretiyle selem akdi yaparsa, bu müşteri o malı (teslim almadan) aldığı kimseye tayin ettikleri za­man gelmeden önce veya geldikten sonra peşin atacağı herhangi bir mal karşılığında satabilir. Bu mal, ne kadar olursa olsun fark etmez.
Ancak selem yapılan mal, buğday (yiyecek) olursa, onu teslim almadan satmak helâl olmaz.
Müşteri, henüz teslim almadığı bu malı başkasına veresiye bı­rakmayıp alacağı peşin altın, gümüş veya herhangi bir mal karşı­lığında satabilir. Eğer veresiye bırakırsa, bu doğru olmaz. Çünkü o takdirde bir adamdaki alacağını diğer birinde olan borcuna sat­mış olur ki, bu da mekruhtur.[75]
îmam Malik der ki: Bir kimse yenilip içilmeyen bir malı selem yoluyla satın alsa, bunu teslim almadan önce para veya mal karşı­lığında başka birisine satabilir. Satın aldığı kimseye satamaz. Ancak veresiye bırakmayıp peşin alacağı bir mal karşılığında olursa satabilir.
îmam Malik der ki: Malın teslim edilme zamanı gelmeden pe­şin alınacak başka bir mal karşılığı eski sahibine tekrar satılma­sında ise bir mahzur yoktur.
îmam Malik der ki: Bir kimse vasıfları bilinen dört elbise için belli bir zaman sonra teslim almak üzere peşin olarak bir miktar dinar veya dirhem verse, zamanı gelince alacağı elbiseleri istedi­ğinde satıcının yanında o vasıflarda elbise bulunmasa da aynı cinsten daha aşağı kaliteli elbiseler bulunsa, satıcı müşteriye sa­na bu elbiselerden sekiz tane vereyim dese, o da, oradan ayrılma­dan bu elbiseleri alsa, bunda bir mahzur yoktur. Eğer bu arada bir müddet girerse doğru olmaz.
Yine tayin ettikleri zaman gelmeden önce böyle yapacak olur­larsa, bu da doğru değildir. Ancak parasını peşin aldığı elbisenin cinsinden bir elbise veremeyen başka bir elbise satacak olursa bu caizdir.



[72] Çünkü gümüşü gümüş, altını attın karşılığı veresiye satmak caiz değildir. (Mavsılî, el-İhtiyar: c.2, s. 39).
[73] Hanefılerce hayvanlarda selem caiz değildir. Çünkü değer itibariyle birbir­lerinden çok farklıdırlar, tmam Şafii ise cinsi, yaşı, nevi ve sıfatı açıklanın­ca belli olacağından caizdir diyor, (Mergınanî, el-Hidaye: c. 3, s. 76).
[74] İşte bu fazlalık faiz sayılır.
[75] Bu şöyle olur: Bir kimse belli bir zaman sonra teslim almak üzere bir şey sa­tın alır, zamanı gelince satıcı ödeyeceği malı bulamaz ve onu biraz fazlası­na bir müddet sonra ödemek üzere bana sat der, o da satar, fakat kendi ara­larında malı teslim etmezler. İşte bu mekruhtur.