Ehli kitap ve mecusilerin vergileri

24.Ehli Kitap Ve Mecusilerin Vergileri (Cizyeleri)

41. Ibn Şihab'dan: Duyduğuma göre Resulullah (s.a.v.), Bahreyn mecusilerinden cizye almıştır.[28] Ömer b. Hattab îran mecusi-lerinden, Osman b. AfTan da Berberî'lerden cizye almıştır.[29]

42. Cafer b. Muhammed b. AH babasından naklediyor: Ömer b. Hattab sözü mccusilere getirerek: «Onlar hakkında ne yapacağımı bilmiyorum.» dedi. Bunun üzerine Abdurrahman b. Avf:

«— Ben Resûlullah'ın (s.a.v.) 'onlara ehl-i kitap gibi muamele edin', dediğini bizzat, rluvrlnm .

43. Omcr b. Haltab'in azatlısı Eslcme'den: Ömer b. Hattab, Mısır ve Şam gayri müsHmlerine dörder dinar, Irak gayri müslimlerine de kırkar dirhem cizye tarh etti. Aynca müslümanlara yardımı ve misafirlik hakkının üç gün olması kuralını da koydu.[30]

44. Zeyd b. Eşlem babasından naklediyor: Ömer b. Hattab'a:

«— Zekâtlıklar arasında kör bir deve var» dedim.

«— Birini verin de işini görsün!» diye karşılık verdi.

«— O kör!» dedim. Ömer (r.a.):

«— Katara katınca yürür.» dedi.

«— Peki, nasıl otlayacak?» dedim. Bunun üzerine Hz. Ömer:

«— o cizye malı mı, yoksa zekâttan mı?» diye sordu.

«— Cizye malı.» dedim. Ömer (r.a.):

«— Anladım, siz onu yemek istiyoi'sunuz!» deyince ben:

«— Üzerinde cizye malı olduğuna dair işaret var.» dedim. Hz. Ömer'in emri üzerine deve kesildi. Ömer'in (r.a.) yanında dokuz tabak vardı. Meyve ve hoşa giden yiyecekler olduğu zaman mutlaka bu tabaklara koyar, Resûlullah'ın (s.a.v.) hanımlarına gönderirdi. Bu arada kızı Hafsa da Hz. Peygamberin hanımı olduğu için ona da gönderir, fakat en son gönderirdi. Şayet yetişmezse, kızıma yetişmesin diye düşünürdü. Bu sefer de kesilen devenin etlerini bu tabaklara koydu. Resûlullah'ın (s.a.v.) hanımlarına gönderdi. Kalanının da yemek yapılmasını emrederek, ensarla muhacirin bazılarını davet etti.

îmam Malik şöyle demiştir: Kendilerinden cizye alınanlardan, başka bir vergi alınmasını ben uygun görmüyorum.

45. îmam Malik'den; Duyduğuma göre Ömer b. Abdülaziz zekât tahsildarlarına «Kendilerinden cizye alınanlar müslüman olurlarsa cizyelerini almamalarını» bir fermanla bildirdi.

Cizyeyle ilgili olarak imam Malik şöyle der: Şimdiye kadar geçen tatbikata göre cizye, ehl-i kitabın kadın ve çocuklarından alınmaz. Sadece akıl baliğ olmuş erkeklerinden alınır. Zimmile-rin ve mecusilerin hurmalarından elde ettikleri üzümlerinden, zirai ürünlerinden, küçük ve büyük baş hayvanlarından zekât alınmaz. Çünkü zekât, müslümanları temizlemek ve fakirlerini gözetmek için yine müslümanlar için farz kılınmıştır. Cizye ise ehl-i kitabı küçültmek için konmuştur. Onların anlaşarak içinde yaşadıkları ülkede kendilerinden cizye dışında vergi alınmaz. Yalnız ticaret yaparlar da bu vesileyle müslüman memleketlere

girip çıkarlarsa ticaret mallarından onda bir vergi alınır. Cizye, sadece müslüman bir ülkede yaşamak ve onları düşmanlarına karşı korumak üzere taraflarca yapılan bir anlaşma neticesinde alınmaktadır. Ticaret maksadiyle başka bir memlekete giden zimmiden gümrük (öşür) alınır. Yine ticaret maksadıyla Mısır'dan Şam'a, Şamlı olan Irak'a, Iraklı olan Medine'ye veya Yemene veyahut da başka bir memlekete gitse yine gümrük (öşür) verir. Ehl-i kitap ve mecusilerin ne mallarına, ne meyvelerine, ne de zirai ürünlerine zekât yoktur. Şimdiye kadar uygulama böyle olmuştur. Onlar dinlerine tabidir, hangi dindelerse onda devam ederler. Ticaret için bir yıl içinde bir memlekete birkaç defa girip çıksalar, her defasında onda bir gümrüklerini verirler. Çünkü cizye anlaşması şartlarının içerisinde ticaret yapmak yoktur. Kendilerine yetişmiş olduğum Medine âlimleri de bu şekilde hüküm vermişlerdir.[31]

[28] Bunan, Cizye, 57/1.

[29] Tirmizî, Siyer, 19/31, Ayrıca bkz. Şeybanî, 332

[30] Şeybanî, 333.

[31] İmam Şafii ile îmam Ebu Hanife, ehl-i Kitab'dan bunun senede ancak bir kere alınabileceğini söylemişlerdir. (Zürkanî Şerhi, 1/190).

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın