Hac Ve Umre Bölümü

HACC VE UMRE BÖLÜMÜ

كِتَابُ الْحَجِّ وَالْعُمْرَةِ

-131 ﴿ أَنَّه عَلَيْهِ السَّلاَمُ عَام حَجَّةِ الْوَدَاعِ أَحْرَم بِالْحَجِّ قَارِنًا
“Peygamber (s.a.v), Veda Haccı yılında ihrama, Kırân Haccı ile girmesi” ile ilgili hadisler

(Kastallânî) “Mevâhib”te Hafız İbn Hacer (ö. 852/1447)’den naklen derki: “Kırân (Haccı ile ilgili) rivayet, 10 küsur sahabeden gelmiştir.”

(Yalnız Kastallânî,) bu hadislerin, ceyyid senedlerle geldiğini de -İbn Hacer’den naklen- ilave etmiştir.

Daha sonra Kastallânî, “Mevâhib”de derki: “İbn Kayyim, bu hadisi rivayet eden sahabilerden 17 kişinin ismini saymıştır:

1. Hz. Aişe

2. Abdullah ibn Abbâs

3. Hz. Ömer

4. Hz. Ali

5. Hz. Osmân

6. İmrân b. Husayn

7. Berâ’ b. Âzib

* * *

-132 ﴿ أَمْره أَصْحَابِهِ عَام حَجَّةِ الْوَدَاعِ بِفَسْخِ الْحَجِّ إِلَى الْعُمْرَةِ ﴾

“Resulullah (s.a.v)’in, sahabilerine; Veda Haccı yılında, haccı, umreye çevirmelerini emretmesi”[1] ile ilgili hadisler

(Zürkânî) “Şerhu’l-Mevâhib”de anlattığına göre; (konu ile ilgili) bu hadisleri, 21 sahabi rivayet etmiştir.

Fakat İmâm Mâlik (ö. 179/795), İmâm Şâfiî (ö. 204/819), Ebu Hanîfe (ö. 150/767) ve Cumhur’un görüşüne göre; Resulullah (s.a.v)’in sahabile-rinin, haccı, umreye çevirmeleri, (Veda Haccı) senesine özgüdür. Bu seneden sonra caiz değildir.[2]

Merfu’ olarak gelen Bilâl b. Hâris el-Müzenî[3] hadisi ile mevkuf olarak gelen Ebu Zerr[4] hadisinde, konu ile ilgili açıklayıcı bilgiler yer almaktadır.

Veli el-Irâkî (ö. 826/1422)’de derki: “Bu hadisin, ancak mevkuf olduğu söylenebilir.”

* * *

-133 ﴿ أَنَّه عَلَيْهِ السَّلاَمُ حَجّ عَامَ حَجَّةِ الْوَدَاعِ رَاكِباً ﴾

“Resulullah (s.a.v)’in, Veda Haccı yılında binekli olarak hac etmesi”[5] ile ilgili hadisler

Şeyh Ali el-Adevî, Allame Halil el-Huraşî (ö. 1117/1705)’nin “Şerhu Muhtasarı Halil” adlı kitabına yaptığı haşiyede[6] -Müellif Halil’in sözünün yanında-, Resulullah (s.a.v)’in, binekli olarak yaptığı ilk haccı ile ilgili Şeyh Ali el-Echurî’den naklen bu konuda gelen hadislerin, mütevatir olduğunu belirtmiştir.

* * *

-134 ﴿ أَنَّ وُقُوفَهُ عَلَيْهِ السَّلاَمُ بِعَرَفَةََ فِي حَجَّةِ الْوَدَاعِ كَانَ يَوْمَ الْجُمُعَةِ ﴾

“Resulullah (s.a.v)’in, Veda Haccı sırasında Arafat’ta Cuma günü vakfetmesi”[7] ile ilgili hadisler.”

(Kastallânî) “İrşâdu’s-Sârî”de ‘Kitâbu’l-Hacc’ (=Hac Bölümü’n)ün “Bâbu mâ yelbisu’l-muhrimu mine’s-siyab” (İhramlının giydiği elbise bâbın) da konu ile ilgili bu hadislerin mütevatir olduğunu aynen şöyle anlatmaktadır:

“(Bu hadisler,) sabittir. Fakat Resulullah (s.a.v)’in, (Veda Haccı sırasında) Cuma günü Arafat’ta vakfetmesi ile ilgili hadisler, mütevatirdir.”

* * *

-135 ﴿ وُقُوفه عَلَيْهِ السَّلامُ فِي حَجَّةِ الْوَدَاعِ عَلَى بَعِيرِهِ بِعَرَفَةَ وَقَوْله “أَيُّ يَوْمٍ هَذَا وَفِيهِ أَنَّ دِمَاءَكُمْ وَأَمْوَالَكُمْ” ﴾

“Resulullah (s.a.v)’in, Veda Haccı sırasında (Arafat’ta) Arafe günü devesinin üzerinde vakfetmesi ve “bu gün (ay ve belde) de kanlarınız, mallarınız (ve ırzlarınız) birbirinize (bu ayınızda bu beldenizde ve şu gününüzde nasıl haramsa, öylece haramdır….) sözü”[8] ile ilgili hadisler

Buhârî (ö. 256/870), bu hadisi şu yollardan rivayet etmiştir:

1. Ebu Bekre

2. Abdullah ibn Abbâs

3. Abdullah ibn Ömer

Aynî (ö. 855/1451)’de “Umdetu’l-Kârî”de derki: “Bu hadisin, (başka) geliş yolları vardır. Çünkü İbn Mende “Müstahrec”de, bu hadisi, 17 saha-biden nakletmiştir.” (Aynî’nin sözü burada bitmektedir.)

* * *

-136 ﴿ رمي الْجِمَار فِي الْحَجِّ بِسَبْعِينَ حَصَاةً ﴾

“Hac sırasında cemrelere 70 tane çakıl taşı atma”[9] ile ilgili hadisler

Râfiî (ö. 623/1226) “Şerhu’l-Kebîr”de bu hadislerin mütevatir olduğunu aynen şöyle anlatmaktadır:

“Hac sırasında cemrelere atılan 70 çakıl taşın toplamı şöyledir: Kurban kesme günü Akabe Cemresine 7 çakıl taş atılır. Teşrik günlerinin[10] her birinde 3 cemrenin her birine 7 çakıl taşı olmak üzere toplam 21 çakıl taşı atılır. Bununla ilgili sözlü ve fiili nakil, mütevatirdir.”

Hafız İbn Hacer (ö. 852/1447) “Tahrîcu Ehâdisi’r-Râfiî”de konu ile ilgili olarak şöyle der:

“Bu (anlatılan), musannif Râfiî’nin söylediği gibidir. Bunu (yani cemrelere bu taşların nasıl ve ne şekilde atıldığını) açıklayıcı mahiyetteki bu hadisler, ileride nakledilecektir.”

* * *

-137 ﴿ أَنَّه عَليهِ الصَّلاةُ والسَّلامُ لَمْ يَزَلْ يُلَبِّي بَعْدَ عَرَفَةَ إِلَى أَنْ رَمى جَمْرَة الْعَقَبَةِ ﴾

“Resulullah (s.a.v), Arafat’ta vakfe yaptıktan sonra Akabe Cemresini taşlayıncaya kadar telbiyeye devam etmesi”[11] ile ilgili hadisler

Bu hadisler, şu yollardan gelmiştir:

1. Hz. Ali

2. Fadl b. Abbâs

3. Abdullah ibn Abbâs

4. Üsâme b. Zeyd

5. Abdullah ibn Mes’ud

Tahâvî (ö. 321/933) “Şerhu Meâni’l-Âsâr”da konu ile ilgili olarak aynen şöyle der:

“Resulullah (s.a.v)’in Arafat’tan sonra ‘Büyük Şeytanı’ (=Cemretu’l-Akabe’yi) taşlayıncaya kadar telbiye yaptığı ile ilgili rivayetler, mütevatir olarak gelmiştir.”

Daha sonra Tahâvî (ö. 321/933), bu hadisleri, senedleriyle birlikte nakletmiştir. Devamla da derki: “Bu rivayetlerin düzeltilmesi gerekmektedir. Çünkü ‘Büyük Şeytanı’ (=Cemretu’l-Akabe’yi) tamamlayıncaya kadar ki telbiye vakti, Nahr (=Kurban bayramının birinci) günüdür.”

* * *

-138 ﴿ أَمْره عَلَيْهِ السَّلاَمُ لِأَصْحَابِهِ حِينَ أَهْلِ هِلاَل ذِي الْقَعْدَةِ مِنْ سَنَة سَبْعِ أَنْ يَعْتَمِرُوا قَضَاءً لِعُمْرَتِهِمْ الَّتِي صَدَّهُمُ الْمُشْرِكُونَ عَنْهَا بِالْحُدَيْبِيَةِ وَأَنْ لاَ يَتَخَلَّف أَحَدٌ مِمَّنْ شَهِدَ الْحُدَيْبِيَةَ ﴾

“Hicretin yedinci yılı Zilkade ayının hilalinin doğuşuna yakın müşriklerin, Hudeybiye’de, Müslümanların (yapmak istedikleri umreden alıkoymaları üzerine) Peygamber (s.a.v)’in, sahabilerine; umrelerini kaza olarak yapmalarını emretmesi ve Hudeybiye’ye gelen sahabilerin hiç birinin bu umreyi yapmaya yanaşmaması”[12] ile ilgili hadisler

(Kastallânî) “Mevâhibu’l-Ledûniyye”de, Hâkim (ö. 405/1014)’in “İklîl” adlı kitabından naklen anlattığına göre; bu konu ile ilgili haberler, tevatürdür. Fakat Hafız (İbn Hacer), “Tahrîcu Ehâdisi’r-Râfiî”de, bunu, sadece Vâkidî (ö. 206/821 - 209/824)’nin “Meğâzi” adlı kitabında bir topluluğun bir meşayih’ten naklettiği rivayeti aktarmıştır.

Vâkidî (ö. 206/821 - 209/824) dedi ki: “Bu husus, sahih haberlere ve meğazi alanında söz sahibi bir çok musannifin görüşlerine ters düşmemektedir.”

* * *

-139 ﴿ عُمْرَةٌ فِي رَمَضَانَ تَعْدِلُ حَجَّةً ﴾

“Ramazan ayında yapılan umre, bir hacca bedeldir”[13]

Suyûtî (ö. 911/1505) “el-Ezhâr”da bu hadisi şu yollardan getirmiştir:

1. Câbir b. Abdullah

2. Yusuf b. Abdullah ibn Selâm

3. Ümmü Ma’kil

4. Abdullah ibn Abbâs

5. Vehb b. Hanbeş

6. Ebu Ma’kil

7. Hz. Ali

8. Enes

9. Abdullah ibnu’z-Zubeyr

10. Urve el-Bârikî

11. Ebu Tuleyk

12. el-Ahmerî

13. Bekr b. Abdullah el-Müzenî (mürsel olarak)

14. İkrime (mürsel olarak)

15. Mücâhid (mürsel olarak)

16. Fadl b. Abbâs

Toplam, 16 kişi.

* * *

-140 ﴿ أَنَّه عَلَيْهِ الصَّلاَةُ وَالسَّلاَمُ تَزَوُّجُ مَيْمُونَةَ وَهُوَ حَلاَلٌ ﴾

“Hz Peygamber (s.a.v)’in ihramsız iken Meymûne ile evlenmesi”[14] ile ilgili hadisler

Zürkânî (ö. 1122/1710) “Şerhu’l-Muvatta”da ‘Kitabu’l-Hacc’ (=Hac Bölümü’n)ün ‘Nikâhu’l-muhrim’ (=İhramlının evlenmesi) bahsinde derki:

“İbn Abdilberr dedi ki: ‘Hz. Peygamber (s.a.v)’in ihramlı iken Meymûne ile evlenmesi ile ilgili rivayet, şu yollardan mütevatir olarak gelmiştir:

1. Meymûne (nin kendisi)

2. Ebu Râfi’

3. Süleymân b. Yesâr

4. Yezîd el-Esamm. (Bu, Meymûne’nin kız kardeşinin oğludur. Sahabeden biri olduğunu bilmiyorum.)

Rivayet edildiğine göre; Resulullah (s.a.v)’in Meymûne ile evlenmesi, Abdullah ibn Abbâs rivayeti[15] ile yine Yezîd el-Esamm’ın bizzat kendisinin rivayetine çelişik olarak nakledilen rivayet hariç,[16] ihramlı ikendir. Bir topluluğun naklettiği rivayete dayanma, (insanı) daha ümitli yapmaktadır. Çünkü bir kimsenin yanılgıya düşme olasılığı daha kolaydır.”

a. Meymûne Hadisi.[17]

Bu hadis; Müslim ile bir çok hadis kitabında geçmektedir.

b. Ebu Râfi’ Hadisi.[18]

Bu hadis; İmam Ahmed, Tirmizî, Nesâî, İbn Huzeyme ile İbn Hibbân’da geçmektedir.

c. Süleymân b. Yesâr Hadisi.[19]

Bu hadis; İmam Mâlik’in “Muvatta” adlı kitabı ile İmam Şâfiî’nin kitabında geçmektedir.

d. Yezîd el-Esamm Hadisi.[20]

Bu hadis; Yûnus b. Bükeyr’in “Ziyâdâtu’l-Meğâzi” adlı kitabı ile bir çok kitapta geçmektedir.

Yine bu hadis, şu yoldan da gelmiştir:

5. Safiye bint. Şeybe

Bu hadisi de, İbn Sa’d (ö. 234/848) rivayet etmiştir.

Yine de doğruyu en iyi bilen Cenab-ı Allah’tır.

[1] Resul...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın