Hükümler Ve Cezalar Bölümü

HÜKÜMLER VE CEZALAR[1] BÖLÜMÜ

كِتَابُ الأََحْكَامِ وَالْحُدُودِ

-179 ﴿ إِرْسَالُ الْأَحَادِ اِلَى النَّوَاحِى لِتَبْلِيغِ الأَحْكَامِ
“İslam’ın hükümlerini tebliğ etmek için beldelere insanlara gönderme”[2] ile ilgili hadisler

İbnü’l-Hümâm (ö. 861/1457) “Tahrîr”de bu konu ile ilgili gelen hadislerin mütevatir olduğunu aynen şöyle anlatmaktadır:

“İslam’ın hükümlerini tebliğ etmek için beldelere insanlar gönderme hususunda Resulullah (s.a.v)’den gelen hadisler, mütevatirdir.”

Bu kitabın şarihi İbn Emîr el-Hâcc (ö. 879/1475) ise, musannifin bu sözünden sonra aynen şöyle der:

“İslam’ın hükümlerini beldelere tebliğ etmek için gönderilen insanlardan birisi de, Muâz’dır. Bir topluluk, bu olayı Abdullah ibn Abbâs’tan[3] şöyle rivayet etmiştir:

﴿ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّه عَلَيْهِ وَسَلَّمَ بَعَثَ مُعَاذًا إِلَى الْيَمَنِ فَقَالَ لَهُ: إِنَّكَ تَأْتِي قَوْمًا مِنْ أَهْلِ الكِتَابِ فَادْعُهُمْ إِلَى شَهَادَةِ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ فَإِنْ هُمْ أَطَاعُوا لِذَلِكَ فَأَعْلِمْهُمْ أَنَّ اللَّهَ قَدْ افْتَرَضَ عَلَيْهِمْ خَمْسَ صَلَوَاتٍ فِي كُلِّ يَوْمٍ وَلَيْلَةٍ ﴾

“Resulullah (s.a.v), Muâz’ı, Yemen’e göndereceği zaman ona:

‘Sen Kitap ehlinden bir topluluğa gidiyorsun; onları, Allah’tan başka ilah olmadığına çağır. Eğer onlar buna itaat edecek olurlarsa, onlara, Allah’ın her gün ve gece de beş vakit namazı farz kıldığını öğret’ buyurdu”

Bu hadisin dışında (konu ile ilgili) uzunca bir çok hadis daha gelmiştir. Beldelere gönderilen bu kimselerin verdiği haberi kabul etmeme normal sayılsaydı, bu kimseleri göndermenin bir anlamı olmazdı.”

* * *

-180 ﴿ عِصْمَة الأُمّةِ وَأَنَّهَا لاَتَجْتَمِعُ عَلَى ضَلَالَةٍ وَخَطَأٍ ﴾

“İslam ümmetinin, masum oluşu ve sapıklık ile hata üzerine birleşmemesi”[4] ile ilgili hadisler

İbnü’l-Hümâm (ö. 861/1457) “Tahrîr”de ve daha bir çok alim, bu konuda gelen hadislerin mütevatir olduğunu belirtmiştir:

İbnü’l-Hümâm der ki: “İcmanın kesin bir kanıt ve ahad olduğu hususu, sem’i (=işitme yoluyla getirilen) delillerdendir. Bu rivayetler ile buna benzeyen diğer rivayetlerdeki ortak nokta olarak gelen ‘ümmetim sapıklık ve hata üzerinde birleşmez’ sözü, tevatürdür.”

Bu hadislerin lafızlarından birisi de, şu hadistir:

﴿ إِنَّ اللَّهَ لَا يَجْمَعُ أُمَّتِي عَلَى ضَلَالَةٍ ﴾

“Allah, ümmetimi, sapıklık üzerinde birleştirmez”

Bu hadisi, Tirmizî ve bir çok çok kimse, senedli bir şekilde şu yoldan rivayet etmiştir:

1. Abdullah ibn Ömer[5]

Bu hadisin ravileri, sika kimselerdir. Fakat bu hadiste bir karışıklık vardır.

﴿ سَأَلْتُ رَبِّي عَزَّ وَجَلَّ؛ أَنْ لَا يَجْمَعَ أُمَّتِي عَلَى ضَلَالَةٍ فَأَعْطَانِيهَا ﴾

“Rabbimden, ümmetimim sapıklık üzerine birleştirmemesini istedim. Bana bunu verdi”

Bu hadisi, İmam Ahmed ve bir çok kimse şu yoldan rivayet etmiştir:

2. Ebu Basra el-Gıfârî[6]

﴿ إِنَّ اللَّهَ أَجَارَكُمْ مِنْ ثَلَاثِ خِلَالٍ: .... وَأَنْ لَا تَجْتَمِعُوا عَلَى ضَلَالَةٍ ﴾

“Allah, sizi, helal olan üç şeyden korumuştur: …..‘Sapıklık üzerinde toplanmamanız’”

Bu hadisi, Ebu Dâvud ve bir çok kimse şu yoldan rivayet etmiştir:

3. Ebu Mâlik el-Eşarî[7]

﴿ أَنَّ أُمَّتِي لاَ تَجْتَمِعُ عَلَى ضَلاَلَةٍ ﴾

“Ümmetim, sapıklık üzerine birleşmez”

Bu hadisi, İbn Mâce ve bir çok kimse şu yoldan rivayet etmiştir:

4. Enes[8]

﴿ لاَ يَجْمَعُ اللّهُ هَذِهِ الْأُمَّةِ عَلَى ضَلالَةٍ وَيَدُ اللّهِ مَعَ الْجَمَاعَةِ ﴾

“Allah, bu (İslam) ümmetini, sapıklık üzerinde birleştirmez. Allah’ın eli, toplulukla birliktedir”

Bu hadisi ise, Hâkim “Müstedrek”de şu yoldan rivayet etmiştir:

5. Abdullah ibn Abbâs

(Sehâvî) “Mekâsıd”da bu hadisi ‘Lâme’l-Elif’ (لاَ ) harfinde getirmiştir. Burada birkaç söz ettikten sonra şöyle der:

“Kısacası: Bu hadis; metinleri meşhur, bir çok senede sahip, merfu ile diğer hallerde çeşitli şahidleri olan bir hadistir.”

Bu konuda daha geniş bilgi için Sehâvî (ö. 902/1496)’nin bu kitabına başvurabilirsiniz.

Yine bu konuda İbn Emîr el-Hâcc (ö. 879/1475)’ın “Şerhu’t-Tahrîr” adlı eserinde ikinci makalenin dördüncü babına bakabilirsiniz.

* * *

-181 ﴿ إِذَا حَكَمَ الْحَاكِمُ فَاجْتَهَدَ فَأَصَابَ فَلَهُ أَجْرَانِ وَإِذَا حَكَمَ فَاجْتَهَدَ فَأَخْطَأَ فَلَهُ أَجْرٌ وَاحِدٌ ﴾

“Hakim, hüküm verir(ken) ictihadda bulunurda isabe ederse, onun için iki sevap vardır. Ama hüküm verir(ken) ictihad ederde yanılırsa, ona bir sevap vardır”[9]

Bu hadisi, İmam Ahmed ve altı hadis imamı şu yoldan rivayet etmiştir:

1. Ebu Hureyre[10]

Yine bu hadisi, Tirmizî hariç, bunlar, şu yoldan rivayet etmiştir:

2. Amr ibnü’l-Âs[11]

Bu konuda şu yollardan da hadis gelmiştir:

3. Ukbe b. Âmir[12]

4. Abullah ibn Amr[13]

Bu hadis, şu lafızla da gelmiştir:

﴿ إِذَا اِجْتَهَدَ الْحَاكِمُ فَأَخْطَأَ فَلَهُ أَجْرٌ وَإِنْ أَصَابَ فَلَهُ عَشْرَةُ أُجُورٍ ﴾

“Hakim ictihad edip de yanılırsa, onun için bir sevap vardır. İsabet ettirirse, onun için on sevap vardır”

Sâ’d (ö. 792/1389) “Şerhu’n-Nesefî”de konu ile ilgili olarak şöyle der: “İctihadın, yanılma ve isabet ettirme arasında sıksık tekrar edilmesine delalet eden hadisler ve rivayetler, mana bakımından mütevatirdir.”

Bu konuda daha geniş bilgi için Sa’d (ö. 792/1389)’ın, asıl metinde yer alan; “müctehid yanılabilirde, isabet ettirebilirde” şeklindeki sözün yanında söylediği söze başvurabilirsiniz.

* * *

-182 ﴿ اَلْوَلَدُ لِلْفِرَاشِ وَلِلْعَاهِرِ الْحَجَرُ ﴾

“Çocuk, (bulunduğu) yatağa aittir.[14] Zina eden kimse için ise, (soy bakımından çocuk üzerinde) mahrumiyet var”[15]

Suyûtî (ö. 911/1505) “el-Ezhâr”ın ‘Kitâbu’l-Ahkâm (=Hükümler Bölümü’n)’da bu hadisi şu yollardan getirmiştir:

1. Ebu Hureyre[16]

2. Hz. Aişe[17]

3. Hz. Osman[18]

4. Abdullah ibn Amr[19]

5. Ebu Ümâme[20]

6. Amr b. Hârice[21]

7. Abdullah ibnü’z-Zübeyr[22]

8. Abdullah ibn Mes’ud[23]

9. Hz. Ömer[24]

10. Hz. Ali[25]

11. Hasan el-Basrî (mürsel olarak)

12. Sa’d b. Ebi Vakkâs[26]

13. Abdullah ibn Ömer[27]

14. Berâ’ b. Âzib[28]

15. Zeyd b. Erkam[29]

16. Abdullah ibn Abbâs[30]

17. Hüseyin b. Ali[31]

18. Ubâde ibnu’s-Sâmit[32]

19. Vâsile ibnü’l-Eska’[33]

20. Ebu Vâil[34] (mürsel olarak)

21. Muâviye b. Amr[35]

22. Enes[36]

Toplam, 22 kişi.

(Derim ki:) Bu hadis, şu yollardan da gelmiştir:

23. Abdullah ibn Huzâfe

24. Sevde bint. Zem’a

25. Ebu Mes’ud el-Bedrî

26. Zeyneb bint. Cahş

27. Ubeyd b. Umeyr (mürsel olarak)

İbn Abdilberr (ö. 463/1071) der ki: “Bu hadis, Hz. Peygamber (s.a.v)’den rivayet edilen hadislerin en sıhhatli olanıdır. Bu hadis, 20 küsur sahabiden gelmiştir.”

(Münâvî) “Teysîr”de der ki: “Bu hadis, mütevatir olup 20 küsur sahabiden gelmiştir.”

(Zürkânî) “Şerhu Mevâhibi’l-Ledûniyye”de bu hadisin mütevatir olduğunu belirtmiştir.

* * *

-183 ﴿ قِصَّةُ مَاعِز فِي الزِّنَى وَرَجْمُهُ ﴾

“Zina hususunda Mâiz olayı ve Mâiz’in recmedilmesi”[37]

Suyûtî (ö. 911/1505) “el-Ezhâr”da bu hadisi şu yollardan getirmiştir:

1. Câbir b. Abdullah[38]

2. Abdullah ibn Abbâs[39]

3. Büreyde[40]

4. Câbir b. Semure[41]

5. Ebu Saîd el-Hudrî[42]

6. el-Leclâc[43]

7. Nuaym b. Hezzâl[44]

8. Ebu Hureyre[45]

9. Übey

10. Sahabeden birisi[46]

11. İbnü’l-Müseyyeb (mürsel olarak)[47]

12. Hz. Ebu Bekr[48]

13. Ebu Zerr

14. Osman’ın babası Nasr[49]

15. Ebu Berze el-Eslemî[50]

16. Atâ’ b. Yesâr

17. Şa’bî

18. Ebu Ümâme b. Sehl b. Huneyf

Toplam, 18 kişi.

(Derim ki: ) Râfiî (ö. 623/1225) “Şerhu’l-Kebir”de aynen şöyle der: “Hz. Peygamber (s.a.v)’den meşhur olduğu kadarıyla recm; Mâiz, Gâmidiyye ve Yahudilerle ilgili kıssada geçmektedir. Recm, Resulullah (s.a.v)’den sonrada Raşit halifeler döneminde de uygulanmıştır. Bu nedenle de hadis, mütevatir derecesine ulaşmıştır.

Hafız İbn Hacer (ö. 852/1447) “Tahrîcu Ehâdisi’r-Râfiî”de bunu onaylamıştır.

Kemal İbnu’l-Hümâm (ö. 861/1457) “Fethu’l-Kadîr”de aynen şöyle der: “Resulullah (s.a.v)’den gelen recmin sabit oluşu; Hz. Ali’nin kahramanlığı ve Hatem et-Tâî’nin cömertliği gibi ...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın