Adab Ve Kalbi İncelikler Bölümü

ÂDÂB VE KALBÎ İNCELİKLER BÖLÜMÜ

كِتَابُ الْأَدَبِ وَالرَّقَائِقِ

-209 ﴿ لِأَنْ يَمْتَلِئَ جَوْفَ أَحَدِكُمْ قَيْحاً خَيْرٌ لَهُ مِنْ أَنْ يَمْتَلِئَ شِعْراً

“Sizden birinin içine irin dolması, şiir dolmasından daha hayırlıdır”[1]

Suyûtî (ö. 911/1505) “el-Ezhâr”da bu hadisi şu yollardan getirmiştir:

1. Ebu Hureyre

2. Abdullah ibn Ömer

3. Sa’d b. Ebi Vakkâs

4. Ebu Saîd el-Hudrî

5. Hz. Ömer

6. Selmân el-Fârisî

7. Utbe b. Abdussülemî

8. Abdullah ibn Mes’ud

9. Avf b. Mâlik

10. Mâlik b. Umeyr

11. Ebu’d-Derdâ’

12. Câbir b. Abdullah

13. Abdullah ibn Abbâs

14. Hz. Aişe

15. Hasan (mürsel olarak)

16. Şa’bî

Toplam, 16 kişi.

* * *

-210 ﴿ إِبَاحَة الشِّعْرِ ﴾

“Şiir söylemenin mubah olması”[2] ile ilgili hadisler

Tahâvî (ö. 321/933) “Şerhu Meâni’l-Âsâr”da bu hadislerin çoğunu getirip (sonra da) bu hadisler hakkında aynen şöyle der:

“Şiir söylemenin mubah olması ile ilgili bu rivayetler, mütevatir olarak gelmiştir. (Naklettiğimiz) ilk rivayetlerde ise, Hz. Peygamber (s.a.v)’in şiir söylemeyi yasakladığı sabittir. Çünkü şiir söylemek mekruh değildir. Aslında şiirin içerisinde yer alan anlam önemlidir. Şiirdeki anlam iyi değilse, işte o zaman şiir söylemenin yasak olduğu gündeme gelir.”[3]

* * *

-211 ﴿ إِنَّ مِنَ الشِّعْرِ لَحِكْمَةً ﴾

“Şiirde hikmet vardır”[4]

Suyûtî (ö. 911/1505) “el-Ezhâr”da bu hadisi şu yollardan getirmiştir:

1. Übey b. Ka’b

2. Büreyde ibnu’l-Husayb

3. Abdullah ibn Mes’ud

4. Abdullah ibn Abbâs

5. Enes

6. Ebu Bekre

7. Amr b. Avf el-Müzenî

8. Ebu Hureyre

9. Hassân b. Sâbit

10. Hz. Aişe

11. Seleme ibnu’l-Ekvâ’

12. Hz. Ömer

13. Hz. Ali

14. Tufeyl b. Amr ed-Devsî

Toplam, 14 kişi.

* * *

-212 ﴿ نَفْي الْعَدْوَى ﴾

“Hastalığın bizatihi bulaşıcı olmaması”[5] ile ilgili hadisler

Bu hadis, şu yollardan gelmiştir:

1. Ebu Hureyre

2. Sâib b. Yezîd

3. Câbir

4. Hz. Ali

5. Abdullah ibn Abbâs

6. Abdullah ib Mes’ud

7. Abdullah ibn Ömer

8. Enes

9. Ebu Ümâme

10. Ebu Saîd el-Hudrî ve daha bir çokları

* * *

-213 ﴿ نَفْي الطِّيَرَةِ ﴾

“Herhangi bir şeyi, uğursuzluğa yormama”[6] ile ilgili hadisler

Bu hadis, şu yollardan gelmiştir:

1. Abdullah ibn Mes’ud

2. Ebu Hureyre

3. Abdullah ibn Ömer

4. Hz. Aişe

5. Enes

6. Ebu Ümâme

7. Kabîsa ibnu’l-Muhârik

8. Abdullah ibn Abbâs

9. Sa’d b. Mâlik

10. Ebu Saîd el-Hudrî

11. Câbir ve daha bir çokları

Tahâvî (ö. 321/933) “Şerhu Meâni’l-Âsâr”da aynen şöyle der: “(Bir şeyi uğursuzluğa yormaya gelince; bununla ilgili rivayetler, Resulullah (s.a.v)’e dayanmaktadır. Bununla ilgili rivayetler de, mütevatir bir şekilde gelmiştir.”[7]

* * *

-214 ﴿ مَنْ لاَ يَرْحَمُ لاَ يُرْحَمُ ﴾

“Merhamet etmeyen kimseye, merhamet edilmez”[8]

Suyûtî (ö. 911/1505) “el-Ezhâr”da bu hadisi şu yollardan getirmiştir:

1. Cerîr el-Becelî

2. Ebu Hureyre

3. Ebu Saîd el-Hudrî

4. Abdullah ibn Ömer

5. Abdullah ibn Mes’ud

6. Eş’as b. Kays

7. Muâviye b. Hayde

8. İmrân b. Husayn

Toplam, 8 kişi.

(Derim ki:) Bu hadis, şu yollardan da gelmiştir:

9. Akra’ b. Hâbis

Münâvî (ö. 1031/1622)’de “Teysîr”de bu hadisin mütevatir olduğu belirtmiştir.

* * *

-215 ﴿ لَوْ كَانَ لِابْنِ آدَمَ وَادٍ مِنْ مَالٍ لَابْتَغَى إِلَيْهِ ثَانِياً وَثَالِثاً وَلاَ يَمْلَأُ جَوْفَ ابْنِ آدَمَ إِلاَّ التُّرَابَ وَيَتُوبُ اللّهُ عَلَى مَنْ تَابَ ﴾

“Adem oğlunun bir vadi dolusu malı olsaydı, mutlaka bir ikincisi ve üçüncüsünü isterdi. Adem oğlunun iç boşluğunu ancak toprak doldurur. Allah, tevbe edenleri bağışlar”[9]

Bir lafızda ise bu hadis; ﴿ لَوْ أَنَّ لِابْنِ آدَمَ وَادِياً مِنْ ذَهَبٍ لَأَحَبَّ أَنْ يَكُونَ إِلَيْهِ الثَّانِي وَلَوْ كَانَ لَهُ الثَّانِي لَأَحَبَّ أَنْ يَكُونَ إِلَيْهِمَا الثَّالِثُ وَلاَ يَمْلَأُ ﴾ “Adem oğlunun bir vadi dolusu altını olsaydı, mutlaka bir ikincisini isterdi. Adem oğlunun iki (vadi dolusu altını) olsa, (bu defa da) bir üçüncüsünü isterdi… doldurur” şeklinde gelmiştir.

Suyûtî (ö. 911/1505) “el-Ezhâr”da bu hadisi bu ikinci lafızla şu yollardan getirmiştir:

1. Enes

2. Abdullah ibnu’z-Zübeyr

3. Abdullah ibn Abbâs

4. Übey b. Ka’b

5. Büreyde

6. Ebu Saîd el-Hudrî

7. Semure

8. Hz. Aişe

9. Câbir b. Abdullah

10. Zeyd b. Erkam

11. Ebu Musa el-Eş’arî

12. Sa’d b. Ebi Vakkâs

13. Ebu Vâkid el-Leysî

14. Ebu Ümâme

15. Ka’b ibn İyâz el-Eş’arî

Toplam, 15 kişi.

(Derim ki:) Bu hadis, şu yollardan da gelmiştir:

16. Ebu Hureyre

17. Câbir b. Nüfeyr

Münâvî (ö. 1031/1622) “Teysîr”de bu hadisin mütevatir olduğunu belirtmiştir.

* * *

-216 ﴿ اَلدُّنْيَا خَضِرَةٌ حُلْوَةٌ ﴾

“Dünya, hoş ve tatlıdır”[10]

Suyûtî (ö. 911/1505) “el-Ezhâr”da bu hadisi şu yollardan getirmiştir:

1. Hâkim b. Hizâm

2. Havle bint. Kays

3. Zeyd b. Sâbit

4. Abdullah ibn Amr

5. Abdurrahman b. Semure

6. Ebu Bekre

7. Ebu Hureyre

8. Ümmü Seleme

9. Meymûne

10. Amra bintu’l-Hâris

11. Enes

12. Hz. Aişe

Toplam, 13 kişi.

(Derim ki:) (Münâvî) “Feyzu’l-Kadîr”de belirttiğine göre; Suyûtî, bu hadisi, mütevatir hadisler içerisinde saymıştır.

-217 ﴿ إِنَّ أَحَدَكُمْ لَيَعْمَلُ بِعَمَلِ أَهْلِ الْجَنَّةِ حَتَّى مَا يَكُونُ بَيْنَهُ وَبَيْنَهَا إِلاَّ قَدْرُ ذِرَاعٍ ﴾

“Sizden birisi, Cennet halkının ameliyle amel edip öyle ki kendisi ile Cennet arasında bir zirâ’ kadar kalır”[11]

Suyûtî (ö. 911/1505) “el-Ezhâr”da bu hadisi şu yollardan getirmiştir:

1. Abdullah ibn Mes’ud

2. Enes

3. Sehl b. Sa’d

4. Huzeyfe b. Useyd el-Gıfârî

5. Ebu Hureyre

6. Hz. Ali

7. Abdullah ibn Ömer

8. Eksem b. Ebi’l-Cevn

9. Hz. Aişe

10. Abdullah ibn Amr

11. Urs b. Amîre

12. Câbir

13. Ebu Zerr

14. Rebâh el-Lahmî

15. Mâlik ibnu’l-Huveyris

16. Abdullah ibn Abbâs

Toplam, 16 kişi.

-218 ﴿ اَلْمُسْتَشَارُ مُؤْتَمَنٌ ﴾

“Kendisiyle istişare edilen kişi (=müsteşar), güvenilen bir kimse (olmalı)dır”[12]

Suyûtî (ö. 911/1505) “el-Ezhâr”da bu hadisi şu yollardan getirmiştir:

1. Ebu Hureyre

2. Ümmü Seleme

3. Abdullah ibn Ömer

4. Ebu Mes’ud

5. Hz. Ali

6. Câbir b. Semure

7. Semure b. Cündub

8. Nu’mân b. Beşîr

9. Ebu’l-Heysem ibnu’t-Teyyihânî

10. Abdullah ibnu’z-Zübeyr

11. Abdullah ibn Abbâs

Toplam, 11 kişi.

(Derim ki:) Bu hadis, şu yollardan da gelmiştir:

12. Hz. Ömer

13. Sefîne

14. Hz. Aişe

15. Ebu Seleme

(Zürkânî) “Şerhu’l-Mevâhib”de Suyûtî’den naklen bu hadisin mütevatir olduğunu belirtmiştir.

Yine (Münâvî’de) “Teysîr”de bu hadisin mütevatir olduğunu söylemiştir.

* * *

-219 ﴿ اَللَّهُمَّ بَارِكْ لأُمَّتِي فِي بُكُورِهَا ﴾

“Allahım! Ümmetime günün ilk vakitlerin(de yapacağı iş)i bereketli kıl”[13]

“Suyûtî (ö. 911/1505) “el-Ezhâr”da bu hadisi şu yollardan getirmiştir:

1. Ebu Hureyre

2. Hz. Ali

3. Enes

4. Abdullah ibn Abbâs

5. Câbir

6. Abdullah ibn Ömer

7. Abdullah ibn Mes’ud

8. Abdullah ibn Selâm

9. İmrân b. Husayn

10. Ka’b b. Mâlik

11. Nevvâs b. Sem’ân

12. Nübeyt b. Şerît

13. Ebu Bekre

14. Hz. Aişe

Toplam, 14 kişi.

(Derim ki:) Ruhâvî (ö. 612/1216) “Erbaûn”da bu hadisi; Hz. Ali, dört Abdullah,[14] Abdullah ibn Mes’ud, Câbir, İmrân b. Husayn, Ebu Hureyre, Abdullah ibn Selâm, Sehl b. Sa’d, Ebu Râfi’, Umâre ...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın