|
Konu Başlığı: Zekâtın Devlet Gelirleri Arasındaki Yeri Gönderen: Sümeyye üzerinde 28 Ağustos 2012, 14:34:26 4. BÖLÜM DEVLETİN ZEKÂT GELİRİ 13. Zekâtın Devlet Gelirleri Arasındaki Yeri Çeşitli yollardan devlet hazinesine giren ve onu zenginleştiren gelirlere Devlet Geliri (amme varidatı, kamu gelirleri veya amme gelirleri) [197] denir. Bu tanıma göre, devletin gelir kaynakları çok çeşitlidir: 1- Vergi Gelirleri: [198] Vergi gelirleri, mükellefin müslüman olup olmamasına göre üç grupta ele alınabilir: Müslümanların Tâbi Olduğu Vergiler: Zekat İslâm devletinin malî yapısının temel taşı ve daimî gelir kaynağı zekâttır. Zekât, bu malî öneminden başka, İslâm'ın üzerine oturtulduğu beş temelden biridir. Namazdan sonra müslümanlara verilen görevlerin en önemlisidir. Zekâtın bu önemi, ona/en yüksek dereceden dini bir kutsallık verir ve böylece, onun kolay, ucuz ve gönüllü olarak elde edilmesini sağlar. İslâm'ın insanlar üzerindeki nüfuzu ne kadar büyük olursa, kaçamak şansı da o kadar az olur. Muayyen ölçüde zengin olanlar deve, sığır, koyun-keçi, çeşitli ziraî mahsuller, altın, gümüş, ticaret eşyası, nakit gibi mallarından zekât öderler. Bu malların vergiye tâbi miktarı (matrahın enazına nisab denir) ile vergi nispetleri değişik olmakla birlikte, nisab yaklaşık olarak birbirine yakın, muayyen bir zenginlik ve servet seviyesidir. [197] Genel olarak devlet gelirleri konusu için bkz. Erginay, Kamu Maliyesi, s. 7-17; Nadaroğlu, Kamu Maliyesi Teorisi, s. 179-205. islâm devletinin gelirleri konusunda bkz. Ebû Yusuf, Ya'kub b. İbrahim, Kıtabu'l-Haraç, Bulak 1302, (çev. Ali Özek, İstanbul 1973, İÜÎF y., 344 s.); İbn Receb, Ebu'l-Ferec Abdurrahman b. Ahmed el-Hanbelî, el-İstihrac li-Ahkami'l-Harac, Yay. Abdullah Sıddik, Mısır 1934, 2. B.; Kudame b. Ca'fer: el-Harac ve üanı'atu'l-Kitabe, Yay. Muhammed Hüseyin ez-Zubeydî, Bağdad 1981; el-Kuraşî, Yahya b. Adem, Kitabu'l-Harac, Yay. Ahmed Muhammed Şakir, Kahire 1949, es-Selefıyye; Ebu Ubeyd, el-Kasım b. Sellam, Kitabu'l-Emval, Yay. Muhammed Halil Herras, Beyrut 1986; İbn Zenceveyh; Kitabu'l-Emval, Süleymaniye Küt., No: 141 (fotokopi) ayrıca Yay. Şakir Dib Feyyâd, III c, Kıyad 1986; Fuad Ali İbrahim, el-Mevaridu'l-Maliyye fı'l-İslâm, Mısır 1972, 3. o.; Hasen, Abdurrahman, el-Mevaridü'l-Maliyye fı'l-İslâm, Kahire 1961; el-Hatıb, Abdulkerim, es-Siyasetu'l-Maliyye fi'l-İslâm, Beyrut 1975, 2. B.; en-Nevavî, Abdulhahk, en-Nizamu'l-Matî fi'l-İslâm, Mısır 1971; Siddıki, S. A., Publıc Finance in Mâm, Lahore 1952 (çev. Rasira Özdenören, İslâm devletinde Malî Yapı, İstanbul 1972, Fikir Yayınları); Bilmen, Ömer Nasuhi, HFK, C. IV, S 72-143; Ahmed, İslâm İktisadı, s. 168-170. [198] Vergi gelirleri konusunda önceki dipnottakilere ilaveten bkz. İnalcık, Halil, -İslam Arazi ve Vergi Sisteminin Teşekkülü ve Osmanlı Devrindeki Şekillerle Mukayesesi". AÜİF, İslâm İlimleri Enstitüsü D., 1 (İstanbul 1959); Lokkegaard, Frede, İslamic Taxation in. the Classic Period, Copenhagen 1950; Tuğ, Salih, İslâm Vergi Hukukunun Ortaya Çıkışı, Ankara 1963, AÜİF y., 112 s, Doktora Tezi." |