Tek Vergi ve Zekât

50. Tek Vergi ve Zekât: [667]

Vergi sistemlerinde yer alan merkezî ve mahallî idareler vergilerinin sayısının ülkeden ülkeye değiştiği ve özellikle temel vergilerin 20-30 arasında olduğu söylenebilir. Günümüzde vergi sistemleri birçok vergilerden oluşmaktadır. Ancak teoride, zaman zaman tek vergi sistemi savunulmuştur. Buna göre, bir ülkede birçok vergiler değil, tek vergi alınmalıdır.

Tek vergi ile ilgili bütün görüş ve düşüncelere rağmen, tek vergi sistemi yeterli olmaktan uzaktır. Gerçekten çoğul vergileme sistemi, vergi yükünün çeşitli kaynaklara dağıtılmasını sağladığı halde, tek vergi, üzerine konulduğu kaynağı kurutabilir. Kaldı ki, tek kaynak, zamanımız devlet ihtiyaçlarını karşılayabilecek gelirleri veremez.

Mükelleflerin davranışları ve psikolojik tepkileri de, tek vergi sisteminin başarısını engelleyecek önemli etkenlerdir.

Oysa çoğul vergileme sistemlerinde gerekli gelirler elde edilebildiği gibi, her siyasî yapıya göre çeşitli halk tabakalarının iktisadî kaynakları gözönüne alınarak, sosyal, tarihî ve psikolojik duruma uygun düşecek vergi çeşitleri seçilebilir. Kaldı ki, tek vergi, büyük yükümlülükler yüzünden mükelleflerin direncini arttırır. Çoğul vergiler ise, her ferdin ödeme gücüne göre dağıtılacağından, baskısız veya ağırlığı fazla hissedilemez şekilde konulmuştur. Öte yandan, kamu giderlerinin günümüzde çok artmış olması, çoğul vergiler sistemini gerektirmektedir. Bu sebeple teorik bakımdan parlak ve rasyonel gözüken tek vergi sisteminin zamanımızda uygulama alanı bulunmamaktadır.

Kaynaklarının çokluğu bakımından zekât, bir tek vergi olarak ele alınamaz. Bu açıdan o, bir sistem meydana getirir. Ancak, şunu belirtmeliyiz ki, zekât, zamanımız vergi sistemlerinde bulunan bazı vergileri kapsamaz. [668] Bütün bunlara rağmen, zekât geliri, ihtiyacı karşılamada yetersiz kaldığı takdirde, başka vergilerin konulması daima mümkündür. [669] Görünüş itibarıyla zekât, tek vergi gibi ise de, gerçekte kaynaklarının çokluğu bakımından çoğul vergi sınıfına girer.

[667] Erginay, Kamu. Maliyesi, s. 79-80; Nadaroğlu, age, s. 375-378.

[668] Bkz. yukarıda 10 4 4.

[669] Bkz. yukarıda 11 2 2.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın