|
Konu Başlığı: Senelik İhtiyacını Giderecek Kadar Ödemek Gönderen: Sümeyye üzerinde 16 Ağustos 2012, 07:45:36 Senelik İhtiyacını Giderecek Kadar Ödemek: Maliki Mezhebine, hanbelî hukukçuların çoğunluğuna ve diğer bazı hukukçulara -msl., Gazalî'ye- göre, fakir ve miskine, hem kendilerinin, hem de nafakası kendisine ait olanların tam bir yıllık ihtiyacını giderecek kadar zekât ödemek gerekir! Yıllık ihtiyaç, her çevre ve mükellefe göre değiştiğinden, belli bir rakamla sınırlanamaz. Nisaptan çok bile olsa, ödeme buna göre yapılır. İmam Millik, eş-Şafiî ve Ahmed b. Hanbel'e göre, fakirlere ödenecek zekât miktarı, kesin bir rakama bağlı olmayıp, zamanın şartlarına ve fakirlerin durumuna bağlı olarak, bunun tespit edilmesi, devlet ve ilgililerin içtihadına, yani araştırmaya ve kanaatlerine bağlıdır. [108] İslâm'da zekâtın hedefinin -zanaat bilmeyen ve iş yapmaya gücü yetmeyen fakire nispetle- kendisine ve ailesine uygun geçim seviyesinin teminat altına alınması ve tam bir sene yetecek mikarın ödenmesi, diğer hak sahiplerine nispetle bu sınıfa daimî ve muntazam bir yardım niteliğini taşır. Yusuf Kardavî, bu iki görüşten her birinin, çağımızda uygulama alanı bulduğunu belirtir: “Tüccar, çiftçi vb. sanatkâr ve meslek sahibi ve çalışarak geçimini sağlayabilecek kimse olup, meslek ve sanat âleti veya sermayesi olmayanlara -tek başına veya ortak olarak- bir daha muhtaç olmamak üzere, ömrü boyunca yetecek miktarda zekât ödenebilir. Çalışmaya gücü yeten fakirlere mal edinmek üzere, zekât malından fabrika ve atelye kurmak yoluyla bu çağda bunu tatbik etmek mümkündür. Sanatkâr, tüccar ve çiftçi vb. olup, kazanmaya ve kendisini geçindirmeye gücü yeten, fakat sanat âletleri, ticarî sermayesi veya tarlası, sürme ve sulama araçları eksik bu birinci çeşit fakirler yanında, kor, kötürüm, ihtiyar, dul, çocuk vb. çalışmaktan âciz fakirler de vardır. İşte bu gibi çalışıp geçimini sağlama imkânından mahrum olanlara, yıllık ihtiyacını giderecek kadar ödemede bulunulur. Bu son durumdakiler için, malları fuzuli yerlere harcamalarından korkulursa, ödeme aylara taksim edilebilir; nitekim, çağımızda memur maaşları bu şekilde ödenmektedir. Bunun yanısıra, ödeme defaten de yapılabilir.” [109] [108] İbn Rüşd, BM, c. I, s. 252; Yavuz, İZM, s. 411. [109] Kardavî, Fakirlik Problemi, s. 134; Kardavî, FZ, c. II, s. 571. |