Rüknün Terki

Rüknün Terki:

I. Benzerî Bulunan Rüknü Yapmamak:

Şafiî Mezhebine göre, namazda benzeri bulunan rükünlerin yapılmaması da, ayrıntılara göre sehiv secdesini gerektirir: Namazda benzeri bulunan secde ve rükû gibi rükünler terkedilir ve benzerini yapmadan önce hatırlanırsa, hemen yerine getirilir, fakat benzeri yapıldıktan sonra hatırlanırsa, sonra yapılan öncekinin yerine geçer, arada yapılanlar hükümsüz kalır. Meselâ rükû terkedilir ve yapılmadığı ikinci rükünden önce hatırlanırsa, hemen rükû yapılır, yapılanlar yeniden yapılarak buradan itibaren namaza devam edilir, selâmdan önce sehiv secdesi yapılır. Rükûun yapılmadığı ikinci rükûdan sonra ve selâm vermezden önce nerede hatırlanırsa hatırlansın, ikinci birincinin yerine geçer, aradakiler hükümsüz kalır, namaza buradan itibaren devam edilir. Fakat bu durum selâmdan sonra, bununla birlikte örfen uzun olmayan bir vakit içinde hatırlanır, affedilmeyen necaset bulaşmaz, altı kelimeden fazla konuşulmaz, namazı bozan bir iş yapılmazsa, unutulan rükûu yapmak gerekir: Bu durumda ayağa kalkılır, rükû yapılır, oturarak teşehhüd okunur, sehiv secdesi yapılır ve selâm verilir.[235]

II. Son Rekâtteki Rüknün Terki:

Maliki Mezhebine göre, son rekâtteki rükünlerden birini terkeden kimse, namazını tamamlandığına inanarak selâm vermezden önce rükûu eksik yaptığını hatırlarsa, bu rükün yapılır, eksik rekât hükümsüz bırakılır, ona bedel olmak üzere bir rekât kılınır ve namaz sahih olur. Bu durumda, -zaman örfen yakınsa- namaz sonunda, -eksik rekât fazlalık olacağından- selâmdan sonra sehiv secdesi yapılır, zaman uzarsa kılınan namaz bâtıldır. Terkedilen rükün son rekâte ait olmazsa, son rekât için rükû yapılmadıkça, bu eksik rükün yerine getirilir. Sonraki rekâtı rükû ile bağlamak, -rükû dışındaki işlemler için- başın kaldırılmasıyla, rükû içinse -başını kaldırmasa da- sadece rükûa eğilmekle gerçekleşir, ikinci rekâtın secdesini terkedip, üçüncü için ayağa kalkınca, eksikliği üçüncü rekât için rükû yaparken başını mutedil bir şekilde kaldırmadan hatırlarsa, eksik secde yapılır, namaza öylece devam edilir. Eksikliği üçüncü rekâtın rükûundan başını kaldırdıktan sonra hatırlarsa, namaza devam eder, üçüncü rekât ikinci kabul edilir, oturulur ve bundan sonraki rekât kılınır, selâmdan önce sehiv secdesi yapılır. Çünkü bu durumda ikinci kabul edilen üçüncü rekâtte sadece Fatiha'nın okunup zamm-ı sûrenin terki ve hükümsüz bırakılan üçüncü rekâtın fazlalığı dolayısıyla secde yapılır' Eksikliğin yerine getirilmesi, şu şekildedir. Rükûu terkeden kimse kıyama döner, rükû kıraatten sonra olsun diye rükûdan önce mendup olarak Fatiha dışında kıraat yapar; rükûdan kalkışı terkeden rükû derecesinde kamburlaşır; bir secdeyi terkeden, oturarak, iki secdeyi terkeden kıyamdan eğilerek eksiği telafi eder. Fatiha'nın unutarak terki için anlatılan hükümler uygulanmaz: Mezhep içindeki mutemed görüşe göre Fatiha'nın her rekâtte okunması farz ise de, bir rekâtte okuyup, kalanında unutarak terketme halinde namaz sahihtir, -bir rekâtte okunmasının farz olduğu görüşü tercih edilerek- selâmdan önce secde yapılır. Bununla birlikte vakit içinde veya dışında namazın yeniden kılınması menduptur. Fatiha'nın terki dolayısıyla kasıtlı olarak secde terkedilirse, namaz bozulur, unutarak terkedildiği zaman örfen yakınsa secde yapılır, uzadıysa namaz bâtıldır. Fatiha'nm kasıtlı olarak terki ve unutarak terkedip rükûdan önce hatırlanmasına rağmen okunmaması halinde namaz yine bozulur.[236]

[235] Cezîri, Fame, c. I, s. 460.

[236] Cezîrî, Fame, c. I, s. 456-457.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın