Karma Rükünler

Karma Rükünler:

Selâm:[215]

Hükmü:

ÜM'e ve Ebu Hanife'ye göre namaz kılanın kendi iradesiyle selâm vererek namazdan çıkması farz, Hanefî ve Caferi Mezheblerine göre vaciptir.

Namaz tamamlandıktan sonra/ yani teşehhüd miktarı oturduktan sonra namaza aykırı ihtiyarî bir söz veya işlem -meselâ başka bir namaz, konuşma, kasıtlı hades fabdesti bozma), gülme, selâm verme- yapmaya Hurûc bi-sun'ihi denir. Ebu Hanife'ye göre bu farzdır; ancak o bununla selâmı kastetmiş olabilir. Esasen Ebu Hanife'den bu konuda herhangi bir nakil bulunamamaktadır, fakat el-Berde'î oniki meseleden bu hükmü çıkarmış, el-Kerhi ise buna karşı çıkmış ve Ebu Yusuf, Ebu Hanife ile eş-Şeybanî'ye göre bunun farz olmadığını iddia etmiştir. eş-Şurunbilalî, el-Berde'i'ye reddiye olmak üzere el-Mesailu'l-Behiyyetu'z-Zekiyyeh Ale'l-İsna Aşeriye adıyla bir eser yazmış ve bunda el-Berde'i'den sonra onun görüşünü Mergınanî'nin Hidâye'de de tekrarlayıp ona şerh yazanlarla hukukçuların çoğunluğu, en-Nesefî ve şerh yapanları ile Ebu Mansur el-Maturidî'nin de bu yolu takip ettiğini bildirmiştir. ez-Zeyla'î, el-Haskefî ve İbn Abidin de eş-Şurunbilalî'nin görüşüne katılmaktadır.[216]

Şekli:

a) Cumhur'a (Hanefî ve Şafiî Mezheblerine) göre sağ ve sol tarafa es-Selâmu Aleykum ve Rahmetullah demek suretiyle selâm verilir.

b) Maliki ve Hanbelî Mezhebleri ile bazı hukukçulara göre, tek tarafa selâm vermek de yeterlidir.

c) Malik'e göre sadece yüz tarafına ve es-Selâmu Aleykum demek selâm için yeterlidir. -Bir kavlinde- Malik'e göre muktedi, sağ ve soluna selâm verdikten sonra üçüncü defa imamın selâmını almak üzere yine selâm verir.

Sözleri:

Selâm namazın sonunda es-Selâmu Aleykum ve Rahmetullah demek suretiyle verilir:

a) Hanefî Mezhebine göre, sadece selâm kelimesiyle de bu gerçekleşebilir.

b) Şafiî ve Hanbelî Mezheblerine göre, selâm sözlerinde tertip şarttır.

c) Maliki Mezhebine göre tek tarafa selâm vermek yeterlidir, sozlerde tertip şarttır.

d) Caferi Mezhebine göre, selâmın iki şekli vardır: "es-Selâmu aleynâ ve alâ ibâdillahi's-Sâlihîn", "es-Selâmu aleykum ve rahmetullahi ve berekâtuhu." Birincisi okunursa, ikincisi müstehap olur, okunmazsa zahir görüşte vacip olur.

Sonucu:

Cumhur'a göre tek, bazılarına göre yalnız bir tarafa selâm verince artık namazdan çıkılmış olur.

[215] İbn Rüşd, BM, e. I, s. 102; Kâsânî, BS, c. I, s. 194-195; Cezîrî, Fame, c. I, s. 237.

[216] İbn Abidin, Raddu'l-Muhtar, c.I, s.467-468; el-Halebiyyu's-Sagir, s. 142-143.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın