|
Konu Başlığı: Mukim Olmak Gönderen: Sümeyye üzerinde 10 Eylül 2012, 14:53:15 Mukim Olmak: [275] (a) Cumhur’a göre, cumanın farz olması için, yolcu olmayıp mukim olmak (istîtân) şarttır: (1) Şafiî Mezhebine göre, cuma günü fecirden sonra yola çıkan kimse, cumaya kadar gitmek istediği yere ulaşınca, cuma kendisine farz olur. Fecirden önce yola çıkınca farz olmaz. Bu konuda, yolun uzaklığı önemli değildir. Bu esasa bağlı olarak, cuma günü fecirden önce işyerine çalışmaya kendi yerlerinden gelen ezan sesini duymayınca cumaya mükellef olmazlar. (2) Hanbelî Mezhebine göre, bu konuda muteber olan uzaklık, yolcuyla cuma kılınan yer arasında bir fersah olmasıdır. (3) Caferi Mezhebine göre, yolcuların cumayı kılması caizdir ve sahihtir, kıldığı öğle yerine geçer. Sırf yolcuların kılmasıyla cuma in’ikad etmez. Yolcular, gerekli sayıyı tamamlayıcı olmaz. Cuma kılınan yer ile ikamet edilen yerin arası, iki fersahtan (11.25 km) uzaksa, cuma farz olmaz. (4) Bazı hukukçular, cuma kılınan yer ile cuma mükellefi arasındaki uzaklığı, belli ölçülere göre belirlemiştir: Bu uzaklık, Atâ’ye göre on mil, Zührî’ye göre altı mil, Rebîa’ya göre dört, Malik’e göre üç mildir. (5) Zeydiye’den Zeyd b. Ali, Bakır, Müeyyid Billah’a göre, şehir dışında bulunanlara, cuma namazına gitme mecburiyeti yoktur. (6) Abdullah b. Amr, Ebû Hureyre, Enes b. Mâlik, el-Husenu’1-Basrî, Ata, Nâfi, İkrime, Hakem, Evzâî ve Yahya’ya göre, şehirden gündüzün sonu ve gecenin evvelinde ailesine dönüş imkânı verecek kadar uzaklıkta bulunanlara cumaya katılmak farzdır. (b) Zahirî Mezhebine Zührî ile Nehai’ye göre, cumanın farz olması için, mukim olma şartı aranmaz. Böylelikle yolcular da cumayla mükellef olur. (c) Zeydiye’den el-Hâdî’ye göre, ezaiiı duyacağından, konaklayan yolcuya da cuma namazı farzdır. [275] Ahmed, Mesâil, s. 120-121 (434 435, 440), 124 (451), 25 (457); İbn Rüşd, BM, c. I, s. 123, 125; Kâaânî, BS, c. I, s. 258; Cezîrî, Fame, c. I, s. 382-583; Mergınânî, Hidâye, c. I, s. 83; İbn Kudâme, age, c. II, s. 329, 338, 340, 341, 359, 362; Şevkânî, es-Sumûtu'z-Zehebiyye, s. 76 (el-Buhru'z-Zehhâr'dan); Huraeynî, age, s. 89 (1); Y. V. Yavuz, Cuma Namazı, s. 82-84. |