Mükellefliğin Kapsamı

4- Mükellefliğin Kapsamı:

Şartları taşıyan mükellefin kendisi adına fıtır sadakası ödemesinin gerekli olduğu icma ile sabittir; [25] ancak kendisi dışındakiler için ödemesi ihtilaflıdır:

Cenin: [26]

1) Cumhur'a göre, cenin için fitre ödenmez; hatta İbnu'l-Munzir, bu konuda icma bulunduğunu nakletmektedir.

2) İbn Hazm'e göre, ana rahminde 120 günü tamamlayan cenin için fitre ödemek gerekir. O, Hz. Osman'ın bu şekilde fitre ödediğini nakleder; ancak Cumhur, bunun vacip olmaya değil, müstehap olmaya delil olabileceğini ifade eder.

3) İbnu'l-Munzir'in belirttiğine göre, İbn Hanbel, cenin için fıtır sadakası verilmesinin iyi olacağını söyler, fakat bunu vacip saymazdı.

Çocuk: [27]

1) Cumhur'a göre, malı varsa, fitre ödemek çocuğa da vaciptir; ancak ödeme işlemi velisi tarafından ve çocuğun malından yapılır. Malı yoksa fitresini ödemek nafakasını sağlayana aittir.

2) Muhammed'e göre, çocuğun fitresini ödemek babasına aittir, babası yoksa fitreyle mükellef olmaz. Çocuğun malından fitre ödenmesi halinde, tazminat gerekir.

3) Ebu Hanife'ye göre, fakir olan küçük çocuk için ödeme yapılır. Hatta İbnu'l-Munzir, bu konuda icma bulunduğunu belirtir.

Yetim çocuğun fitresini, vasisi, çocuğun malından öder.

Kan: [28]

1) Ebu Hanife, Zahirî Mezhebi ve Yusuf Kardavî'ye göre, fitre -kocası olsun olmasın- kadınlara da vaciptir; ödemeyi koca değil, bizzat karının kendisi yapar. Ebu Hanife'ye göre, karının geçindirdiği koca için karı fitre ödemez.

2) ÜM, el-Leys b. Sa'd ve İshak b. Raheveyh'e göre, -nafakası ona bağlı olduğundan- karının fitresini onun adına kocası öder. Nafakası kendine ait olsa da koca, müslüman olmayan karısı için fitre ödemez.

3) İmamiye Mezhebine göre, mükellef, hem kendisi, hem de geçimini sağladıkları için fitre öder.

4) Zeydiye Mezhebine göre, kan, evlilik veya kölelik dolayısıyla nafakası kendine ait olanların fitresi aynı mükellef tarafından ödenir.

İbnu'l-Munzir'in belirttiğine göre, evlenmezden önce kadının fıtır sadakasını kendisinin ödemesi gerekir.

[25] İbnu'l-Munzir, age, s. 32.

[26] Ahraed b. Hanbel, Mesâil, s. 170, no: 644; İbnu'l-Munzir, age, s. 32-33: Kardavî, FZ, c. II. 927.

[27] İbnu'l-Munzir, age, s. 32; Kardavî, FZ, c. II, s. 926; İbn Rüşd, BM, c. I, s. 254; Serahsî, age, c. III, s. 104; Şeybanî, Asl, c. III, s. 214-216.

[28] Cezîrî, Fame, c. I, s. 628, 629; Damad, age, c. I, s. 227; İbn Rüşd, BM, c. I, s. 254; İbnu'l-Munzir, age, s. 32; Kardavî, FZ, c. II, s. 925-926, 930; Kâsânî, BS, c. II, s. 70; Serahsî, age, c. III, s. 105.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın