|
Konu Başlığı: Mükellefle İlgili Şartlar Gönderen: Sümeyye üzerinde 25 Ağustos 2012, 15:25:17 Mükellefle İlgili Şartlar: İslâm: [648] 1) ÜM'e göre, zekât bir ibadet olduğundan, niyetsiz ödenmesi halinde sahih olmaz. Bu sebeple, müslüman olmayanların zekât ödemeleri de, sahih değildir. Çünkü ancak mü’min onu gerçek manası ve özüyle yerine getirebilir. [649] 2) Şafiî Mezhebine göre, zekâtın sahih olması için müslüman olmak şart değildir. Niyet: [650] Bir yandan ibadet, öte yandan malî bir mükellefiyet, yani vergi anlamı taşıyan zekâtın diğer konuları gibi ödemede niyet konusu da, hayli incelenmiştir: [651] Şart Olması: a) Cumhur'a göre, bir ibadet olduğundan, zekât öderken, bu ödemenin sahih olması için, niyet etmek şarttır. Çünkü zekât ödemenin geçerliliğini, ona yönelik bir niyet gerçekleştirebilir. Bilmeyerek veya unutarak niyet edilmesi halinde -bu, Allah'a ta'abbud ve takarrub amacı taşımadığından- zekât ödenmiş sayılmaz. b) Evzaî'ye göre, zekât bir borç olarak ele alındığından niyet, şart değildir. Aynı görüş -zekâtı zenginle fakir arasında bir ortaklık kabul eden- bazı malikî hukukçulardan da nakledilir; onlara göre, ortakların hakkını elde etmesi, ne alan, ne veren açısından niyeti gerektirir. Yapılması: I. Şekli: 1) Özü Ve Manasına Göre: Niyet, hem kalben ve hem de dille yapılabildiği gibi, yalnızca dille de yapılabilir; ancak birincisi uygun olandır. İşte bu sebeple, bazı malikî hukukçulara göre, hükmî niyet de yeterlidir. Niyet, ya mükellefin bizzat kendisi, ya da velayeti kendisinde bulunan deli, sefih ve çocuk adına yapılır. Bu son durumda, veli tarafından niyet yapılmazsa, ödenen zekât sahih olmadığından, taz-nıinat ödenmesi gerekir. [648] Cezîrî, Fame, c. I, s. 591. [649] Krş. Enfal: 8/36; Nisa: 4/38. [650] Bilmen, HFK, c. IV, s. 109; Cezîrî, Fame, c. I, s. 621; Kardavî, FZ, c. II, s. 792,798; Kasânî, BS, c. II, s. 40; Şafiî, Umm, c. II, s. 22; Tahâvî, Muhtasar, s. 45. [651] Nitekim kimi hukukçular ibadet, kimisi malî mükellefiyet olmasını yeğlerken, kimisi de bazı hükümlerde birinci, diğer bazılarında ise İkinci manaya ağırlık verirler. |