Mescidden Çıkmak

Mescidden Çıkmak:[765]

a) Hanefî Mezhebine göre, mescidden çıkmakla i’tikafın bozulması, i’tikâfın türüne göre hüküm alır:

1) Vacip İ’tikaflarda: Vacip itikaflarda ne zaman olursa olsun mescidden dışarı çıkmak i’tikafı bozar. Fakat bir özür sebebiyle olan çıkış için, üç çözüm yolu vardır:

(a) Tabiî Özürler: İdrar ve büyük abdest için çıkmak veya ilıtilamdan dolayı gusül yapmak, ya da abdest almak için dışarı çıkmak müddeti, ihtiyacın giderileceği kadarlık zamandır. Gereksiz olarak dışarıda kalınırsa, i’tikaf bozulur.

(b) Dinî Özürler: Hanefî Mezhebine göre, cuma namazı için i’tikaftan çıkıp bu namaz kılındıktan sonra yine i’tikafa dönülür. Bu durum, i’tikafı bozmaz. Şafiî Mezhebine göre, cuma namazı için başka bir mescide gitmek i’tikafı bozar; i’tikaf bir hafta devam edecekse, cuma namazı kılman mescidde yapılmalıdır. Cumaya çıkma vakti ve cumada bulunma süresini, hanefî hukukçular değişik açıklar:

(1) Ebu Hanife’ye göre, cuma için ezan vakti çıkılır ve farzdan önce ve sonra dörder -veya farzdan sonra altı-rekat sünnet kılacak kadar durulur.

(2) eş-Şeybani’ye göre, evinin uzaklığı esastır; bu sebeple, hutbe ve namaza yetişecek kadar zaman önce çıkar. Mescidde cuma için, aynen Ebu Hanife’nin görüşündeki kadar durulur.

(c) Zarurî Özürler: Yıkılma tehlikesi olan bir mescidden çıkınca veya i’tikaf yapılan mescidden zorla çıkarılınca, ya da can ve mal emniyetsizliği gibi durumlar i’tikafı bozmaz.

2) Sünnet İ’tikaflarda: Sünnet i’tikaflarda her ne şekilde olursa olsun mescidden çıkmak i’tikafı bozmaz. Çünkü, i’tikafın bitiş zamanı muayyen değildir, fakat tekrar devam etmek sevap kazanmaya vesile olur. Hastayı ziyaret, cenaze ve cenaze namazı, şahitlikte bulunmak için dışarıya çıkılması da i’tikafı bozar. Hastalıktan dolayı bir miktar dışarı çıkmak da bozucu hallerdendir. Fakat, i’tikaf adanırken, hastaları ziyaret ve. cenaze namazında bulunmak şart koşulursa, bunlar için dışarı çıkmak i’tikafı bozmaz. Mescidden özürsüz yere çıkış, çok kısa bile olsa, Ebu Hanife’ye göre i’tikafı bozarken; Ebu Yusuf ve eş-Şeybani’ye göre yarım günlük çıkış i’tikafı bozar. [766] Kadınların i’tikaf yaptığı odadan özürsüz yere evi içerisine çıkması, aynen yukarıdaki hükümler çerçevesinde i’tikafı bozar.

b) Şafiî Mezhebine göre, çeşitli hükümler vardır:

(a) Aralıksız yapılan i’tikafta, tabiî ve zarurî özürler dolayısıyla mescidden çıkmak, i’tikafı bozmaz. Özürsüz olarakmu’tekifin mescidden çıkması, i’tikafı hükümsüz bırakır. Sayılan özürler bulunmadığı halde, mu’tekif kasıtlı olarak ve bilerek mescidden çıkacak olursa, i’tikaf bozulmuş olur. Unutarak, mükreh olarak veya şer’an makbul bir bilgisizlikle çıkmak i’tikafı bozmaz. Şer’an makbul özürlerle mescidden çıkmak, orucun devamını zedelemez. Bu sebeple, mescide dönüşte yeniden niyetlenmeye ihtiyaç yoktur. Mescid dışında ihtiyaçtan fazla durulmuşsa, geçen zamanı kaza etmek gerekir.

(b) Mutlak adak veya aralıksız yapılması şart koşulmayan ve mendup i’tikaflarda, -özürsüz bile olsa- mescidden çıkmak caizdir. Fakat, bu çıkışla i’tikaf ibadeti kesilmiş olur; tekrar mescide dönülürken niyet yenilenir. Tabiî bir ihtiyacım gidermek için mescidden çıkan mu’tekifin niyeti yenilemesine gerek yoktur.

c) Malikî Mezhebine göre temizlik, küçük boşaltım vb. zarurî ihtiyaçlar için mescidden çıkmak, i’tikafı bozmaz; fakat hasta ziyareti, cuma namazı, şahitlik, cenazenin gömülmesi vb. zarurî ihtiyaç olmadan mescidden çıkmak i’tikafı bozar. Hayız ve nifastan temizlik için mescidden çıkmak da i’tikafı bozmaz.

d) Hanbelî Mezhebine göre gusül, abdest gibi şer’î, boşaltım gibi tabiî ve zarurî ihtiyaç için mescidden çıkmak i’tikafı bozmaz; fakat, zarurî ihtiyacı olmaksızın ve kasıtlı olarak çıkmak i’tikafı bozar; unutarak çıkmak i’tikafı bozmaz. Getireni yoksa yemeğini temin etmek, cuma ve cenaze namazı kılmak için mescidden çıkmak i’tikafı bozmaz.

Özürsüz yere mescidden çıkınca, i’tikaf ne zaman bozulur? [767]

a) eş-Şafiî’ye göre, mescidden çıkınca, i’tikaf hemen bozulur.

b) Ebu Yusuf ve eş-Şeybani’ye göre, yarım günlük çıkış, i’ti-kafı bozar.

c) Üçüncü gruba göre i’tikaf, bir gün süren çıkışla bozulur. Hastalık dolayısıyla ara verilen i’tikafa Ebu Hanife, Malikve eş-Şafiî’ye göre kalınan yerden devam edilir, Sevrî’ye göre yeniden başlanır. [768]

İrtidat:

İslâm Bini’nden çıkmakla i’tikaf bozulur:

a) Hanefî ve Malikî Mezheplerine göre, -dinden çıkan insanı, yeniden dine ısındırmak için- irditadla i’tikafın bozulması halinde kazası istenmez.

b) Şafiî Mezhebine göre, mürted olup, yeniden müslüman olan kimsenin i’tikafı, aralıksız yapılması vacip bir i’tikaf ise, bunu yeniden yapar, fakat aralıklı da yapılabilen i’tikaflar yeniden yapılmaz.

c) Hanbelî Mezhebine göre, irtidat eden kimse yeniden müslüman olunca, başladığı i’tikafını yeniden yapar.

[765] İbn Rüşd, BM, c. I, s. 223; İbn Kudâme, age, c. III, s. 196, 200, 210

[766] Kâsânî, BS, c. II, s. 115; Mergınânî, Hidâye, c. I, s. 133.

[767] İbn Rüşd, BM, C. I, s. 224; Mergınânî, Hidâye, c. I, s. 133.

[768] İbn Rüşd, BM, c. I, s. 224.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın