Cumanın Farzından Önceki Namazlar

Cumanın Farzından Önceki Namazlar:

Tahiyyetu’l-Mescid:

(a) el-Hasenu’1-Basrî, Mekhul, eş-Şafiî, İshak b. Raheveyh ve Ebu Sevr’e göre, katip, hutbe okurken dahi, camiye gelen kimsenin kısaca iki rekât namaz kılması sünnettir.

(b) Ebu Hanife, Malik, Sevrî ve Zeydiye’nin Hâdeviye koluna göre ise bu sırada namaz kılmak mekruhtur.

İki tarafın delillerini inceledikten sonra, Şevkâni, bu iki rekat namazın, hatip hutbedeyken dahi kılınmasının sünnet olduğu görüşünü tercih etmiştir.

Henüz hatip, hutbede değilken bu iki rekâtı kılmanın sünnet olduğu ittifakla kabul edilmiştir.
Cumanın İlk Sünneti:

Cuma namazının farzından önce ve tahiyyetu’l-mescidden başka, sünnet olarak kılınacak bir namazın bulunup bulunmadığı konusunda ihtilaf vardır:

(a) Hanefî, Maliki ve Şafiî Mezheplerine göre, cumadan önce namaz vardır, ancak bunun zevalden sonra kılınması gerekir:

(1) Hanefî Mezhebine göre, bu namaz, dört rekât olarak kılınır.

(2) İkinci gruptaki hukukçulara göre, dört rekât kılınacağı rivayeti sağlam değildir, sadece namaz kılmak teşvik edilmiştir.

Delilleri bakımından bu son görüş, daha kuvvetli görünmektedir.

(b) İbnu’l-Kayyım başta olmak üzere, bazı müctehidlere göre, cumanın farzından önce namaz yoktur. Çünkü Hz. Peygamber, mescide gelince, doğru minbere çıkar ve ezanı dinler, hutbeye başlardı; farzdan önce, böyle bir namaz kıldığı vaki değildir.

Cumanın Farzı:

Cumanın farzı iki rekât olup, cemaatle kılınır; bu konuda ihtilaf yoktur.

Cumanın Son Sünneti:

Hz. Peygamber’in, cumanın farzından sonra kaç rekât namaz kıldığı ve kaç rekât namaz kılınmasını istediği konusunda, çeşitli rivayetler vardır ve bu rivayetlerde geçen rekât sayısı iki, dört ve altıdır:

(a) Hanefî Mezhebi içinde, bu konuda, iki görüş bulunmaktadır:

(1) Ebu Hanife’ye göre, cumanın son sünneti dört rekâttır.

(2) Ebu Yusuf ve eş-Şeybanî’ye göre, cumanın son sünneti, altı rekâttir; bu altırekâtin dördü bir selâm, diğer ikisi de bir selâmla kılınır.

(b) Şafiî Mezhebine göre, cumanın son sünneti, dört rekât olup iki selâm da kılınır.

(c) Maliki Mezhebine göre, cumanın son sünneti dört rekâttir.

(d) Hanbelî Mezhebi ise rivayetlerin hepsini değerlendirerek iki, dört veya altı rekât kılınabildiği gibi, hiç kılınmasa da olur görüşündedir.

(e) Bazı muhakkik âlimler (meselâ İbnu’l-Kayyim ve Şevkani), bu konudaki çeşitli rivayetleri tetkik ettikten sonra, şu neticeye varmışlardır: Camide kalınırsa dört, evde kılınırsa iki rekâttir.

(f) Hz. Ali, Ebu Musa el-Eş’arî, Atâ, Mücahid, Humeyd b. Abdirrahman ve Sevrî’ye göre, cumanın son sünneti altı rekâttır.

Zuhr-i Âhir:

Yukarıda belirtilen namazlardan başka, cumanın son sünnetinden sonra bazı kimselerin zuhr-i âhir adıyla dört, vaktin sünneti adıyla da iki rekât daha namaz kıldıkları görülmektedir. Belirtilen namazlar dışında, vaktin sünneti diye bir namaz yoktur.

Zuhr-i âhirden maksat, cuma kılınmış olduğu halde, -şayet sahih olmamışsa- mükelleflere farz olan ve cuma sahih olmadığı için üzerlerinden düşmemiş kabul edilen o günkü öğle namazıdır. “Şayet cuma sahih olmamışsa” ifadesi, cumanın sahih olmasının şartları üzerinde, müctehidlerin ihtilaf etmiş olmalarına dayanmaktadır.

Şartlarındaki ihtilaf dolayısıyla cumanın sahih olmaması ihtimaline dayanarak zuhr-i âhiri kılmanın hükmü nedir? Yani bu namazı kılmak farz mı, sünnet mi, mekruh mu, bid’at ve memnu mudur? Bu konudaki görüşler, iki grupta toplanır

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın