Kesim Şekli Müslümanlara Benzemeyenler

8- Kesim Şekli Müslümanlara Benzemeyenler: [751]

(a) Cumhur'a göre, kitabîlerin boğazlama şeklinin müslümanlarınki gibi olması, yani kesimin keskin bir aletle yapılması vb. gerekir.

(b) Bazı malikî hukukçulara göre, kitabîlerin kesim şeklinin bizimkine benzemesi şart değildir; önemli olan, yaptıkları kesimin, kendi dinlerine göre muteber olup olmadığıdır. Bu görüşü savunanlardan biri olan Kadı İbnu'l-Arabî, ilgili âyetin tefsirinde şöyle açıklama yapmaktadır:

“Avın ve kitabîlerin yiyeceklerinin, Allah'ın helal kıldığı temiz yiyecekler olduğuna ve bunların mutlak olarak helal olduğuna bu âyet kesin delildir. Allah Teâlâ şüpheleri ve zihinlere gelen, uzun uzadıya sözü gerektiren bozuk itiraz ve düşünceleri silmek için bunu tekrarlamıştır.

“Tavuğun boynunu bükerek onu öldüren, sonra pişiren hıristiyanın bu yiyeceği yenir mi veya yiyecek olarak ondan alınabilir mi?” diye bana sordular; şöyle dedim:

Yenir, çünkü bu onun, papazlarının ve din adamlarının yiyeceğidir; bu bize göre uygun bir boğazlama değilse de, Allah onların yiyeceklerini bize mutlak olarak mubah kılmıştır. Allah'ın haramdır dedikleri dışında neyi helal bilirlerse o bize de helaldir. Bilginlerimiz,

“Onlar kadınlarını bize verirler evleniriz de, nasıl olur kestiklerini yemeyelim? Halbuki helallik ve haramlıkta yiyecekler daha alt derecede kalır” demektedirler. Onların tezkiye kabul edilmeyecek şekilde, msl., boğarak, kafasını parçalayarak (yani tezkiye maksadı taşımaksızın öldürmeleri haramdır, murdardır) görüşüyle ikisi arasında bir çelişki yoktur: Maksad, onlarca tezkiye edilmiş kabul edilenlerin yenmesi -her ne kadar sahih tezkiye değilse de- bizce de helaldir; tezkiye edilmiş görebildikleri bize de helal değildir. Onlarla tezkiye konusundaki ortak anlayış, yenmesini helal kılmak için hayvanın canını gidermek maksadıdır.”

Bu görüşü benimseyenlere göre, müslümanlarea yenmesi helal olan hayvanları kitap ehli kafirler kesmiş veya başka bir yolla öldürmüşlerse, bakılır: Eğer bu öldürme şekli, onların dinine göre uygun ise, böyle öldürülmüş bir hayvanı yiyorlarsa, bunu müslümanlar da yiyebilir; dinlerine göre yenmezse müslümanlar da yiyemez. Bu durumda, elektrikli âletlerle kesilen hayvanların etleri yenir.

Müslüman veya kitabîlerin kestikleri konusunda -tezkiyesi nasıl oldu, şartların bütünü bulundu mu, Allah adı anıldı mı gibi sorulara yer vermeksizin- ilke şudur: [752] İster -cahil veya fasık- müslüman, ister kitabî olsun, bizden bilemeyeceğimiz şekilde uzak olan durumlarda kesilenlerin helal olarak yenmesidir. Buhari'de rivayet edilen bir hadiste Hz. Peygamber'e (sav),

“Bir topluluk bize et getiriyor, Allah adını anıp anmadıklarını bilmiyoruz?” diye sorunca, O

“Siz onu yerken Allah adını anın ve yeyin” diye cevap verdi. Bilginler bu hadis hakkında “Fiiller ve tasarruflar, sahih veya bâtıl olması aleyhinde delil bulunana kadar sahih ve salim olduğuna yorumlanır” görüşünü belirtirler.

İbn Rüşd de, ilgili görüşleri naklettikten sonra, haram kılma konusunda Allah'ın veya kendilerinin haram kılması ayırımı yapmanın doğru olmayacağını, kitabîlerin kestiklerinin mutlak olarak yeneceğini, yenmezse ilgili âyetin helâl kılma hükmünün kalkması gerektiğini belirtir. [753]

[751] Karaman, age, s. 39; Kardâvî, age, s, 55-56.

[752] Kardâvî, age, s. 57.

[753] İbn Rüşd, BM, c. I, s. 367.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın