|
Konu Başlığı: İmâmiye Mezhebi Gönderen: Sümeyye üzerinde 07 Ekim 2012, 16:20:03 İmâmiye Mezhebi: I. İmamı: Ca'feru's-Sadık b. Muhammed el-Bakir (80-148/698-765). Şiay-ı İmâmiye'nin altıncı imamı olan Ca'feru's-Sadık, Medine'de doğdu ve gerekli ilimleri oradaki âlimlerden tahsil ederek mutlak müctehid mertebesine ulaştı. Aralarında Ebu Hanife'nin de bulunduğu Eban b. Tağlebi'l-Bekri, Cabir b. Yezidi'l-Ca’fı, Davud b. Ferkadi'l-Esedî gibi daha birçokları talebeliğinde bulunmuş, ilmini, fıkhını ve hadisini rivayet etmişlerdir. İmam Ca'feru's-Sadık, Şiay-ı İmâmiye-i İsna Aşeriye koluna mensup olup bu fırkanın reisliğini yüklenmiştir. Bu sebeple mensuplarına Ca'feriye, imam (halife, masum lider) meselesine verdikleri büyük önemden dolayı İmâmiye, sonuncusu Muhammed Mehdi olan oniki imama bağlı olduklarından İsna Aşeriye (Oniki İmamcı) de denir. Bu mezhebin Ca'feriye şeklinde isimlendirilmesi İmâmiye fıkhının İmam Ca'fer'in fıkhından ibaret oluşuna veya oniki imamdan diğerlerinin görüşlerini, bilgilerini almadıklarına delil olmaz. Çünkü onlara göre oniki imamdan her birine itaat vacip, uyulması, sözlerinin alınması ve onlara göre hareket etmek lüzumludur. Hepsinin ilmi de birdir, bu ilmi tevarüs etmişlerdir. Ancak Ca'feru's-Sadık'a nasib olan imkan ve fırsatlar diğerlerine nasib olmamış, ilimlerini açıklamaya fırsat bulamamışlardır: Ca'feru's-Sadık sahip olduğu fıkha ve sünnete dair bilgilerini yayabilmiştir. Bu sebepten İmâmiye Mezhebi, İsna Aşeriye'ye değil daha çok ona nispet edilir. II. Özellikleri: Kitap ve ehl-i beyt yoluyla rivayet edilmiş sünnetten sonra içtihada başvuran İmâmiye, Zeydîye Mezhebinin aksine, kıyas ve icmâı kabul etmez, bununla birlikte bazı usûlcüleri icmâ ve kıyası kabul etmişlerdir. Onların sünnetten anladıkları, Hz. Peygamber ile Şia imamlarının sözleridir. İctihad kapısını da daima açık tutarlar. Bu kaidelerin dayanağı şudur: Allah'ın, ibadet olsun muamelat olsun her hadise için bir hükmü vardır. Bunu vahiy yoluyla Hz. Peygamber'e bildirmiştir, Hz. Peygamber hayatında gerekli olanları açıklamış, geri kalanını da vasilerine bildirmiştir. Masum imamlar bunlardır. Şu halde kıyasa, re'y içtihadına gerek yoktur. Usûldeki bu derin farka rağmen, onyedi kadar esas meselede sünnî fıkıh mezheplerine muhalif oldukları ifade edilmiştir. Bazı Ca'ferî hukukçular -özellikle usûlcüler- kıyası da kabul ederler. Kitap ve sünnette bulunmayınca kendi imamlarının ittifakına, maslahat veya halkın ihtiyacı gibi fıkhı esaslara göre hüküm verirler. İmâmiye Mezhebi, daha çok Şafiî Mezhebine yakındır. III. Yayılması: Ca'ferî fıkhı İmam Ca'fer'in talebeleri ve o talebelerden ilim öğrenenler vasıtasıyla nakledilmiştir. Ca'ferî fıkhını tahrîc edip yazanların mezhepteki yerleri önemlidir. Bu mezhebin fıkhına ait ilk kitabı İmam Musa Kâzım yazmıştır. Kendisine gönderilen bazı sualleri cevaplandırmak üzere yazdığı bu kitabın adı el-Halâl ve'l-Haram'dır. Sonra oğlu Ali er-Rıda, Fıkhu'r-Rıda isimli eserini yazmıştır, Tahran'da basılmıştır. İran'da bu mezhebin gerçek kurucusu Ebu Ca'fer Muhammed b. el-Hasen el-Kummî'dir. Beşâiru'd-Derecât fi Ulûmi Alu Muhammed Vemâ Hassahumullahu Bih isimli kitabı 1285'te basılmıştır. Bundan sonra Muhammed b. Ya'kub el-Kuleynî gelir. Şia'nın dördüncü kitabı sayılan el-Kafi fi İlmi'd-Din adlı kitabı hadis ihtiva etmektedir ki hepsi ehl-i beyt kanalından rivayet edilmiş hadislerdir. Ca'ferî Mezhebinde fıkıh kitaplarının meşhurlarından biri de el-Muhakkık adıyla tanınan Ca'fer b. el-Haseni'l-Hulî'nin kitabı Şerau'l-İslâm'dır. Muhammed b. Hasani'n-Necefi, Ceuahiru'l-Kelam ismiyle bunu şerhetmiştir. Muhsin b. Yusu-fi'l-Huli'nin Tezkiratu'l-Fukaha'sı, Muhammed b. Muhammedi'î-Huseynî el-Amili'nin Miftahu'l-Kerâmât Şerhu Kauaidi'l-Allâme isimli eserleri de mevcuttur. Ca'ferilere göre muteber hadis ve asar kitapları da şunlardır: Az önce geçen el-Kuleyni'nin el-Kafi'si, el-Kummi'nin Kitabu Men Lâ Yahduru'l-Fakih'i, et-Tûsi'nin et-Tehzib ve el-İstibsar'ıdır. Ca'ferî Mezhebi, İran'da resmî mezheptir. Irak, Suriye ve Azerbaycan'da oldukça çok, Hatay ve Kars'ta az miktarda Şiî-Ca'ferî vardır. Hindistan, Pakistan ve Lübnan'da da Ca'ferî Mezhebi mensupları bulunmaktadır. İmâmiyye-i İsmailiye mensupları Ganj vadisinde çoğunluktadır. Bunların Bedehşan, Huzistan, İran, Irak, Suriye, Mısır, Yemen, Pencap, Gücerat, Keşmir, Fas ve Zengibar'da da mensupları bulunmaktadır. |