Hz. Peygamberin Hutbede Takip Ettiği Yol

Hz. Peygamberin Hutbede Takip Ettiği Yol: [300]

Hz. Peygamber (sav), hutbe irad okurken çok defa heyecanlı bir tavır takınır, gözlen kızarır, sesi yükselir ve bir orduyu uyarırmışcasına sert bir eda ile

“Sabah akşam başınıza geliverecek; -üç parmağını birleştirerek- ben kıyamete şu kadar yakın olarak gönderildim” derdi.

“Elma ba’du” dedikten sonra, “Sözün en hayırlısı, Allah’ın kitabıdır, yolun en hayırlısı Muhammed’in yoludur, işlerin en fenası uydurulup dine katılandır, her bid’at sapıklıktır” derdi. Yine,

“Ben her mü’mine kendisinden daha yakınımdır; kim vefat eder de geride bir mal bırakırsa bu ailesine aittir; her kim de borç ve bakıma muhtaç çocuk bırakırsa, bu bana aittir, benim borcumdur” buyururdu. Hutbesine Allah’a hamd u senada bulunarak, şehadet getirerek başlar ve yukarıdakilere benzer sözler söylerdi. Hutbeyi kısa tutar, namazı uzatır, Allah’ı çok anar ve kelimesi az, mânâsı geniş sözleri seçip söylerdi.

“Kişinin hutbesinin kısa, namazının uzun olması iyi anlayışının bir işaretidir” buyururdu.

Hutbede, ashabına İslâm’ın esaslarını öğretir, gerektiğinde onlara bazı şeyleri emreder, bazılarını da yapmayın derdi. Nitekim, hutbe okurken camiye giren adama, iki rekât namaz kılmasını emretmiş, halkın omuzlarına basarak ilerleyen birine de,

“Böyle yapma, otur” demiştir.

Bir soru sorulduğunda veya başka bir sebeple, hutbesini keser, soruya cevap verir, sonra hutbesine devam eder, tamamlardı. Gerektiğinde minberden iner, sonra çıkıp hutbesini tamamlardı. Nitekim, Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin için inmiş, onları alıp tekrar minbere çıkmış ve hutbesini tamamlamıştır. Hutbede, icabında

“Ey filan gel, otur; ey filan namaz kıl” diye seslenir, gerekeni emrederdi. İçlerinde ihtiyaç sahibi birini görürse, halkı yardıma çağırır, teşvik eder, Allah’ı andıkça şehadet parmağıyla işaret eder, ellerini kaldırıp yağmur duası yapardı.

Cuma günü -gerektiğinde biraz bekler, cemaat toplanınca mescide girer, onlara selâm verir, minbere çıkınca kıbleye dönüp dua etmez, yüzünü halka çevirip otururdu. Bilâl-i Habeşî ezana başlardı. Bitirince, Hz. Peygamber hemen kalkar ve hutbesini irad ederdi.

Minber yapılmadan önce savaşta bir yaya, cumada da bir değneğe dayanarak hitabederdi. Minber yapıldıktan sonra, bunları da terketmiş ve hiçbir zaman eline kılıç alarak hutbe okumamıştır.

Minber yapılmadan önce, mescide konan bir hurma kütüğüne yaslanarak hitabede bulunurdu. Minber yapılınca, bu kütüğü terketmiş ve kütükten çıkan iniltiyi mescidde bulunanlar işitmiştir. Minberi, üç basamaklı idi. Mescidin batısına konmuştu. Minber ile batı duvarı arasında bir koyun geçecek kadar mesafe vardı.

Cumadan başka günlerde de Hz. Peygamber minbere çıkıp oturunca, yahut da cuma günü ayakta hutbe irad ederken sahabe ona doğru dönük vaziyette otururlardı. Kendileri ayakta birinci hutbeyi okur, sonra kısa bir müddet oturur, sonra kalkar ve ikinci hutbeyi okurlardı.

Hutbe bitince, Bilal-i Habeşî kaamet getirirdi. Daha önce de, cemaatin Resulullah’a yaklaşmalarını, sessizce hutbeyi dinlemelerini söylerdi.

Cami:

ÜM’e göre, cumanın cami içinde kılınması şart değilken, Maliki Mezhebine göre şarttır: [301]

[300] Karaman, İslâm'ın Işığında Günün Meseleleri, s. 44-46.

[301] Cezîrî, Fame, c. I, s. 381.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın