Hutbenin Rükünleri

Hutbenin Rükünleri: [292]

I. Zikir:

Bu konudaki görüşler, iki temel noktada toplanmaktadır:

A. Mutlak Zîkîr:

Hanefî Mezhebine göre, hutbenin tek rüknü vaçdır: Azı ve çoğu içine alan mutlak mânâda zikir. Sadece el-Hamdu Lillâh, Subhânellah, La İlahe İllallah demekle de rükün yerine gelmiş olur; ancak hutbede sadece bu kadarla yetinmek tenzihen mekruhtur. Ebu Yusuf ve eş-Şeybanî’ye göre, zikrin, örfen hutbe denecek şekilde uzunca olması gerekir.

B. Hamd:

(a) Şafiî ve Hanbelî Mezheplerine göre, hutbenin rükünlerinden biri, Allah’ı hamd kökünden bir kelimeyle ve Allah adıyla zikretmektir. Bu rükün, her iki hutbe için de geçerlidir.

(b) Caferi Mezhebine göre her iki hutbede de hamd’in (tahmîd) bulunması şarttır. İhtiyat, bundan sonra senanın da bulunmasıdır.

II. Salât:

(a) Şafiî ve Hanbelî Mezheplerine göre, her iki hutbede de, Hz. Peygamber’e salât kökünden kelimelerle salavât okumak, bir rükündür. Salât okurken, zamir kullanılmaz; Hz. Peygamber’in herhangi bir ismi okunabilir.

(b) Maliki Mezhebine göre salât okunmayan hutbeyi, yeniden okumak menduptur.

(c) Caferi Mezhebine göre, hamd-u senadan sonra, ihtiyaten birinci, kuvvetli olarak ikinci rekâtte, Hz. Peygamber’e ve ailesine salât-u selâm getirilir. Evlâ ihtiyat, bundan sonra, imamlara da salât okumak.

III. Takva Öğütleme:

(a) Şafiî ve Hanbelî Mezheplerine göre, her iki hutbede de -kullanılan kelimeler takva kökünden gelmese de takva öğütlemek rükündür. Sadece dünyanın aldatıcı olduğunu söyleyip, tâate teşvik etmeden hutbe okumak sahih olmaz.

(b) Caferi Mezhebine göre, ihtiyaten ikinci, kuvvetli olarak birinci hutbede takva öğütlenmesi gerekir.

IV. Âyet Okumak:

(a) Şafiî ve Hanbelî Mezheplerine göre, hutbelerden herhangi birinde, âyet okumak rükündür. Âyeti, birinci hutbede okumak uygun düşer. Okunan âyetin tam veya uzun bir âyetin bir kısmı olması gerekir.

(b) Caferî Mezhebine göre, ihtiyaten birincide, kuvvetli olarak birincide, küçük bir sûre okunur.

V. Mü’minlere Duâ:

Şafiî Mezhebine göre, özellikle ikinci hutbede, bütün mü’minlere dua etmek hutbenin bir rüknüdür. Dua, dünyevî olabilirse de, uhrevî olması uygundur.

[292] Şafiî, Umm, c. I, s. 201; İbn Rüşd, BM, c. I, s. 126; Şeybânî, el-Câmiu's-Sagîr, s. 111; Serahsî, age, c. II, s. 30; Kâsânî, BS, c. I, s. 262-263; İbn Kudâme, age, c. II, s- 304-305, 310; Cezîri, Fame, c. I, s. 389-391; Mergınânî, Hidâye, c. I, s. 83; Sabunî, Tefsîru Âyâti'l-Ahkâm, c. II, s. 584-585; Humeynî, age, s. 88 (1).

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın