Hunsanın Erdişinin Durumu

Hunsanın (Erdişinin) Durumu: [456]

(a) Hanefî Mezhebine göre mükellef veya mürahik olan hunsay-ı müşkili hiç kimseyi yıkıyamaz, onu da kimse yıkayamaz, elbisesi üzerinden teyemmüm ettirilir.

(b) Şafiî Mezhebine göre, yanında mahremi bulunmayan hunsay-ı müşkil gözlerini yumarak ve ellerini dokundurmadan yabancı erkek, gözlerini yumarak kadınlar yıkayabilir. Bu durumda, sadece bir defa yıkanır. Çocuk yaştaki hunsalar, diğer çocuklar gibi kabul edilir.

(c) Maliki Mezhebine göre, hunsayı ancak cariye yıkayabilir.

(d) Hanbelî Mezhebine göre, yedi ve daha fazla yaşında ölen hunsayı müşkili yıkayabilir. Böyle biri yoksa, dokunmaya engel bir bezle teyemmüm ettirilir. Teyemmüm için, erkek, kadından efdaldir.

Caferi Mezhebine göre, yıkayıcı ile ölü arasında cinsiyet benzerliği şarttır; ancak, üç yaşını geçmeyen çocuklarda bu şart aranmaz. Yıkayıcının müslüman ve mü’min olması gerekir. Kitabî bile olsa, aynı cinsten yıkayıcı olmazsa, kuvvetli görüşte yıkama düşer. İhtiyat, yıkayıcının baliğ olmasıdır, mümeyyiz de olsa çocuğu yıkaması yeterli olmaz. [457]

Şekli: [458]

Ölünün yıkanıp kefenleneceği yer, kapalı olmalıdır ve bu işlemleri yapacaklardan başkası görmemelidir:

(a) Önce nasıl kolay geliyorsa o şekilde ve yönde ölü teneşir tahtası üzerine konur. Hanefî Mezhebine göre, dizinden göbeğine kadar bir örtüyle örtülmesi için elbisesi çıkarılır; eş-Şafiî’ye göre, elbiseyle yıkanır. Biri su döker, bir başkası da yıkama işlemini yapar. Yıkayacak olan, bir bez parçası alarak önce ön avret yerini yıkar.

(b) Daha sonra abdest aldırılır: Elleri bileklere kadar yıkamaya gerek olmayıp abdeste yüzü yıkayarak başlanır. Ağız ve burna su vermek zor olduğu için, parmağa sarılan bezle dudakların içi ve burun delikleri ile göbek çukuru silinir. Yüz ve elleriyle birlikte kolları, başı meshedilerek ayakları da yıkanır. Hanefî Mezhebine göre, ölü için saç, sakal, etek ve koltuk tıraşı yapılmaz, tırnakları kesilmez; kesilmesi mekruhtur. eş-Şafiî’ye göre gerekliyse etek ve koltuk tıraşı yapılır, saç tıraş edilir; Malikî Mezhebine göre, hayattayken saçlarına yapılması haram olan ölümden sonra da haramdır; caiz olan ölümden sonra mekruhtur; Hanbelî Mezhebine göre, ihramlı olmayanın bıyık ve tırnağı kesilir, koltuk tıraşı yapılabilir, ancak bunlar kefene konur, saç ve etek tıraşı ise haramdır.

(c) Abdest aldırdıktan sonra, ölünün üzerine mümkünse ısıtılmış su dökülür; eş-Şafiî’ye göre soğuk su kullanılır. Başı ve bedeni, sabun veya benzeri temizleyici maddelerle temizlenir.

(d) Baş ve beden temizlendikten sonra, ölü sol tarafına çevrilerek bu tarafı da üç defa yıkanır. Dökülen sular, sırtının tahtaya gelen yerlerine kadar ulaştırılır. Aynı şekilde, sağ tarafına çevirilir ve temizlenir.

(e) Bundan sonra, oturtur gibi kaldırılarak yıkayan kendisine doğru yaslar, karnını yavaşça mesheder. Çıkan bir şey olursa, sadece o yıkanır. Hanefî Mezhebine göre, yeniden abdest aldırılmaz ve her yanı yıkanmaz; eş-Şafiî’ye göre, abdest aldırılır. Böylece, yıkama işlemi tamamlanmış olur.

Ölüyü yıkayan kimsenin, bu işlemi yaparken, baştan sona kadar, Gufrâneke Ya Rahman demesi sünnettir. Ayrıca, yıkama sırasında, meydana gelen hoşa gitmeyecek halleri söylemek haramdır; hoşa gidecek durumlar söylenebilir. Ölünün avret yeri örtülür, yıkayan veya başkalarının avrete bakması ve dokunması haramdır. Bu sebeple, avret yeri bir bezle yıkanır; vücudun kalan kısmı bez olmadan da yıkanabilir.

Yıkandıktan sonra necaset çıkması halinde, nasıl hareket edilecektir?

(a) Hanefî Mezhebine göre, ölüyü yıkadıktan sonra necaset çıkması bir zarar vermez. Fakat tekfinden önce -namazın sahih olma şartı olarak değil- temizlik için tekrar yıkanabilir; tekfinden sonra yıkanmaz. Necaset bulaşırsa, bu namaza engel olur.

(b) Şafiî ve Maliki Mezheplerine göre, yıkadıktan sonra bedene veya kefene necaset bulaşırsa giderilir, fakat yıkama yenilenmez.

(c) Hanbelî Mezhebine göre, kefene koymazdan önce necaset çıkarsa, bunun giderilmesi gerekir ve yıkanır, yedi defa tekrarlanır; yediden sonra da necaset çıkarsa sadece o giderilir. Tekfinden sonra yıkama tekrarlanmaz.

Mendupları: [459]

(a) Her azayı üç defa yıkamak sünnettir; üçten azı ve fazlası mekruhtur. Yıkama yetersiz kalırsa, üçten fazla da yıkanabilir. Bu durumda, yıkama sayısı, yine tek sayılarda bırakılır. Şişmiş ve dağılmak üzere olan, dokunulması mümkün olmayan ölü üzerine sadece su dökmekle yetinilir.

(b) Suya kâfur vb. güzel kokulu maddeler koymak,

(c) Hanefî Mezhebine göre, suyu ihtiyaca göre ısıtmak, soğuk suyla yıkamaktan efdaldir; Şafiî ve Hanbelî Mezheplerine göre, soğuk efdaldir; Maliki Mezhebine göre, ikisi de birdir.

(d) Yıkama bittikten sonra, secde organlarına güzel koku sürmek,

(e) Ölünün yanında buhur bulundurmak, Hanefî Mezhebine göre menduptur; Şafiî ve Hanbelî Mezheplerine göre, ruhun çıkmasından namaz kılana kadar menduptur; Maliki Mezhebine göre, hiçbir zaman mendup değildir.

(f) Yıkanacağı sırada avret yerindeki hariç bütün elbiselerini çıkarmak,

(g) Hanefî ve Hanbelî Mezheblerine göre, yıkanmazdan önce ağız ve burnu yıkamadan abdest aldırmak; Şafiî ve Malikî Mezheplerine göre, bu ikisi, yıkamak menduptur,

(h) Güvenilir birinin yıkaması.

[456] Cezîrî, Fame, c. I, s. 505-506.

[457] Humeynî, age, s. 28 (4-7),

[458] Şeybânî, Asi, c. I, s. 373-376; Şafiî, Umm, c. I, s. 264-280-281; Ahmed, Mesâil, s. 134-135 (493-497; Serahsî, age, c. II, s. 58-60, 129; Kâsânî, BS, c. I, s. 300; Cezîrî, Fame, c. I, s. 510-513.

[459] Cezîrî, Fame, c. I, s. 506-509.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın