Havelânı Havl

Havelân-ı Havl: [1006]

Ziraat ürünlerinin zekâta tâbi olması için, hasattan sonra bir yıl geçmesi şart değildir. Yıl içindeki her hasat mevsimi için ayrı ödeme yapılır. [1007]

Nema: [1008]

Zekât mevzuu malla ilgili genel şartlardan biri olan artıcı olma vasfı, öşre tâbi ürünler için de aranır. Zaten bu tür ürünler, hakikî artıcılık vasfı taşımaktadırlar; hatta bizzat kendileri nemadırlar.

Özel Şartlar:

Öşre Tâbi Topraklarda Yetişmek:

Giriş:

Ziraî mahsuller araziden elde edildiği, arazi ise her zaman ekip biçenin mülkü olmadığı için, öşürde arazi mülkiyetinin rolü üzerinde durulmuş, haracî, mirî, kiralanmış ve mülk arazide, bir nevi arazi vergisi olan haraç ile zekât mahiyetindeki öşrün birleşip birleşmiyeceği tartışılmıştır.

öşrî arazi, müslümanların ganimet hissesi, ihya, tevarüs, ikta yollarıyla elde ettikleri mülkleri; haracî arazi, fetih sırasında askere dağıtılmayıp bütün müslümanlar lehine vakfedilen yahut da gayrimüslim sahiplerinin mülkiyetinde bırakılıp haracı ammeye sarfedilen arazidir. İşte bu haracî arazi -ki Selçuklulardaki ıktalar ile Osmanlılardaki tımarlar da aslında buna dahildir- müslümanların mülkiyetine geçebilir mi ve geçerse haraç ile öşür birleşebilir mi meselesi öteden beri tartışma konusu olmuştur.

Şart Olması: [1009]

a) Hanefî Mezhebine göre, öşür ödenecek ürünlerin, öşür toprağında yetişmesi şarttır; haraç toprağında yetişen ürün için zekât ödenmez.

b) Cumhur'a göre, her çeşit arazide yetişen ürünler için zekât ödenir, toprağın öşür veya haraç toprağı olması dikkate alınmaz.

[1006] Bilmen, HFK, c. IV, s. 79; Cezîrî, Fame, c. I, s. 616-617; Kâsânî, BS, c. II, s. 62; Şafiî, Umm, c. II, s. 36-37; Şeybanî, Asl, c. II, s. 137-138.

[1007] LZK, m. 3. Bkz. yukarıda 25 5 1 2.2.

[1008] Cezîrî, Fame, c. I, s. 616; Kâsânî, BS, c. II, s. 58.

[1009] Kardavî, FZ, c. I, s. 405; Kâsânî, BS, c. II, s. 57.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın