|
Konu Başlığı: Hata Ve Cevazına Göre Sahihtir Gönderen: Sümeyye üzerinde 15 Ağustos 2012, 07:56:52 Hata Ve Cevazına Göre Sahihtir: Hanefî Mezhebi, konuya ödemenin hata ve cevazına göre sahih olması açısından bakar: 1) Hatası Anlaşılana Kadar Caiz Ödeme: Ödeme anında ehil olduğu tahmin edilen kimsenin, daha sonra kesinlikle ehil olmadığı anlaşılırsa, zekât sahih olmaz, verilen geri alınmaz, nafile sadaka olur, yeniden ödeme yapılır. 2) Caiz Olduğu Anlaşılana Kadar Fasid Ödeme: Ödeme sırasında, halinden şüphelendiği halde, araştırma yapmadan zekât ödendiğinde, sonradan kesinlikle ehil olduğu anlaşılana kadar rideme fasiddir. 3) Ehil Olup Olmamasına Göre Caiz veya Fasid Ödeme: a) Ehil olduğundan şüphelenip, araştırma yaptıktan ve ödemeden sonra, bunun isabetli olduğu anlaşılırsa veya araştırma yapmayıp, kendisine ehil olup olmadığı sorulduğunda, buna göre ödeme yapılırsa, yapılan ödeme caizdir. b) Fakirlerin içinde ve kılığında gördüğünde, sonradan ehil olduğu anlaşılırsa veya hiç anlaşılmazsa, ödeme caizdir; ehil olmadığı anlaşılırsa, Ebu Hanife ve Muhammed eş-Şeybânî'ye göre ödeme caizdir, yeniden ödeme yapılmaz; Ebu Yusuf, Tahâvî ve eş-Şafiî'ye göre, bu ödeme caiz olmayıp, yeniden zekât ödenir. Hatalı ödeme halinde, ödenen zekât harbîden (düşman gayrimüslim ülke vatandaşından) geri alınmaz; haşimî olandan geri alınıp alınmayacağı konusunda her iki görüş de vardır; zenginin çocuğundan ise geri alınır. Geri alınmayan zekâtın, gönül hoşluğuyla tüketilmesi ihtilaflıdır; bu şekilde tüketilmeyince, tasadduk edilmesi veya ödeyene iadesi uygundur görüşünü savunan hukukçular da bulunmaktadır. [258] [258] Bilmen, HFK, c. IV, s. 119; Kardavî, FZ, c. II, s. 740-744; Kâsânî, BS, c. II, s. 50; Mergınânî, Hidâye, c. I, s. 114; Serahsî, age, c. III, s. II, 36; Şafiî, Umm, c. II, s. 72; Şeybanî, Asl, c. II, s. 129-130; Tahâvî, Muhtasar, s. 53. |