Çağdaş Mükellef İçin Nisabın Ölçüsü

Çağdaş Mükellef İçin Nisabın Ölçüsü:

Bu tablo, Hz. Peygamber devriyle, büyük bir iktisadî değişikliğin olmadığı ondan hemen sonraki devir için ve yakın zamanlara kadar geçerlilik ifade eder. Günümüzde, zekât mevzuu malların nisabını daha değişik bir şekilde hesaplamak gerekir. Bu konuda, başlıca şu görüşler ileriye sürülmüştür:

Eşya Nisabı:

Zekât mevzuu hayvanlar ile ziraî ürünlerin nisap miktarında herhangi bir değişiklik sözkonusu olamaz. Çünkü eşyanın taşıdığı değer, onun hakiki değeridir. Bu değer, eşya var oldukça kendisini koruyacaktır. Öyleyse, zekâta tâbi eşyanın nisabı için yeni ölçüler aramayıp onları aynen korumak gerekir.

Nakit Nisabı:

İslâm'ın geldiği devrede Arabistan'da, aynî mübadele yanında nakit de biliniyor ve mübadele aracı olarak kullanılıyordu; ancak burada nakitten maksat daha ziyade Bizans'tan gelen altın para (dinar) ile İran'dan gelen gümüş para (dirhem)dir. Gümüş paralar Dirhem Kisrevânî, altın paralar Dinar Hıraklî diye anılırlardı. Piyasada bulunan dirhemler, birbirine eşit olmadığı için, raplar dirhemi sayı ile değil, tartı ile mübadele ederlerdi. Ticaret merkezi olan Mekke'de kabul edilmiş rıtıl (12 okiyye), okiyye (40 dirhem), neşş (20 dirhem), nevât (5 dirhem) gibi ağırlık ölçüleri Hz. Peygamber

“Ağırlık ölçülerinde muteber olan, Mekke ölçüleridir” [423] buyurarak bu ölçüleri dinî-hukukî miyar haline getirmiş oluyordu.

İktisadî bir gerçek olarak paranın taşıdığı değer izafidir, yani mal karşısındaki değerine göre düzenlenir. Değerdeki izafilik yüzünden, paranın sahip olduğu değer, zaman zaman büyük değişikliklere uğrayabilir. Bu sebeple, Hz. Peygamber veya sahabe devri ile müctehidler devrinde o günün parasını meydana getiren altın ve gümüş için tespit edilen miktarlar, bütün devirler için geçerli olamaz. Zira Hz. Peygamber devrindeki parayla günümüzdeki paranın satmalına gücü arasında korkunç bir farklılık vardır. Meselâ, o devirdeki nisab miktarı ikiyüz dirhem gümüş ile o gün kişi önemli ihtiyaçlarını giderirken, bugün bir kişi ancak bir günlük ihtiyacını giderebilir. Aradaki bu korkunç fark, para nisabı için başka ölçüler arama zaruretini doğurur. Bugün altın ve gümüş para olarak kullanılmadığmaf tartı ile alınıp satılan meta durumunda bulunduğuna göre, ticarî eşya ve resmî para nisabı, neye göre hesaplanacaktır?

Hukukçular, para nisabına esas alınacak ölçü konusunda, başlıca dört görüş ileri sürmektedirler

[423] Ebu Davud: Buyu', 8; Nesai: Zekât, 44.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın