๑۩۞۩๑ Kitap Dünyası - İlim Dünyası Kütüphanesi ๑۩۞۩๑ => Mükayeseli İbadetler İlmihali => Konuyu başlatan: Sümeyye üzerinde 27 Ağustos 2012, 13:45:13



Konu Başlığı: Çağdaş Mükellef İçin Nisabın Ölçüsü
Gönderen: Sümeyye üzerinde 27 Ağustos 2012, 13:45:13
Çağdaş Mükellef İçin Nisabın Ölçüsü:

 

Bu tablo, Hz. Peygamber devriyle, büyük bir iktisadî değişik­liğin olmadığı ondan hemen sonraki devir için ve yakın zaman­lara kadar geçerlilik ifade eder. Günümüzde, zekât mevzuu malla­rın nisabını daha değişik bir şekilde hesaplamak gerekir. Bu ko­nuda, başlıca şu görüşler ileriye sürülmüştür:

 
Eşya Nisabı:

 

Zekât mevzuu hayvanlar ile ziraî ürünlerin nisap miktarında herhangi bir değişiklik sözkonusu olamaz. Çünkü eşyanın taşıdığı değer, onun hakiki değeridir. Bu değer, eşya var oldukça kendisini koruyacaktır. Öyleyse, zekâta tâbi eşyanın nisabı için yeni ölçüler aramayıp onları aynen korumak gerekir.

 
Nakit Nisabı:

 

İslâm'ın geldiği devrede Arabistan'da, aynî mübadele ya­nında nakit de biliniyor ve mübadele aracı olarak kullanılıyordu; ancak burada nakitten maksat daha ziyade Bizans'tan gelen altın para (dinar) ile İran'dan gelen gümüş para (dirhem)dir. Gümüş pa­ralar Dirhem Kisrevânî, altın paralar Dinar Hıraklî diye anılırlardı. Piyasada  bulunan   dirhemler,   birbirine   eşit  olmadığı  için, raplar dirhemi sayı ile değil, tartı ile mübadele ederlerdi. Ticaret merkezi olan Mekke'de kabul edilmiş rıtıl (12 okiyye), okiyye (40 dirhem), neşş (20 dirhem),  nevât (5 dirhem) gibi ağırlık ölçüleri Hz. Peygamber

“Ağırlık ölçülerinde muteber olan, Mekke ölçüleridir” [423] buyurarak bu ölçüleri dinî-hukukî miyar haline getirmiş oluyordu.

İktisadî bir gerçek olarak paranın taşıdığı değer izafidir, yani mal karşısındaki değerine göre düzenlenir. Değerdeki izafi­lik yüzünden, paranın sahip olduğu değer, zaman zaman büyük de­ğişikliklere uğrayabilir. Bu sebeple, Hz. Peygamber veya sahabe devri ile müctehidler devrinde o günün parasını meydana getiren altın ve gümüş için tespit edilen miktarlar, bütün devirler için ge­çerli olamaz. Zira Hz. Peygamber devrindeki parayla günümüz­deki paranın satmalına gücü arasında korkunç bir farklılık var­dır. Meselâ, o devirdeki nisab miktarı ikiyüz dirhem gümüş ile o gün kişi önemli ihtiyaçlarını giderirken, bugün bir kişi ancak bir günlük ihtiyacını giderebilir. Aradaki bu korkunç fark, para nisabı için başka ölçüler arama zaruretini doğurur. Bugün altın ve gümüş para olarak kullanılmadığmaf tartı ile alınıp satılan meta duru­munda bulunduğuna göre, ticarî eşya ve resmî para nisabı, neye göre hesaplanacaktır?

Hukukçular, para nisabına esas alınacak ölçü konusunda, başlıca dört görüş ileri sürmektedirler




[423] Ebu Davud: Buyu', 8; Nesai: Zekât, 44.