|
Konu Başlığı: Büyüklerinden Ayrı Bulunması Gönderen: Sümeyye üzerinde 24 Ağustos 2012, 11:16:00 Büyüklerinden Ayrı Bulunması: a) Hanefî Mezhebine (Ebu Hanife ile Muhammed'e), Kûfe'lilere ve Zahirî Mezhebine göre, sâime olup henüz yaşını doldurmamış yavrular -sayıları nisabı doldursa bile- zekâta tâbi olmaz. Deve yavrularının zekâtı konusunda, Ebu Yusuftan değişik görüşler rivayet edilir: [715] a) Büyüklerini zekâta tâbi tuttuğumuzda bir yavru verilecek sayıya ulaşmadıkça -ki bu da 25'tir- zekât ödenmez, 25'ten sonrasında içlerinden biri zekât olarak ödenir. b) 5 tane olduğunda, yavrunun 1/5, 10 olduğunda 2/5, 15 olduğunda 3/5, 20 olduğunda 4/5 oranında değeri, 25'te içlerinden biri zekât olarak ödenir. c) 5 tane olduğunda, orta seviyede bir koyun ile yavrunun 1/5; 10 tane olduklarında 2 koyun ile yavrunun 2/5; 15'te 3 koyun ile yavrunun 3/5; 20'den 4 koyun ile yavrunun 4/5 değerine bakılır ve az olana göre ödeme yapılır; sayıları 25'i bulunca -az önce belirtildiği gibi- içlerinden biri zekât olarak ödenir. Bütün rivayetlerde sayıları 25'i aştığında, büyüklerini zekâta tâbi tuttuğumuzda iki yavru verilecek sayıya ulaşmadıkça ki bu da 76'dır, zekât ödemek gerekmez. Bundan sonra da, üç tane ödenecek sayıya ulaşmadıkça, ki bu da 145'tir, zekât ödenmez. Yine ona göre, 40'tan az kuzu, 30'dan az buzağı için zekât ödenmez. b) eş-Şafiî, Ebu Yusuf ve Tahâvî'ye göre, yaşlarını doldurmamış hayvanlar nisabı bulursa, zekâta tâbi olurlar. Zekât olarak içlerinden biri, msl., kırk kuzu için bir kuzu, ödenir. İbn Rüşd, bu görüşün kıyasa daha yakın olduğunu belirtir. c) Malik ve Züfer'e göre, yavrular aynen büyükler gibi zekâta tâbi olurlar. Zekat olarak, onlardaki gibi, msl., kırk kuzu için bir koyun, ödenir. Şunu belirtelim ki, Ebu Hanife bu üç görüşü de benimsemiştir, ancak onun son görüşü ilk maddede belirtilendir. Yavrulara zekât gerekeceği görüşündekilerden bazısına göre, gerekli yaşta bir tane satın alınır ve zekât olarak ödenir. Bu duruma göre, mükellefin 40 kuzusu ve bir koyunu olduğunda, koyun helak olur ve takvim yılı kuzu ile tamamlanırsa, Ebu Hanife ve Muhammed'e göre zekât ödemek gerekmez; Ebu Yusuf’a göre kuzulardan biri, Züfer'e göre bir koyun zekât olarak ödenir. d) İbn Rüşd'ün belirttiğine nazaran, Şafiî, Ebu Hanife ve Ebu Sevr'e göre, anaları nisabı bulduğu takdirde zekâta tâbi olurlar. İbn Hazm'e göre, bu durumda bütünüyle nisap hesabı dışında kalamazlar. Yusuf Kardavî de, Ebu Hanife ile eş-Şafiî'nin bu görüşünü benimsemektedir. Zira hayvanlarda vakas [716] çok geniş tutulmuştur. Bu da, muhtemelen yavruların bulunması dolayısıyladır. [715] Kâsânî, BS, c. II, s. 31; Mergınânî, age, c. I, s. 101. [716] Bkz. aşağıda 54 1 (sonu) |