Konu Başlığı: Türkiye'de Yaygın Din Eğitimi ve Öğretimi Gönderen: Ekvan üzerinde 03 Kasım 2010, 00:42:31 1. Türkiye'de Yaygın Din Eğitimi ve Öğretimi Konunun ilk satırlarında da ifade edildiği üzere Türkiye'de yaygın din eğitimi ve öğretimi, gerek Diyanet İşleri Başkanlığının gözetim ve denetimindeki Kur'ân Kursları ve camilerde, gerekse gayr-i resmî yoldan çeşitli kuruluşlarca (vakıf, dernek vb.) gerçekleştirilmektedir. Buna, şahsî gözlemlerimizle de şahid olduğumuz doğu bölgelerindeki özel bir hocadan alınan eğitim-öğretimi de eklemek gerekecektir. Gerek devlet, gerekse halkın katkılarıyla gerçekleştirilen yaygın din eğitimi ve öğretiminin çeşitli boyutlarını tesbit etmek amacıyla, öğrencilere bir dizi soru yöneltilmiştir. Bu sorular vasıtasıyla konu incelenmeye çalışılacaktır. a. Yaygın Din Eğitimi ve Öğretimi Kurumlarına ilgi Ülkemizde, yaygın din eğitimi ve öğretimi kurumlarına ilginin yüksek düzeyde olduğunu varsaymıştık. Nitekim uyguladığımız ankette, bu oranın % 95.49 düzeyinde gerçekleşmesi, bu kurumlara karşı büyük ilginin bir göstergesidir. Her ne kadar, araştırmamızın dört İmam-Hatip Lisesiyle sınırlı olması, verilen rakamın genelleştirilmesine imkan vermese de Türkiye'de yaygın din eğitimi kurumlarının büyük ilgi gördüğü de bir gerçektir.[562] Her geçen gün artan Kur'ân Kursu ve öğrenci sayısı ve halka yönelik Kur'ân kurslarının, diğer kurslardan daha fazla ilgi görmesi de,[563] bu görüşümüzü desteklemektedir. Anket sonuçlarımıza göre öğrencilerin % 43.59'u "Cami hocasına"; % 22.34’ü "Hem Kur'ân kursuna hem de cami hocasına"; % 21.94’ü sadece "Kur'ân Kursuna" gittiğini belirtmiş, % 7.62'si ise "Özel bir hocadan" ders aldığını ifade etmiştir.[564] Hiçbir yaygın din eğitimi kurumuna gitmeyenlerin oranı ise % 4.51 düzeyindedir [565]. Tablo- 22: İmam-Hatip Lisesine Gelmeden Önce Gidilen Yaygın Din Eğitimi ve Öğretimi Kurumları SEÇENEKLER SAYI 1. Kur'ân Kursuna gittim 219 21.94 2. Cami hocasına gittim 435 43.59 3. Hem Kur'ân Kursuna,hem de cami hocasına gittim. 223 22.34 4. Özel bir hocadan ders aldım. 76 7.62 5. Hiçbirine gitmedim. 45 4.51 Katılan 998 100.00 Cevapsız 2 TOPLAM 1000 Bu sonuçlardan, öğrencilerin % 95.49'unun İmam-Hatip Lisesine gelmeden önce herhangi bir yaygın din eğitimi kurumuna gitmiş olduğu anlaşılmaktadır. Daha önce yapılan (1982) bir araştırmada da bu kurumlara gitmiş olanların % 93.88 seviyesinde gerçekleşmiş olması, [566] bulgular arasında paralellik olduğunu ve arada geçen zamanın, yaygın din eğitimi kurumlarına olan ilgiyi azaltmayıp bilakis artırdığını ortaya koyarken, 1989 yılında üniversite gençliği üzerinde gerçekleştirilen bir diğer araştırmada öğrencilerden %96.4’ünün herhangi bir din eğitimi kurumu aracılığı ile dinî eğitim gördüklerinin tesbit edilmiş olması,[567] toplumun her kesiminde, bu kurumlara karşı büyük bir ilginin varlığına işarettir. b. Yaygın Dîn Eğitimi ve Öğretimi Kurumlarına İlk Bu kurumlara öğrencilerin hangi yaşlarda gitmeğe başladığını tesbit etmenin, birtakım problemlerin çözümünde önemli ipuçları vereceği kanaatindeyiz. Bunu belirlemek amacıyla oluşturulan yaş gruplarını, öğrenciler, aşağıdaki oranlarla işaretlemişlerdir.[568] Soru 31: Kur'ân Kursuna, cami veya özel bir din hocasına ilk olarak kaç yaşlarında gitmeğe başladınız? Tablo- 23 Yaygın Din Eğitimi ve Öğretimi Kurumlarına İlk Olarak Gidilen Yaşlar YAŞLAR SAYI % 1. (5-6) 207 21.70 2. (7-8) 292 30.61 3. ( 9-10) 218 22.85 4. (11-12) 180 18.87 5. (13-14) 57 5.97 Katılan 954 100.00 Cevapsız 46 TOPLAM 1000 Buna göre, öğrenciler çoğunlukla 7-8 yaşlarında, gerek Kur'ân okumayı öğrenmek, gerekse diğer dinî bilgileri edinmek amacıyla, aileleri tarafından herhangi bir yaygın din eğitimi kurumuna gönderilmektedirler. Bu yaşlar aynı zamanda ilkokula başlama çağına tekabül etmektedir. Ancak %21.70 oranında 5-6 yaş grubunun işaretlenmiş olması da gözden kaçırılmamalıdır. Bu tesbit, öğrencilerin bir kısmının daha ilkokula başlamadan önce dahi adı geçen kurumlara gönderilmiş olabileceğine bir işarettir.[569] Bu bulgular, öğrencilerin birçoğunun çocukluk çağlarından itibaren başlayarak, çeşitli yaş dönemlerinde de devam etmek üzere bu kurumlara gittiklerini ifade etmektedir. c. Yaygın Din Eğitimi ve Öğretimi Kurumlarına Devam Edilen Süre Bu kurumlara öğrencilerin, çocukluk yıllarında ne kadar süreyle devam ettiklerinin belirlenmesi de birtakım problemlerin çözümünde rol oynayabilir. Bu soruyla ilgili tesbitler konunun ileriki bölümlerinde bazı hususlarda yapılan yorumlarda yardımcı olabilecektir. Öğrencilerin bu kurumlara ne kadar süreyle, ya da hangi zamanlarda devam ettiklerini belirlemek amacıyla sorulan soruya aşağıdaki cevaplar alınmıştır. Soru 32: Kur'ân Kursu, cami veya özel bir din hocasına ne kadar süreyle devam ettiniz? Tablo- 24 Yaygın Din Eğitimi ve Öğretimi Kurumlarına Devam Edilen Süre SEÇENEKLER SAYI % 1. Yaz tatillerinin tamamında 278 29.14 2. Bazı yaz tatillerinde 223 23.38 3. (2-3) yıl boyunca (hafızlık için) 149 15.62 4. Hafta sonlarında 38 3.98 5. Başka [570] 266 23.68 Katılan 954 100.00 Cevapsız 46 TOPLAM 1000 Tablodan da anlaşıldığı üzere öğrencilerin bu kurumlara en çok devam ettikleri zaman dilimi, yaz tatilleridir.Bu tesbit aynı zamanda biraz önce ifade ettiğimiz,"çocukların küçük yaşlardan itibaren cami hocalarına gönderildiği" yönündeki görüşümüzü de desteklemektedir. Her üç öğrenciden birinin, yaz tatillerinde yaygın dîn eğitimi kurumlarına -ki bu genellikle cami ve Kur'ân Kurslarıdır-gitmiş olduğu şeklinde de açıklanabilecek bu durum, yazları açılan Kur'ân kurslarının oldukça rağbet gördüğünü ortaya koyarken,kursların daha iyi şartlara kavuşturulmaları halinde,bu sayının daha da artabileceğine bir işaret sayılabilir.[571] d. Yaygın Din Eğitimi ve Öğretimi Kurumlarının Yararlılık Derecesi Gerek Kur'ân'ı okumak ve ezberlemek, gerekse dinî bilgiler edinmek amacıyla ilgili kurumlara başvurarak belirli bir süre öğrenim gören öğrencilerin bu kurumlardan ne derece faydalandıkları da çözülmesi gereken problemler arasındadır. Bu konudaki tesbitler, arzu edilen hedeflere ulaşılıp-ulaşılmadığının belirlenmesine de katkıda bulunacaktır. Öğrencilere bu konuda yöneltilen soruya, aşağıdaki cevaplar verilmiştir. Soru 33: Aldığınız eğitim sonunda Kur'ân'ı okuma ve ezberleme yönüyle hangi durumdasınız? Tablo- 25 Yaygın Din Eğitimi Ve Öğretimi Kurumlarının Yararlılık Derecesi SEÇENEKLER SAYI % 1. Şu anda sadece yüzünden okuyabiliyorum ve ezberimi de unuttum 34 3-57 2. Kur'ân'ı yüzünden okuyabiliyorum ve bazı sureler de ezberimde 703 73.84 3. Hafızlığa çalıştım ama tamamlayamadım 50 5.25 4. Hafızlığa çalıştım şu anda hafızım 106 11.13 5. Başka 59 6.20 Katılan 952 100.00 Cevapsız 48 TOPLAM 1000 Tablo 25'te de görüldüğü üzere, öğrencilerin % 73.84'ü, gördükleri öğrenim sonucunda Kur'ân-ı Kerim'i yüzünden ve bazı sureleri de ezberden okuyabilecek hale gelmişlerdir. Öğrencilerin 3/4'ünün bu seviyeye ulaşması sevindirici iken, %3.57'sinin ise ezberlerini unutması, devam ettikleri eğitim kurumu olan İmam-Hatip Liselerindeki Kur'ân derslerinin yetersizliğini ve ideal seviyede olmadığını çağrıştırmaktadır.[572] Bununla beraber, öğrencinin şahsından kaynaklanan ihmaller sonucunda ezberlerin unutulabileceği de gözardı edilmemelidir. Öğrencilerden %5.25'inin, hafızlık eğitimini tamamlayamadıkları görülmektedir. Bu oranın içinde, öğrencinin, öğreticilerin ve kurumların paylarının ne kadar olduğu da araştırılması gereken noktalardan biridir. Zira hafızlık eğitimini tamamlayamamak, öğrencinin zeka ve psikolojik yapısına bağlı olabileceği gibi, öğreticinin tutum ve davranışları ve bu kurumların fizikî kapasite durumlarıyla da yakından alâkalıdır.[573] Öğrencilerden %11.13'ünün ise hafızlık öğrenimlerini tamamladıkları görülmüştür [574]. Bu öğrencilerin hafızlık yaptıkları eğitim kurumlarıyla organik bağlarının bulunmaması, verecekleri bilgilerde objektiflik oranını artıracaktır kanaatindeyiz.. |