|
Konu Başlığı: Sekizinci Mesele Gönderen: Hadice üzerinde 24 Şubat 2011, 14:58:49 Sekizinci Mesele Maâni-i beyaniyenin aşılaması ve telkihi ve mânâların becayiş ve inkılâpları, kelimenin mânâ-yı hakikîsi, ya garaz veyahut mânâ-yı muallâkadan birisini teşerrüb ve içine cezb etmektir. Zira, içine girdiği vakit, sahibülbeyt olan hakikate ve esasa dönüyor. Ve asıl lâfzın sahibi olan mânâ ise, bir suret-i hayatiyeye dönüyor, ona medet verir. Ve müstetbeattan istimdat eder. Bu sırdandır ki, kelime-i vahidenin maâni-i müteaddidesi oluyor. Ve becayiş ve telkihat bundan çıkar. Bu noktadan gaflet eden, büyük bir belâgatı kaybeder. İşaret Birşey merkep ve binilmişse (http://www.darulkitap.com/oku/kulliyatlar/risale/turkish/nurlar-tr/m-muhakema/ayetler/2016.h1.gif) lâfzına müstahak olduğu gibi, zarf gibi içine aldığından, (http://www.darulkitap.com/oku/kulliyatlar/risale/turkish/nurlar-tr/m-muhakema/ayetler/m088.gif) lâfzını ister. 1(http://www.darulkitap.com/oku/kulliyatlar/risale/turkish/nurlar-tr/m-muhakema/ayetler/m089.gif) gibi. Hem de birşey âlet olduğundan, (http://www.darulkitap.com/oku/kulliyatlar/risale/turkish/nurlar-tr/m-muhakema/ayetler/m090.gif) lâfzını ister. Ve mekân ve merkep olduğundan, (http://www.darulkitap.com/oku/kulliyatlar/risale/turkish/nurlar-tr/m-muhakema/ayetler/m088.gif) ve (http://www.darulkitap.com/oku/kulliyatlar/risale/turkish/nurlar-tr/m-muhakema/ayetler/m087.gif) lâfızları dahi ister. 2(http://www.darulkitap.com/oku/kulliyatlar/risale/turkish/nurlar-tr/m-muhakema/ayetler/m091.gif) Hem de gaye olduğundan, (http://www.darulkitap.com/oku/kulliyatlar/risale/turkish/nurlar-tr/m-muhakema/ayetler/m092.gif) ve(http://www.darulkitap.com/oku/kulliyatlar/risale/turkish/nurlar-tr/m-muhakema/ayetler/m093.gif) lâfızlarını ister. İllet ve zarf olduğundan, (http://www.darulkitap.com/oku/kulliyatlar/risale/turkish/nurlar-tr/m-muhakema/ayetler/m094.gif) ve (http://www.darulkitap.com/oku/kulliyatlar/risale/turkish/nurlar-tr/m-muhakema/ayetler/m088.gif)lâfızları dahi ister. 3 (http://www.darulkitap.com/oku/kulliyatlar/risale/turkish/nurlar-tr/m-muhakema/ayetler/m095.gif)gibi. İşte sermeşk; sen de kıyas edebilirsen et. Tenbih Bu mütedahil mânâların hangisi daha ziyade senin garazına temas eder; ve maksada sıla-i rahim vardır; ileriye sür ve izhar et. Bakileri ona teşyi edici yaptır. Yoksa, senin tarz-ı ifaden haşmet ve ziynet-i beyaniyeden çıplak olacaktır. 1 "Denizde akıp gider." Bakara Sûresi, 2:164. 2 Dama merdivenle çıktım. 3 "Güneş de onlar için bir delildir ki, kendisine tayin edilmiş bir yere doğru akıp gider." Yâsin Sûresi, 36:38. |