|
Konu Başlığı: Dördüncü Mesele Gönderen: Hadice üzerinde 23 Şubat 2011, 10:45:02 Dördüncü Mesele Kelâmın kuvvet ve kudreti ise, kelâmın kuyûdâtı birbirine cevap vermek ve keyfiyatı birbirine muavenet etmekle, umumen karınca kaderince, asıl garaza işaret ve herbiri parmağını maksat üzerine bırakmakla, 2(http://www.darulkitap.com/oku/kulliyatlar/risale/turkish/nurlar-tr/m-muhakema/ayetler/m064.gif) düsturuna timsal olmaktır. Demek, kuyûdât zenav gibi veyahut dereler gibi, maksat ise ortalarından istimdad edici bir havuz gibi olmak gerektir. Elhasıl: Zihnin şebekesi üstünde tersim olunan ve nazar-ı akıl ile alınan suret-i garaz, müşevveş olmamak için, tecavüb ve teavün ve istimdad lâzımdır. İşaret Bu noktadan intizam neş'et etmekle tenasüp tevellüd edip hüsün ve cemal parlar. Eğer istersen, Rabb-i İzzetin kelâmına teemmül et. Ezcümle: Zerresi büyük bir taş kadar büyük olan azaptan tahvif ve insanı, kalâk ve tahammülsüz olduklarını gösermek için sevk edilen 3(http://www.darulkitap.com/oku/kulliyatlar/risale/turkish/nurlar-tr/m-muhakema/ayetler/m065.gif) olan âyete bak. Nasıl ki, "şeyi zıddından in'ikâs ettirmek" olan kaide-i beyaniyeye binaen, tehvil ve tahvif için azabın bir parçasının derece-i tesirini göstermek istediğinden, kıllet olan esas-ı maksada, nasıl kelâmın her tarafı elini oraya uzatıp kuvvet veriyor. Şöyle: (http://www.darulkitap.com/oku/kulliyatlar/risale/turkish/nurlar-tr/m-muhakema/ayetler/m066.gif) lâfzındaki teşkik ile tahfif; ve (http://www.darulkitap.com/oku/kulliyatlar/risale/turkish/nurlar-tr/m-muhakema/ayetler/m067.gif) deki yalnız temas; ve (http://www.darulkitap.com/oku/kulliyatlar/risale/turkish/nurlar-tr/m-muhakema/ayetler/m068.gif) maddesinde ve sîgasında ve tenkirindeki taklil ve tahkir; ve (http://www.darulkitap.com/oku/kulliyatlar/risale/turkish/nurlar-tr/m-muhakema/ayetler/m069.gif) deki teb'iz; ve nikâle bedel(http://www.darulkitap.com/oku/kulliyatlar/risale/turkish/nurlar-tr/m-muhakema/ayetler/m070.gif) zikrindeki tehvin; ve (http://www.darulkitap.com/oku/kulliyatlar/risale/turkish/nurlar-tr/m-muhakema/ayetler/m071.gif) deki îmâ-i rahmet, umumen taklili göstermekle, azabı nihayet derecede tâzîm ve tehvil eder. Zira azı böyle olursa, çoğundan Allah esirgesin! Bu sana sermeşktir; yazabilirsen meşk et. Zira bütün âyât-ı Kur'âniye bu intizam ve tenasüp ve hüsne mazhardırlar. Fakat makasıd bazan mütedâhilen müteselsildir. Herbirinin tevabii ötekiyle mukarin olur, fakat muhtelit olmaz. Dikkat etmek gerektir. Zira nazar-ı sathî böyle yerlerde çok halt eder. 2 "İbarelerimiz ayrı ayrı ise de, senin hüsnün birdir. Hepsi de o hüsne işaret ediyorlar." 3 "And olsun ki, Rabbinin azabından küçük bir esinti onlara hafifçe dokunacak olsa..." Enbiyâ Sûresi, 21:46. |