๑۩۞۩๑ Kitap Dünyası - İlim Dünyası Kütüphanesi ๑۩۞۩๑ => Mucemüs Sağir => Konuyu başlatan: Sümeyye üzerinde 10 Ocak 2011, 12:23:58



Konu Başlığı: İstihare istişare ve iktisat
Gönderen: Sümeyye üzerinde 10 Ocak 2011, 12:23:58
İstihare, İstişare Ve İktisat


677. Enes (r.a.) rivayet ediyor:

"İstihare yapan mahrum kalmaz, istişare eden pişman ol­maz, iktisad eden geçim sıkıntısı çekmez."[772]

 

İzah


 

Hadisin "İktisad eden geçim sıkıntısı çekmez" kısmı Müsned'de, de rivayet edilmiştir.[773]

Hadis, üç önemli esası nazara veriyor. Bunlar istihare, istişare ve iktisad. İstihare hakkında 369 numaralı hadisin izahında bilgi vermiştik. Burada istişare ve iktisad üzerinde duracağız.

Yüce Rabbimiz bir âyet-i kerimede,

"Onların aralarındaki işleri istişare iledir"[774]

buyurarak istişareyi mü'minlerin vasıfları olarak saymış, başka bir âyet-i kerimede ise,

"İşlerde onlarla istişare et"[775]

buyurarak Peygamberimizden Ashabı ile istişare etmesi isten­miştir. Peygamberimiz de bu emirler gereği, hakkında vahiy ol­mayan konularda Ashabıyla istişare etmiş, çoğunluğun kararına göre hareket etmiştir.

İşte Peygamberimiz bu hadislerinde kendisi de istişarenin ehemmiyetine dikkat çekmiş, yapmak istediği bir hususta işin ehli ile istişare yapan kimsenin pişman olmayacağını ifâde etmiştir.

Hadiste tavsiye edilen bir diğer mühim husus da iktisattır. İnsan şükür için yaratılmıştır. Cenâb-ı Hak insanlara verdiği nimetlerin karşılığında şükür ister. Bu şükrün yolu da kaabiliyetlerin yerli yerince kullanılmasından, Allah'ın verdiği her türlü ni­metlerin gerçek ihtiyaçlara yetecek kadar, hayatın her safhasında iktisat etmekten geçer. Çünkü, iktisat nimete karşı hürmettir. İsraf ise şükre zıttır, nimeti hafife almaktır.

İktisat bir şükürdür. Şükür ise, nimetin bereketlenmesine, daha da artmasına sebep olur.

İktisat, bir yandan kulluk olmakla birlikte, aynı zamanda insa­na dünya hayatında arzu ettiği saadeti kazandıracak bir denge öl­çüsüdür. İktisad herşeyden önce ferdin hayatını düzene sokar. Gereksiz arzularına mâni olur. Masraflarını gerçek ihtiyaçlarına göre ayarlamasını temin ederek, bütçesini düzene sokar.

İktisat eden insan yeme ve içmede israfa kaçmayacağından sıhhatini de korumuş olur. Çünkü yeme ve içmede israfa kaçma­yan insanın sıhhatli olduğu bugün bilinen bir gerçektir. Nitekim İbni Sina gibi büyük bir tıb âlimi bu gerçeği şöyle ifade eder:

"Tıbbı iki satırda topluyorum. Çünkü sözün güzelliği sözün kısalığındadır. Yediğin zaman az ye. Yedikten sonra dört beş saat kadar yeme. Şifâ hazımdadır. Yani kolayca hazmedeceğin miktarı ye. Nefse ve mideye en ağır ve yorucu hal, yemek üzerine ye­mektir."

Diğer taraftan, bilhassa günümüzde, aile hayatındaki huzur­suzluğun en mühim sebeplerinden birisi de iktisadî zorluklardır. Bu sebeple, iktisat, aile hayatının Cennetten bir köşe olmasına da yardımcı olacak mühim bir husustur. İşte Peygamberimiz yuk­arıdaki hadislerinin son kısmında bu gerçeği ifâde etmiştir.

İktisat etmek, israftan sakınmak, hem erkek, hem de kadın için geçerli olmakla beraber, kadına daha mühim vazifeler yükler. Evin hanımı beyinin aldığı sebze, meyve, ekmek ve sair şeyleri yerli yerinde kullanır, lüzumsuz israftan sakınırsa, hem aile büt­çesine katkıda bulunmuş olur, hem de Cenab-ı Hakkın,

"İsraf etmeyin. Muhakkak ki, Allah müsrifleri sevmez"[776] ve,

"Yiyin, için, fakat israf etmeyin"[777]

emrini yerine getirmiş olur. Böylece hem ai­le saadetine vesîle olunmuş, hem de Cenâb-ı Hakkın emri yerine getirildiğinden sevap kazanılmış olur.[778]

 

Kendisi Yaşamayanın İyiliği Tavsiye Etmesi
 

678. Enes (r.a.) rivayet ediyor:

"Yâ Resûlullah, onunla bütünüyle kendimiz amel edince­ye kadar iyiliği emretmeyelim mi? Yine kendimiz ondan bü­tünüyle sakınıncaya kadar insanları kötülükten alıkoyma­yalım mı?" dedik. Şöyle buyurdu:

"Aksine. Sizler onunla amel etmeseniz de iyiliği tavsiye ediniz. Ondan tamamen kaçmamasanız da kötülükten de in­sanları sakındırınız."[779]

 

İzah

 

Dinimizin mühim emirlerinden birisi de insanlara iyiliği tav­siye edip, onları kötülükten alıkoymaktır. Bu husus Kur'ân-ı Ke­rimde Müslümanlardan istenmiştir. Meselâ bu âyetlerden birisi şu mâeldedir:

"İçinizden öyle bir topluluk bulunsun ki, onlar insanları hayra çağırsın, iyiliği tavsiye edip kötülükten sakındırsın. İşte onlar kurtuluşa erenlerin tâ kendileridir."[780]

Başka bir âyet ise şu mealdedir:

"Siz insanlar için çıkarılmış en hayırlı bir ümmetsiniz. İyiliği tavsiye eder, kötülükten sakın­dırırsınız ve Allah'a hakkıyla iman edersiniz."[781]

İnsanlara iyiliği tavsiye edip, kötülükten sakındırmak kendisi de söylediğini yapmaması şartıyla kişi için çok faziletli ve sevaplı bir görev olmakla birlikte, bu vazifeyi yapanların kendilerini unutmalan da çirkin karşılanmıştır.

Ancak bir insanın tavsiye ettiğini kendisinin yapmaması veya yapmamayı tavsiye ettiği şeyi kendisinin yapması, onun bu vazi­fesine engel değildir. Yani bir kimse kendisi yapmasa da başkala­rına hayrı, güzeli tavsiye edebilir. Kendisi işlese başkalarını çir­kinliklerden uzaklaşmaya çağırabilir. Hadis açıkça bunu ifâde et­mektedir. Ola ki kendisine hitap edilenler güzeli yapar, çirkinden de sakınabilirler.

Bununla beraber, boylelerinin tavsiyelerinin fazla tesirli ola­cağı da söylenemez. Çünkü muhatabı sözden ziyade fiil etkiler.[782]

 

Ashabın Fazileti
 

679. Ebû Said el-Hudrî (r.a.) rivayet ediyor:

"Ashabımı geçemezsiniz. Sizler Uhud dağı kadar altın tasadduk etseniz, onlardan birinin bir batman sadakasına veya onun yansına yetişemezsiniz."[783]

 

İzah

 

Tirmizî ve Müslim'de de hadisin baş tarafı, "Ashabıma söv­meyin" şeklindedir.

Peygamberimiz (s.a.v.) sonraki nesillerin Ashabına dil uzata­cağını Allah'ın bildirmesiyle bilmiş ve ümmetini bu konuda ikaz etmiştir. Kendilerinin ne kadar gayret gösterirlerse göstersinler, onlara yetişemeyeceklerini bildirmiştir.

Gerçekten de Sahabîlerden sonraki nesil ne kadar faziletli olursa olsun, Allah yolunda ne kadar çalışırsa çalışsın, Sahabîlere yetişemezler.

"Sohbet-i Nebeviye öyle bir iksirdir ki, bir dakikada ona mazhar bir zat, senelerle seyr-i sülûka mukabil hakikatin envarına mazhar olur" diyerek[784] Sahabîlere yetişilememesinin bir yönüne dikkat çeken Bediüzzaman, bunun bir sebebini de meâlen şöyle izah eder:

Sahabîler madem İslâmiyetin kuruluşunda ve Kur'ân nurları­nın neşrinde ilk saffı teşkil ediyorlar; "Bir şeye sebep olan o şeyi işleyen gibidir" kaidesi sırrınca, bütün ümmetin sevaplarından onlara hisse çıkar. Ümmetin; "Allâhümme salli alâ seyyidine Muhammedin ve alâ alihî ve ashabihi=Allah'ım, Efendimiz Muhammed'e, onun âl ve Ashabına rahmet eyle" demesi, Sahabîlerin bütün ümmetin hasenatından hissedar olduklarım gösteriyor.[785]

 

Uyumak İçin Okunacak Dua
 

680. Halid bin Velid'in (r.a.) rivayet ettiğine göre, ken­disine uyumama hastalığı isabet etmişti. Resûlullah (s.a.v.) şöyle buyurdu:

"Sana onları okuduğunda uyuyacağın bir kaç kelime öğ­reteyim mi? Allah'ım, yedi göğün ve onların gölgelediği şeylerin Rabbi. Yeryüzünün ve onun üzerinde bulunanların Rabbi. Şeytanların ve onların saptırdıklarının Rabbi. Bütün yaratıklarının şerrinden, onlardan birinin bana karşı aşırı gitmesinden veya tecâvüzlerinden beni koru! Senin koruyu­culuğun kıymetlidir. Senden başka hiçbir ilah yoktur."[786]

 

Peygamberimizin Bir Mucizesi
 

681. Abdullah bin Mes'ud (r.a.) rivayet ediyor:

Resûlullah (s.a.v.),

"Benden sonra geri plana itilişiniz kakılışınız ve hoşlanmayacağınız bâzı şeyler olacaktır" bu­yurdu.

"O zamanda bizim nasıl davranmamızı istersin yâ Resûlallah?" diye sorduk.

"Üzerinizdeki hakları verin, kendi haklarınızı da Allah'­tan isteyin" buyurdu.[787]

 

İzah

 

Zaman zaman yer verdiğimiz gibi, Resûlullah (s.a.v.) istik­balde olacak pekçok şeyi teker teker haber vermiştir. Bu hadiste haber verilen şey de bunlardandır. Gerçekten de Peygamberimiz­den sonra Sahabîler horlanmışlar, eziyet görmüşler, tekfir edil­mişler, hattâ şehid edilmişlerdir. Yine sonraki Müslümanlardan hoşlarına gitmeyen pekçok, bid'atlar, fitneler görmüşlerdir.[788]

 

Guslederken Kıl Yerinin Kuru Kalması

 

682. Hz. Ali rivayet ediyor:

"Kim cünüplükten guslederken bir kıl yeri kadar kısmı kuru bırakırsa, ona Cehennemde şöyle şöyle yapılır."

Ali (r.a.) dedi ki: "İşte bu sebeple saçıma düşman kesil­dim." Hz. Ali saçını keserdi.[789]

 

İzah

 

Ebû Hüreyre de (r.a.) bu konuda şöyle bir hadis rivayet eder:

''Muhakkak her kılın altında cünüplük vardır. Bütün kılları yıkayınız."[790]

Hadis, cünüplük sebebiyle vücudun tamamının yıkanmasının farz olduğunu ifâde eder. Bununla beraber, güsulde kuru kalan yer, vücud kuruduktan sonra yıkansa, güsul sahih olur.

Su saçların dibine ulaşırsa, kadınların örgülü olan saçlarını çözmeleri de gerekmez.

Hadis, Hz. Ali'nin dinin hükmüne ne derece hasasiyetle bağlı olduğunu da göstermektedir.[791]



Namazda Safları Düzgün Tutmak

 

683. Bilal (r.a.) rivayet ediyor:

Resûlullah namazda omuzlarımızı düzeltirdi.[792]

 

Peygamberimizin Allah İndindeki Kıymeti
 

684. Ömer bin Hattab (r.a.) rivayet ediyor:

Hz. Adem (a.s.) kendisine yasaklanan ağaçtan yediğinde başını semâya kaldırdı ve "Allah'ım, Muhammed hakkı için beni affetmeni istiyorum" diye duâ etti.

Allah kendisine, "Muhammed kim?" diye vahyetti. Hz. Âdem şöyle dedi:

"Şanın yüce olsun. Beni yarattığında başımı Arşına kal­dırdığım zaman orada 'Lâilâhe illallah Muhammedün Resûlullah' yazılmıştı. O zaman anladım ki hiç kimsenin kıymeti Senin yanında onunkine denk değildir. O Muhammed ki is­mini isminle beraber kıldın."

Allah ona şunu vahyetti:

"Ey Âdem! O, senin zürriyetinden peygamberlerin so­nuncusudur. Onun ümmeti de ümmetlerin sonuncusudur. Eğer o olmasaydı ey Adem, seni yaratmazdım."[793]

 

Ümmet İçerisinde Çıkacak Olan Deccaller
 

685. Ebû Hüreyre (r.a.) rivayet ediyor:

"Bu ümmet, içlerinden her biri peygamber olduğunu iddia eden otuz tane yalancı ve deccal çıkmadıkça yok olmaz."[794]

 

İzah

 

Tirmizi'de hadisin bir de Sevban (r.a.) tarikiyle gelen şekli kayıtlıdır. O hadis de şöyledir:

"Ümmetimden bâzı aşiretler müşriklere tâbi olup putlara tapmadıkça kıyamet kopmaz. Aynı zamanda ümmetimden otuz ya­lancı çıkacak ve her biri peygamber olduğunu iddia edecektir. Oysa ben peygamberlerin sonuncusuyum. Benden sonra pey­gamber yoktur."[795]



[772] İmam Taberâni, Mu’cemu’s-Sağir Tercüme ve Şerhi, (İsmail Mutlu), Mutlu Yayınları: 2/384.

[773] Müsned, 3:559 (4270.)

[774] Şûra: 42/38.

[775] Al-i İmran: 3/159.

[776] En'am: 6/141.

[777] A'râf: 7/31.

[778] İmam Taberâni, Mu’cemu’s-Sağir Tercüme ve Şerhi, (İsmail Mutlu), Mutlu Yayınları: 2/384-386.

[779] İmam Taberâni, Mu’cemu’s-Sağir Tercüme ve Şerhi, (İsmail Mutlu), Mutlu Yayınları: 2/386.

[780] Al-i İmran: 3/104.

[781] Al-i İmran: 3/110.

[782] İmam Taberâni, Mu’cemu’s-Sağir Tercüme ve Şerhi, (İsmail Mutlu), Mutlu Yayınları: 2/386-387.

[783] Tirmizi, Menâkıb: 58; Müslim, Fezâilü's-Sahebe, 221 İbni Mâce, Mukaddime: 11. İmam Taberâni, Mu’cemu’s-Sağir Tercüme ve Şerhi, (İsmail Mutlu), Mutlu Yayınları: 2/387-388.

[784] Sözler, s. 451.

[785] Sözler, s. 455. İmam Taberâni, Mu’cemu’s-Sağir Tercüme ve Şerhi, (İsmail Mutlu), Mutlu Yayınları: 2/388.

[786] İmam Taberâni, Mu’cemu’s-Sağir Tercüme ve Şerhi, (İsmail Mutlu), Mutlu Yayınları: 2/389.

[787] İmam Taberâni, Mu’cemu’s-Sağir Tercüme ve Şerhi, (İsmail Mutlu), Mutlu Yayınları: 2/389-390.

[788] İmam Taberâni, Mu’cemu’s-Sağir Tercüme ve Şerhi, (İsmail Mutlu), Mutlu Yayınları: 2/390.

[789] Ebû Dâvud, Tahare: 98; İbni Mâce, Tahare: 106; Dârimî, Tahare: 69; Müsned, 1:114(727.) İmam Taberâni, Mu’cemu’s-Sağir Tercüme ve Şerhi, (İsmail Mutlu), Mutlu Yayınları: 2/390.

[790] Tirmizi, Tahare: 78; Ebû Dâvud, Tahare: 97; İbni Mâce, Tahare: 106.

[791] İmam Taberâni, Mu’cemu’s-Sağir Tercüme ve Şerhi, (İsmail Mutlu), Mutlu Yayınları: 2/391.

[792] İmam Taberâni, Mu’cemu’s-Sağir Tercüme ve Şerhi, (İsmail Mutlu), Mutlu Yayınları: 2/391.

[793] İmam Taberâni, Mu’cemu’s-Sağir Tercüme ve Şerhi, (İsmail Mutlu), Mutlu Yayınları: 2/391-392.

[794] Tirmizi Fitne: 43. İmam Taberâni, Mu’cemu’s-Sağir Tercüme ve Şerhi, (İsmail Mutlu), Mutlu Yayınları: 2/392-393.

[795] İmam Taberâni, Mu’cemu’s-Sağir Tercüme ve Şerhi, (İsmail Mutlu), Mutlu Yayınları: 2/393.




Konu Başlığı: Ynt: İstihare istişare ve iktisat
Gönderen: Mehmed. üzerinde 20 Haziran 2019, 05:01:24
Esselamu aleyküm Rabbim paylaşım için razı olsun


Konu Başlığı: Ynt: İstihare istişare ve iktisat
Gönderen: Züleyha üzerinde 20 Haziran 2019, 10:46:53
Allah razı olsun selam ve dua ile...


Konu Başlığı: Ynt: İstihare istişare ve iktisat
Gönderen: Ceren üzerinde 20 Haziran 2019, 19:50:12
Esselamu aleykum. Rabbim bizleri peygamber efendimizin sünnetine tabi yaşayan kullardan eylesin inşallah. ...


Konu Başlığı: Ynt: İstihare istişare ve iktisat
Gönderen: Sevgi. üzerinde 13 Temmuz 2019, 05:34:14
Aleyküm selâm. Rabbim bizleri Peygamber Efendimizin yolundan sünnetlerinden hiiç ayırmasın inşaAllah 🌷
Bilgiler için Allah sizlerden razı olsun kardeşim


Konu Başlığı: Ynt: İstihare istişare ve iktisat
Gönderen: Züleyha üzerinde 13 Temmuz 2019, 11:51:55
"Hep birlikte Allah'ın ipine (kitabına, dinine) sımsıkı sarılın. Parçalanıp ayrılmayın. Allah'ın üzerinizdeki nimetini düşünün. Hani siz birbirinize düşmanlar idiniz de, O, kalplerinizi birleştirmişti. İşte O'nun (bu) nimeti sayesinde kardeşler olmuştunuz. Yine siz, bir ateş çukurunun tam kenarında iken oradan da sizi O kurtarmıştı. İşte Allah size âyetlerini böyle apaçık bildiriyor ki, doğru yola eresiniz."