İzahat

İzahat

Hadîsi şerifde beyan edilen huccetleşme meselesinin îzah şeklini şöyle beyan etmişlerdir: Adem (A.S) ile Musa (A.S) arasında gecen huccetleşme, Hz. Adem le Hz. Musa'nın rûhan temessüi edib gaib âleminde karşılaşmışlardır. Cenabu hak.onları ruhlarıyle karşılaştırmak suretiyle birbirleriyle delil ve izahlarda bulunmuşlardır.

Veya her ikisini cismânî olarak karşılaştırmıştır ki, şöyledir : Hz. Musa'nın zamanında Hz. Adem-i cismen tekrar diriltmiştîr. Bu suretle her ikisi karşılıklı hüccet ve delil ile birbirlerini yukarda geçtiği üzere takdir ve ten-kidlerde bulunmuşlardır.

Veya her ikisini tekrar diriltib huzuru ilâhîsinde cismâni bir hayatla karşılaşmışlardır. İşte o andada karşılıklı münazara ve hucceîleşmeyi yapmışlardır. Nitekim Mîrac gecesinde Resulü ekrem efendimiz bütün Peygamberlerle İçtimâ ettiğini ve hatta onlara imamlıkda bulunduğunu beyan buyurmuştur. Bu husus, akâid kitablarında dahi yazılıdır.

Hz, Adem le Hz. Musa'nın aralarında geçen muhaverelerinin hükümleri, kurbanı kerimde geçmektedir.

Ve nihayet aralarında geçen mes'eleninde bir kaderi İİâhinin tecellisi olduğu beyan edilmiştir. [249]

Tercümesi:

82 - (4) Ibni Mes'ud (R.A) den rivayet edilmiştir, demiştir : Sâdık ve masduk olan Resûlullah (S.A.V) bize söyledi : «Mutlak surette sizin birinizin yaratılması, annesinin karnında kırk gün nutfe (meni) olarak cem olunur. Ondan sonra o kadar (kırk gün kadar) zamanda pıhtılaşmış kan olarak durur. Ondan sonra o kadar zamanda et parçası olarak bulunur. Ondan sonra Allâhü teâla dört kelime ile bir melek gönderir;

— (O melek, rahimdeki çocuğun) amelini, ecelini, rızgını ve şaki veya said olacağını yazar, sonra ruh üfürür.

— Binâen aleyh ondan (Alİâhdan) başka ilâh olmayan (Allah) a yemin ederim ki, Muhakkak sizin biriniz Cennet ehlinin amelini İşler hatta onunla Cennet arasında bir zira (altı yedi tutam) kalır. Fakat sonra onun aleyhine tecelli eden takdir (kötü amel) sebebiyle döner ve Cehennem amelini işler ve Cehenneme girer.[250]

— Ve yine sizin biriniz Cehennem ehlinin amelini işler, takı onunla Cehennem arasında bir zira' (altı yedi tutam) kalır. Hemen kitab, aleyhine sepkat eder ve Cennet ehlinin amelini işler. Bununiada Cennete girer.» [251]

İzahat

Yukardaki Hadîsi nebevide belirtilen kırkar gün hakkında bâzı büyükler şöyle demişler: Çocuğun kırk gün meni, kırk gün pıhtı kan ve kırk günde et parçası hâlinde durması, Adem aleyhisselâmın yaratılışı ânında balçık hâlinde kırk gün durmasına muvafakatmdandır. Yahut Musa aleyhis-selârnın kırk gün mîkâtta bulunmasına muvafakat gibi kırklarda hayır olmasındandır.

Hadîsi şerifde belirtildiği üzere daha çocuk ana rahminde mükemmel şeklini alır almaz bir melek geliyor. Çocuğun hakkında dört şeyi derhal yazıyor çocuğun amelini, ecelini, rızkını ve şakî (azgın) veya said (düzgün, iyi) olacağı hususları yazıyor. Ondan sonrada cisim yapısı tamamlanmış olan çocuğa ruhu üfürüyor. O çocukda canlı bir varlık olarak hayata devam ediyor.

Hadîsi şerifin son cümlesinde de esas hayatın son zamanının muteber ve makbul olduğu beyan ediliyor. îtibcr son nefese bağlıdır. Onun için mümin ilk günlerinde her ne kadar iyi amel ve hayırda bulunsada son zamanda o hayırları yıkıp îmanını terk edebilirde.

Keza bir kişide pek çok kötülükleri bir zaman işler, bir de bakarsın o kötülükleri terk eder. Gayet iyi ameller işler ve o şekilde kâmil bir iman ve

Bu sebebden her mümin, dâima hakka sığınıp onun rahmetini umup azabından korkarak yaşamalıdır. İşte böyle kişiler mutluluğa nail olurlar. iyi amelleri ile âhirete gider seâdete nail olabilir. [252]

Tercümesi;

83 - (5) Seni bin şad (R.A) den mervidir, demiştir:

Resülullah (S.A.V) buyurdu :

«Muhakkak bir kul, Cehennem ehlinin amelini işler ve fakat o kul {bununla beraber yine) Cennet ehlindendir.[253]

— Ve yine bir kul, Cennet ehlinin amelini işler fakat o kul, Cehennem ehlindendir. Zira ameller ancak ve ancak son hatimelere (nefeslerin son çıkışlarına) bağlıdır.» [254]

İzahat

Ravî sehl bin sâd (R.A) kimdir?

Hz. Sehl bin sâd (R.A) medine-i münevvereli ensârı kiramdandır. Ebul Abbas künyesi ile künyeîenmiştir.

Bu zatın ^smi, daha evvel «Huzn» idi. Resûiüilah (S.A.V) efendimiz bunun ismini «Sehl» olarak değiştirip isimlendirdi. Hz. Shel onbeş (15) yaşında iken Re~û!üiiah sallallahü aleyhi vesellem efendimiz âhirete irtihal etmiştir, -

H2. Sehl i'R.A) hicretin dpksan bir (91) inci senesinde medine-i münev-verede vefat etmiştir. Medme-i münevverede vefat eden sahabenin en sonuncusudur. Allah ondan razı olsun.

YukaraaKi hadisi şerifde beyan edilen hükmün hulâsa ve esası şudur :

Bir mümin ömrünün ilk zamanlarında cehennem ehlinin kötü amellerini işlerken tevbe istiğfar ederek itikat ve amelini düzeltir. Bu iyi haldede hakkın rahmetine kavuşur. Son nefesinde îman ve iyi amelle öldüğü içinde cennet ehünden oiur.

Diğer bir kişide ilk zamanlarda cennet ehlinin ameli ile meşkul olur. Fakat sonraları akide ve amelini bozarak cehennem adamlarının kötü amel leri ile meşku! olur. Bu kötü amelleri işlediği halde ikende veiat eder. Vefat etîigi hai üzerede cezalandırıhrkı, cehennem ehlinin ameli üzere öldüğü gibi, cehennemi boylar. Zira İtibar, son nefesde âhirete gidişe göredir.

Son nefeslerinde cehennem ehlinin ameli ile ölenler, Cehennemi boylarlar. Şayet son nefeslerinde cennet ehlinin amelleri ile ölürlerse, cennete dâhil olurlar.

Bu hadisi şerifin daha geniş açıklamalı izahı, yukarda birinci hadisi şerifin izah bölümünde geçmiştir. [255]

[249] Mustafa Uysal, İzahlı Mişkat El Mesabih Tercümesi, Uysal Yayınları 1/208.

[250] Buhâri, Müslim

[251] Mustafa Uysal, İzahlı Mişkat El Mesabih Tercümesi, Uysal Yayınları 1/209.

[252] Mustafa Uysal, İzahlı Mişkat El Mesabih Tercümesi, Uysal Yayınları 1/209-210.

[253] Buhârî, Müslim

[254] Mustafa Uysal, İzahlı Mişkat El Mesabih Tercümesi, Uysal Yayınları 1/210.

[255] Mustafa Uysal, İzahlı Mişkat El Mesabih Tercümesi, Uysal Yayınları 1/210-211.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın