Kadere İman Bâbı Birinci Fasıl

(3) Kadere İman Bâbı Birinci Fasıl

Tercümesi;

79 - I) Abdulfah bin Amr (R.A) den mervidir, cdemiştir : Resûlulfah (S.A.V) buyurdu :

«Ailâhü teâla mahlûkâtın miktarlarını (kaderleri ni), yeri ve gökleri yaratmazdan etli bin sene evvel yazdı {takdir etti.) «(Û anda) Allah m arşı su üzerinde idi.» [244]

İzahat

Burada evvela kader hakkında kısa bir malumat verdikten sonra hadîsi şerifin izah iner geçelim.

KADER : Luğatta, bir şeyin neticesi, aslı, mikd»ları, takdir olunan şey, kolay olan şey, dar, az olarak icra edilen şey gibi mancalara gelir.

Şeriatta Kader : Her mahlûkun kendisinde bulur-nması gerekecek iyilik, kötülük, menfeat ve mazarrat, mekan ve zamanla ile gili olacakların muhteviyatı ve mükâfat ve cezadan îcab edecek şeylerin nee şekilde ve niçin teret-tüb edeceği keyfiyetlerin tahdit ve takdir edilmesidir?

KADER : Her hanki bir mukarreb melek-in ve hak tealâ tarafından gönderilen bir Peyğamber-in dahi muttalî olamadığı: ı Ailâhü tealanın sırlarından bir sırdır. Kader hakkında enine boyuna müna 3kaşa yapmak caiz oia-maz ve akıl yolu ile bahsetmek de hiç doğru olmaz *. Allah muhafaza aklî yönden bahsetmeye veya anlamaya çalışmak iddiası ı, insanı tehlikeye atar.

Kader hakkında nakliyata dayanarak anlamaya ^çalışmak en doğru yoldur. Kadere îman hakkında ilmî tarif ve îzah şöyle b-oeyan edilmiştir :

İlim; iki kısımdır ve şöyledir :

Birincisi, Halkda mevcut olan ilimdir. O da şemsrîat ilmidir.

İkincisi de, Halkda ilmi olmayıb gaib olan llimdir.-r. O da kader ilmidir. O kader ilmini halikı zülcelal yaratıklarından saklamış, muttalî kılmamış ve hakîkatına muttalî olmak için uğraşmaktanda nehye-atmiştir.

Halk tarafından öğrenilebüen mevcud ilmiki, şerrîat ilmini inkâr etmek, küfürdür. Halk tarafından bilinme imkanı olmayan vese ğaib olan ilmi ki, kadere muttali olmak iddiası da küfürdür. Zira kader il; ilmini Allahdan başka kimse bilemez. Bilirim iddiası ve hatta bilmek için ioîddiada bulunmak, ilah iddiasında bulunmak olduğundan seksiz ve şüphesiniz küfür olur.

Kader hakkında, aslı malum, vasfı meçhul olaraMak bilip inanmaKtir. Aslının esasının varlığına inanıp ne şekilde ve nasıl oîdu*sjğu hakkında bilme imkanı olmadığına inanmak en doğru yoldur. Kadere îmonan elbet farz ve lazımdır. Ona îman ise şöyledir :

«Allâhü teâla bütün kullarının işlerini hayır olsun şer olsun yaratıcısı olduğuna, Levhi mahfuzda yazdığına aynı zamanda levhi mahfuza yazması bütün mahiukatı yaratmazdan evvel olduğuna ancak su ile arşı âlânın onlardan evvel yaratıldığına, her şeyi ilâhi kaza, kader, irâde ve meşiyeti ilâhî ile olduğuna inanmaktır. Ancak îman ve itaat cinsinden olan hayırları sevmesi, rıza ve mehabbeti ile olup onları mükâfatlandırmasıda rızası iledir. Küfür ve mâsiyete ve bunların ıkab ve cezasına rızası olmadan yaratır.

Kader hakkında inanmak, îman esasındandır, Allâhü teaia mahlukatı iki fırka yaratmıştır. Bir fırkasrnı fazlu keremi ile cennet için yaratmıştır. Diğer bir kısmını da adlı ilâhisinin tecellisi için cehennemlik yaratmıştır.

Hz. Ali (R.A) a bir adam sordu : Bana kaderden hpber ver!

Hz. Ali (R.A) dediki :

«O karanlık bir yoldur. O yola sülük etme.»

O adam tekrar sordu.

Hz. Ali (R.A) yine dedi: «Derin bir denizdir. Aman içine dalma.»

O adam suali tekrarladı.

Bunun üzerine Hz. AH (R.A.) şu cevabını buyurdu : «Kader, Allâhın sırrıdır. Onu senden gizlemiştir. Dikkatli ol, o kader hakkında teftiş edip araştırma yoluna kat'iyyen gitme.»

Kader hakkında bir nebze îzahat, yukarda iki nolu îman hadîsinin altında geçmiştir.

Yukardaki Hadîsi şerifde de bütün malılukat ve mahlukatın kaderleri ile ilgili tecelliyatın yer gök yaratılmazdan elli bin sene evvel takdir edilib levhi mahfuza yazıldığını beyan etmektedir. Hadîsi nebevide beyan edildiği üzere, her şeyden evvel arşı âla ile suyun yaratılmış olduğu anlaşılmaktadır. Zira yer gök yarattlmazdan ellibin sene evvel mukaddarratın takdir edildiği ve o takdir zamanında arşi âlânın su üzerinde olduğu beyan buyurulmuş-tur. Bu duruma göre arşı âla ve su yerden gökten ve onlardan yaratılan ve haklarında takdir edilib yazılanlardan evvel olduğu açıkça beyan edilmiştir. Ancak muhtelif kitablarda nakledilen bilgi ve hükümlere göre, iik defa resûlüllahın nurunun, ondan sonra kalemin yaratıldığıda rivayet edilen hadisi nebevilerden anlaşılmaktadır. *

Levhi mahfuzdaki yazılanlar katî değil vasfîdir. İnsanların irâdesine bağlı olmak kaydı ile yazılmıştır. İnsanlar, hanki tarafı tercih ederlerse, o İşlenen şekli ile kesinlesin Ömrün kısalması ve uzalması meseleside bu hususlara bağlı şekilde yazılmıştır.

Levhi Mahfuz ve yazılanlar hakkında gerekli malumat, akâid kitabla-rında mevcuttur. Bilhassa imamı azamın fıkhulekber adlı eserinde beyan edilmiştir. Ayrıca hemen ilerde gelecek hadîsi şeriflerde açıklayıcı bilgiler gelecektir. [245]

Tercümesi:

80 - (2) İbnİ Ömer (R.A) den mervidir, demiştir :

Resûlullah (S.A.V) buyurdu :

«Her şey (Allâhın) kader,! iledir. Hatta âcizlikve akıllılık (veya arzu edi lene kavuşmak, bir şeyi neşe ile yapamamak veya zevkle ibâdet ve itaatta bulunmak) da kaderle (takdiri ilâhî ile) dir.» Müslim, (keza A hm e d bin han-belde de mezkûrdur.) [246]

Tercümesi:

81 - (3) Ebû Hu rey re (R.A) den mervidir, demiştir :

Resûlullah (SAV) buyurdu

«Âdemle Musa (AS) Rabbilerinin huzurunda delil getirdi (!er), ve Âdem (A.SJ Musa (A.S) a ğâiib geldi.

— Mûsâ (A.S) dedi : Sen, Allâhü teâlâmn yedi kudreti İle yarattığı Ademsin, sana ruhundan üfürdü, Meleklerini sana secde ettirdi, seni Cennetinde sakin kıldı, sonra hatan sebebi ile insanları yere indirdin değilmi?

~- Âdem (A.S) dedi : Sen, Allâhü teâlâmn risâlet ve kelâmı ile temizlediği (taltif ettiği) Musa sın, sana kendisinde her şeyi beyan eden levhayı

verdi. Seni pak olarak kendine yaklaştırdı, işte bu sebeble ben yaratamazdan evvel Allâhü teâlânin tevrâtı yazdığı zaman ne kadar idi?

— Musa (A.S) dedi : Kırk sene (idi.)

— Âdem (A.S) dedi : Tevratta «Âdem Rabbisİne isyan etti ve isyanla doğru yo! d an çıktı» (Ta ha sûresi, 121) âyeti buldunmu?

— Musa (A.S) evet dedi.

— Âdem (A.S) dedi : «Ben yaratılmazdan kırk sene evvel benim işlemem bana Allâhü teâla tarafından takdir edilen ameli işlediğimden dolayı beni kötülermis-in?»

— Resûlullch (S.A.V) buyurdu :[247]

«Âdem, Musa ya gâlib geldi.» [248]

[244] Mustafa Uysal, İzahlı Mişkat El Mesabih Tercümesi, Uysal Yayınları 1/205.

[245] Mustafa Uysal, İzahlı Mişkat El Mesabih Tercümesi, Uysal Yayınları 1/205-206.

[246] Mustafa Uysal, İzahlı Mişkat El Mesabih Tercümesi, Uysal Yayınları 1/207.

[247] Müslim

[248] Mustafa Uysal, İzahlı Mişkat El Mesabih Tercümesi, Uysal Yayınları 1/207-208.
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın