Tarihte Germiyanoğulları

Tarihte Germiyanoğulları

İlk zamanlarda, XIII. asırda Selçuklular´ın uç beyleri arasında Karamanoğulları´ndan sonra en kudretlisi ve en büyüğü, Germiyanoğulları idi. Beylik, 1260 yıllarından 1390´a kadar takriben 130, sonra 28 Temmuz 1402 Ankara muharebesinden 1429 Şubatına, kadar tekrar 27 yıl olmak üzere takriben 156,5 sene devam etmiştir.

Germiyan aşireti XIII. yüzyılda ilk defa Malatya taraflarında görülür. Daha sonra Germiyanoğulları, muhtemelen Moğolların baskısı üzerine Kütahya bölgesine göç etmişlerdir. Germiyanoğulları bu bölgede Türkiye Selçuklu sultanı II. Gıyaseddin Mes´ud ve Moğollara karşı bağımsızlıkları için mücadele ettiler.

Bu beyliğin asıl kurucusu Kerimüddin Alişir´in oğlu I. Yakub´dur. Yakub Bey ikinci kez sultan olan Gıyaseddin Mesud 1302-1310´a tabi olmayarak İlhanlıların hakimiyetini tanıdı. Kurduğu beyliğin merkezi Kütahya idi. Yakub Bey´in idaresindeki Germiyanoğulları, Anadolu beyliklerinin en kuvvetlilerinden birisi olup, Bizans bu beyliğe her yıl muayyen bir vergi ve hediyeler göndermekte idi. Devletin başkenti Kütahya şehriydi. 1381´de Kütahya, Simav ve Tavşanlı, Osmanlılar´a verilmiş, Germiyanoğulları, Kula´ya çekilmişlerdir.

Germiyanoğulları, Batı Anadolu´da mühim yerleri kesin şekilde Bizanslılar´dan fethedip Türkleştiren Türkmen hanedanlarının başında gelir. Onun için prestijleri çoktu. En geniş şekliyle beylik, bugünkü Kütahya, Uşak, Denizli, Afyon vilayetleri ile Manisa vilayetinin doğusunu kaplıyordu. Bu topraklar 44.000 km2 eder. Aydınoğulları´nın da Germiyanlılar´a tabi olduğu düşünülürse, beylik, Ege´ye dayanıyor demektir. 1360´a doğru beylik, 37.000 km2 kadardı.

Germiyanoğulları, Afyon ve çevresini Sahib Ataoğulları´ndan almışlardır. Denizli´de 92 yıl saltanat süren İnançoğulları, Germiyanoğulları hanedanındandırlar. Yakub Bey ise 1314´de Alaşehir´i zaptetmiş ve haraca bağlamıştır. Aynı yıl içinde Anadolu´ya gelen İlhanlı beylerbeyi Emir Çoban´a itaat etti.

Süleymanşah 1361-1387´ın saltanatının ilk yılları sakin geçti. Fakat onun Karamanlılar ile Hamidoğulları arasındaki mücadelede, Hamidoğullarından İlyas Bey´in tarafını tutması, Karamanlılar ile arasının açılmasına sebep oldu. Süleyman Şah bu baskı sebebiyle Osmanlılar ile anlaşmak istedi. Bu maksadla da kızını Sultan I. Murad´ın oğlu Bayezid´e vermeyi ve çehiz olarak da bazı şehir ve kasabaları Osmanlılara bırakmayı teklif etti.

Yakub Bey 1399´da tutuklu bulunduğu İpsala´dan kaçarak Timur´un yanına kadar gitmeyi başarmıştır. Ankara savaşı 1402´ndan sonra Timur ona ülkesini iade etti. II. Yakub Bey böylece Timur´un hakimiyetini tanımış oluyordu. Osmanlı şehzadeleri arasındaki taht mücadelesinde ise, yeğeni Çelebi Mehmed´in tarafını tutmuştu. Karamanlılardan Mehmed Bey´in iki yıl üst üste yaptığı sefer neticesi ülkesini terke mecbur kalan Yakub Bey, Çelebi Mehmed´in Karamanlıları yenmesi üzerine tekrar beyliğinin başına geçmişti (1414).

Kısa bir sükunet devresinden sonra, Yakub Bey ile Karamanlılar, Sultan II. Murad´a karşı Çelebi Mehmed´in öteki oğlu Mustafa Çelebi´nin tarafını tuttular. Mustafa Çelebi´nin İznik´te öldürülmesinden (1423) sonra, Yakub Bey Osmanlılar ile iyi geçinmeyi tercih etti. Yakup Bey erkek evladı bulunmadığı için ülkesini ölümünden sonra Osmanlılara bıraktı.

Ölümünden sonra Germiyanoğulları Beyliği tamamıyla Osmanlı Devleti´nin idaresi altına girmiş oldu (1429) Germiyanoğulları, zamanımıza kadar gelmişler ve Osmanlı hizmetinde sadrazamlığa, damatlığa kadar yükselen birçok şahsiyetler yetiştirmişlerdir. Germiyanoğulları 1. Kerimeddin Ali Şir Bey (12607-1264) 2. I. Yakub Bey (1264-1325) 3. Mehmed Bey (13257-1360) 4. Süleyman Şah Bey (Adil) (13607-1387) 5. II. Yakub Bey (1387-1390) Germiyanoğulları sarayı bilim adamlarının ve şairlerin yüksek himayeye nail oldukları bir yerdi.

Bilhassa Süleyman Şah ve II. Yakub Bey zamanlarında iktisadi ve sosyal hayat çok gelişmiş, Kütahya Anadolu beylikleri içinde kültür bakımından en üst seviyeye ulaşmıştı. Mimari eserlerin büyük kısmı Kütahya´dadır ve bunlardan en önemlisi II. Yakub Bey´in yaptırdığı kendi türbesini de içine alan, medrese ve imaretten ibaret külliyedir.
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın