> Forum > ๑۩۞۩๑ Kitap Dünyası - İlim Dünyası Kütüphanesi ๑۩۞۩๑ > Edebiyat Eserleri > Makale Dünyası > Süleymannameler
Sayfa: [1]   Aşağı git
  Yazdır  
Gönderen Konu: Süleymannameler  (Okunma Sayısı 1548 defa)
20 Mayıs 2010, 14:17:48
ღAşkullahღ
Muhabbetullah
Admin
*
Çevrimdışı Çevrimdışı

Cinsiyet: Bay
Mesaj Sayısı: 25.839


Site
« : 20 Mayıs 2010, 14:17:48 »



Süleymannâmeler

Süleymannâme, Türk edebiyatının çok yaygın olmayan türlerinden biridir. Bu tür, edebiyatımızda iki farklı muhtevâ ile karşımıza çıkmaktadır. Hazret-i Süleyman'ın mûcizevî hayatını, kıssalarını ele alan eserler ve Kanûnî Sultan Süleyman'ın [1494-1566] Kefe valiliğinden başlayarak padişahlık dönemini, yaptığı savaşları, kazandığı zaferleri konu edinen eserler. Hem Süleyman Peygamber hem de Kanûnî Sultan Süleyman'dan bahseden eserlerin pek çoğunun Süleymannâme adıyla anılması, ismi aynı olan bu iki şahsiyetin cihâna hükmeden bir saltanat sürmüş olmalarına bağlanabilir.

Hazret-i Süleyman'dan Bahseden Süleymannâmeler
Türkler İslâmiyet'i kabul ettikten sonra bu dinin îmân ve ibâdet esasları çerçevesinde hayatlarını şekillendirmişlerdir. Edebiyatta da esmâ-i hüsnâ, siyer-i nebî, fıkıh, akâid, Kâbe, menâsik-i hac gibi dinî konulara eğilmiş, tasavvûfî ve ahlâkî muhtevâyı işleyen eserler kaleme almaya başlamışlardır. Dinî edebiyatımızda kısas-ı enbiyâ da teferruatlı bir şekilde ele alınan konuların başında gelir. Temeli Kur'ân-ı Kerîm'e dayanmakla beraber, kısas-ı enbiyâların muhtevâsını Tevrat ve İncil'den, İsrâiliyâttan ve İslâm'ın yayıldığı memleketlerdeki eski kültürlerden pek çok unsur şekillendirmiştir. Böylece bu tür eserler çok zengin ve teferruatlı metinler hâline gelmişlerdir.

Şâirler manzum kısas-ı enbiyâları bazen her bölümde bir peygamberin hayatını işleyerek bir bütün hâlinde tertib etmişler, bazen da Halîlnâme, Süleymannâme gibi sadece bir peygamberi konu edinen müstakil eserler hâlinde kaleme almışlardır. Bunların yanısıra edebiyatımızda esmâ-i enbiyâ türleri, tâdâd-ı enbiyâ, enbiyânâme, Yûsuf u Züleyhâ, Musâ vü Hızır nevinden mesnevîler de bir hayli yer tutar. Hazret-i Süleyman aşağıda sıralanacak birçok özelliği ve mûcizeleri ile başta İran ve Türk edebiyatı olmak üzere doğudaki birçok milletin, bilhassa Müslüman milletlerin edebiyatında Yûsuf u Züleyhâ, Leylâ vü Mecnûn mesnevîleri gibi ortak bir konu olarak ele alınmışır. Hazret-i Süleyman'ın bilgeliği, hikmeti ve âdaleti ile yalnız doğu edebiyatlarında değil batı edebiyat ve sanatında da pek çok esere mâlzeme teşkil ettiği bilinmektedir.

Fuad Köprülü'ye göre XIV. yüzyıldan itibaren kışlalarda, kahvelerde ve halk toplantılarında Ebû Müslim, Hamzanâme, Battal Gâzi, Süleymannâme gibi mesnevîler büyük bir alâka ile dinleniyordu. Bugünkü bilgilere göre Türk edebiyatında XV. yüzyıl şâirlerinden Serezli Sa'dî'nin 3500 beyitlik mesnevîsi Türk edebiyatında Hazret-i Süleyman kıssasını müstakil olarak ele alan ilk eserdir. Henüz bir nüshasına ulaşılamayan bu eserin varlığını Uzun Firdevsî Süleymannâme-i Kebîr adlı eserinin mukaddimesinde haber vermektedir.

Uzun Firdevsî'nin [Firdevsî-i Rûmî] adı geçen eseri Süleyman Peygamber'in menkıbevî hayatını ve mûcizelerini hâvî, mensur ve yer yer manzum bölümlerden oluşan hacimli bir eserdir. XV. asırda kaleme alınmış olan bu eser, müellifin ifâdesine göre 366 cilt, 1830 meclis olarak planlanmıştır. Muhtelif kütüphanelerde 81 cildi bulunan eserin tamamına ulaşılamamıştır.

Firdevsî Târîh-i Beyzavî, Târîh-i Taberî, Târîh-i İbn Kesîr gibi kitaplardani Tevrat ve İncil'deki peygamber kıssalarından ve halk arasında dolaşan rivayetlerden istifâde ederek eserini hazırlamıştır. Eserin esas mevzuu Hazret-i Süleyman olmakla beraber diğer peygamberlerin kıssaları, İranlılar'ın efsanevî şahsiyetleri, şarka ait mitolojik pek çok kahramanın destânî ve menkıbevî hayatları teferruatlı şekilde anlatılmıştır.

Fridevsî'nin eserinde pek çok efsane, hikâye, hendese, ilm-i nücûm, felsefe ve hekimliğe dair malumat bir araya getirilmiştir. Firdevsî bu eseri Sultân II. Bâyezid'e takdim etmiş, fakat padişah bunu çok hacimli bularak kısaltılmasını emretmiş, böylece eser muhatasar hâle getirilmiştir. Eserin muhtasar nüshaları İÜ. Ktp., TY, nr. 75, Millet Ktp., Tarih Blm., nr. 316'da bulunmaktadır.
XVI. yüzyılda Hazret-i Süleyman'ın kıssalarını konu edinen Süleymannâme olarak bugüne ulaşabilmiş yegâne mesnevî Şemseddin Sivâsî'nin Süleymaniyye'sidir. 1556'da Zile'de telif edilen 1595 beyitlik bu eserde şâir konuyu doğrudan doğruya Kur'ân'dan almış, tefsir, kısas-ı enbiyâ vs. kitaplardan naklettiği rivâyetlerle vakayı zenginleştirmiştir. Süleymaniyye dinî ve didaktik mâhiyette, yer yer temsîlî özellikler taşıyan, mefâîlün mefâîlün feûlün ve fâilâtün fâilâtün fâilün şeklinde aruzun iki ayrı kalıbı ile ve sade bir dille kaleme alınmış bir eserdir. Hüseyin Akkaya bununla ilgili yüksek lisans tezi yapmıştır.1

XVI. yüzyılda Vizeli Bihiştî Ramazan Efendi tarafından bir Süleymannâme yazıldığı söyleniyorsa da bugüne kadar bir nüshasına rastlanmamıştır. Bu yüzden Bihiştî'nin Hazret-i Süleyman'dan mı Kanûnî'den mi bahsettiği bilinmemektedir.
XVII. yüzyıldan itibaren müellifi bilinmeyen Menâkıb-ı Süleyman bin Dâvûd, Kısâs-ı Süleyman Peygamber Aleyhisselâm gibi menkıbevî mahiyette mensur eserler dışında Hazret-i Süleyman ile alâkalı müstakil telifât mevcut değildir. Ancak Hazret-i Süleyman eski edebiyatımızda gerek sözlü gerek yazılı mahsullerde bir motif olarak karşımıza çıkmaktadır. Dolayısıyla baştanbaşa onun hayatı ve mûcizelerini konu edinen eserler fazla bulunmasa da bazı mensur eserlerde, mesnevîlerde, efsânelerde, halk hikâyelerinde, Dâsitân-ı Hâtem-i Tâî, Hümâyunnâme vb. kitaplarda, atasözlerinde, dîvân şiirinin bazı beyitlerinde Hazret-i Süleyman'a dair zengin mâlzeme bulunmaktadır.

Hazret-i Süleyman'dan bahsedilen eserlerde genel olarak onunla ilgili şu hususiyetler bütün teferruatıyla ve birbiriyle irtibat içerisinde ele alınır:
1) Peygamber oluşu
2) Sultanlığı
3) Tahtı
4) Hüdhüd
5) Veziri Âsaf
6) Zenginliği
7) Haşmeti
8) Adâleti
9) Başta kuşlar; bütün mahlukâtın dilini bilmesi
10) Cinlerle ve devlerle ilişkisi
11) Dîvân kurması
12) Rüzgâr ve cin tâifesi başta olmak üzere bütün varlıkların emrine musahhar kılınması
13) Atları
14) Karınca hikâyesi
15) Mührü
16) Asâsı
17) İhtişamlı yapılar yaptırması
18) Savaşları

Kanûnî Sultan Süleyman'dan Bahseden Süleymannâmeler
Genellikle manzum ve hamâsî olan bu tür Süleymannâmelerde ağırlıklı olarak Kanûnî'nin büyüklüğü, ihtişamı, cesareti, cömertlik ve fazileti savaşlara paralel bir şekilde konu edilir. Esâsında bu eserler müstakil bir tür olmaktan ziyade gazavatnâme ve fetihnâme içerisinde değerlendirilebilecek eserlerdir. Zira bunlardaki temel konu Kanûnî'nin savaşlarıdır. Diğer mevzular bu temel çerçevesinde gelişir.

XVI. yüzyıldan itibaren Türk edebiyatında görülmeye başlanan Süleymannâmelerin manzum olanlarına Baharî'nin Fetihnâme-i Üngürüs'ünü, Futuhî Hüseyin Çelebî'nin Enîsü'l-Guzât'ını, Eyyûbî'nin Menâkıb-ı Sultân Süleyman Hân'ını,2 Merâhî'nin Fetihnâme-i Sefer-i Sigetvâr'ını, Senâyî, Ârif Fethullah, Mahremî ve Hâkî'nin Süleymaniyye'lerini örnek verebiliriz.

Celâlzâde Salih'in Budin Fetihnâmesi, Matrakçı Nasûh'un Sefer-i Irâkeyn-i Kanûnî ile Fetihnâme-i Kara Boğdan'ı, Karaçelebizâde Abdülazîz Efendi'nin Süleymannâme'si, Feridûn Bey'in Nüzheti'l-Esrâri'l-Ahyâr der Ahbâr-ı Sefer-i Sigetvâr'ı, Bostan Kazasker Mustafa'nın Gazavât-ı Sultân Süleyman'ı3 ise mensur eserlerin en mühimlerindendir. Bunların dışında, Kanûnî devrinde yazılmış, yazarları bilinmeyen veya yazarları bilindiği hâlde nüshaları tesbit edilemeyen pek çok Süleymannâme vardır. Kanûnî Sultan Süleyman ile ilgili yazılmış olan Süleymannâme nüshaları, ciltleri, tezhipleri ve devrin önde gelen nakkaşlarına çizdirilen minyatürleri ile sanat tarihi açısından da büyük bir ehemmiyete sahiptirler. Kanûnî'den bahseden Süleymannâmelerin muhtevâsına örnek olarak Eyyûbî'nin Menâkıb-ı Sultân Süleyman Hân adlı eserinin tevhid, münâcât, na't ve sebeb-i te'liften sonra gelen bâb başlıklarını şöyle sıralayabiliriz:

Der Medh-i Pâdişâh-ı Âlem-penâh
Der Şecâat-i Sultân Süleyman Hân
Der Feth-i Belgrad
Der Feth-i Rodos
Der Muhârebe-i Küffâr ve Feth-i Boğdan
Der Sefer-i Peç
Der Sefer-i Alaman
Der Feth-i Bağdâd
Der Sefer-i Körföz ve Gayruhum
Sefer-i Boğdan
Sefer-i Istabor
Der Feth-i Ustûnî Belgrâd
Der Feth-i Kal'a-yı Van
Sefer-i Nahşüvân
Der Beyân-ı Adâlet-i Hazret-i Sultân Süleyman
Der Beyân-ı Fesâhat ve Belâgat-ı Hazret-i Sultân Süleyman
Der Hayrât-ı Ka'betullâh Hazret-i Sultân Süleyman
Der Sehâvet-i Sultân Süleyman
Der Hayrât-ı Medîne-i Münevvere Hazret-i Sultân Süleyman
Der Hayrât-ı Kuds-i Şerîf Hazret-i Sultân Süleyman
Der Şâm-ı Şerîf Hayrât-ı Sultân Süleyman
Der Hayrât-ı Bî-nihâye Der Memâlik-i Sultân
Der Medh-i Câmi-i Kebîr-i Hazret-i Sultân Süleyman
Der Medh-i Medâris-i Hazret-i Sultân Süleyman
Der İmâret-i Hazret-i Sultân Süleyman
Der Dârü'ş-şifâ-yı Hazret-i Sultân Süleyman
Der Hayrât-ı Su Yolı
Hikâyet
Der Kazâ-yı Yezdân Harab-şoden-i Kemer-i Âb-ı Revân
Tefekkür-i Hazret-i Sultân Süleyman Der Ta'mîr-i Kemer-i Âb-ı Revân
Sifâreş-kerden-i Der Hizmet-i Kapudan Paşa
Der Şurû-ı Hazret-i Ağa
İnhidâm-ı Binâ ve Pâk-kerden-i Temeli
Seyr-kerden-i Pâdişâh-ı Âlem-penâh Binâ-râ
Sifâreş-kerden-i Cümle Binâ-râ be Ali Ağa
Şurû Kerden-i Kâr-ı Binâ-yı Kemer
Temel-kerden-i Binâ-râ
Seng-keşîden-i Hammâlân
Âmeden-i Seyl u Pür-şoden-i Hendek-i Temel
Sitâyiş-kerden-i Ağa be-Yeniçeriyân
Reften-i Ali Çelebî Âmeden-i Hasan Çelebî
Kâtib-i Hazret-i Ağa
Der Beyân-ı Fevk-i Kemer
Der Beyân-ı Dolâb-ı Seng
Der Beyân-ı Kemer-i İbtidâ
Der Kemer-i Mükerrer-i Âb-ı Revân
Der Beyân-ı Uzunkemer
Der Beyân-ı Çeşmehâ-yı Şehr-i İstanbul
İhsân-ı Sultân be-Yeniçeriyân
Der Beyân-ı Cisr-i Çekmece-i Kebîr
Zikr-i Taksîrât ve Aded-kerden-i Dergâh-ı Bârî
Der Menâkıb-ı Hazret-i Ebâ Eyyûb-ı Ensârî
<...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı

Müslüman
Anahtar Kelime
*****
Offline Pasif

Mesajlar: 132.042


View Profile
Re: Süleymannameler
« Posted on: 28 Mart 2024, 16:30:24 »

 
      uyari
Allah-ın (c.c) Selamı Rahmeti ve Ruhu Revani Nuru Muhammed (a.s.v) Efendimizin şefaati Siz Din Kardeşlerimizin Üzerine Olsun.İlimdünyamıza hoşgeldiniz. Ben din kardeşiniz olarak ilim & bilim sitemizden sınırsız bir şekilde yararlanebilmeniz için sitemize üye olmanızı ve bu 3 günlük dünyada ilimdaş kardeşlerinize sitemize üye olarak destek olmanızı tavsiye ederim. Neden sizde bu ilim feyzinden nasibinizi almayasınız ki ? Haydi din kardeşim sende üye ol !.

giris  kayit
Anahtar Kelimeler: Süleymannameler rüya tabiri,Süleymannameler mekke canlı, Süleymannameler kabe canlı yayın, Süleymannameler Üç boyutlu kuran oku Süleymannameler kuran ı kerim, Süleymannameler peygamber kıssaları,Süleymannameler ilitam ders soruları, Süleymannamelerönlisans arapça,
Logged
Sayfa: [1]   Yukarı git
  Yazdır  
 
Gitmek istediğiniz yer:  

TinyPortal v1.0 beta 4 © Bloc
|harita|Site Map|Sitemap|Arşiv|Wap|Wap2|Wap Forum|urllist.txt|XML|urllist.php|Rss|GoogleTagged|
|Sitemap1|Sitema2|Sitemap3|Sitema4|Sitema5|urllist|
Powered by SMF 1.1.21 | SMF © 2006-2009, Simple Machines
islami Theme By Tema Alıntı değildir Renkli Theme tabanı kullanılmıştır burak kardeşime teşekkürler... &
Enes