Zulmün Kelime ve Islah Anlamı

ZULMÜN KELİME VE ISTILAH ANLAMI

Zulmün kelime anlamı [3]

Zulüm; “yersiz hareket etmek, yersiz yapmak” müteaddi (geçişli) fiil olarak kullanıldığı zaman, “hak yemek, doğru yoldan sapmak” anlamına gelir.

Aynı kökten türetilmiş fiiller, “kararmak, karanlığa girmek, karartmak, hakkını yemek, zulüm çekmek, zulümden yakmmak, nurun gitmesi” anlamlarını taşırlar. [4]

Zulüm kelimesi, “aleyhinde hareket etmek, zulüm yapmak, işkence, eziyet etmek, bir şeyi asıl yerinin dışında bir yere koymak” anlamlarında kullanıldığı gibi, hak kelimesinin karşıtı olarak da kullanılır.

Bazı atasözlerinde zulüm kelimesi anlamının gerçek açıklığı ile ifade edilmiştir:

Koyunlarına kurdu çoban yapan zalimdir.

Kazılması gerekmeyen yeri kazan zulmetmiştir.

Zulüm “hakkı azaltmak, doğru yoldan sapmak ve tecavüz” anlamlarını da taşır: [5]

Elmalılı Hamdı Yazır, zulmü şu şekilde tarif etmiştir: “Zulüm, hakkı tecavüz edip, hakkı yerinin dışına koymaktır.”[6]

Dilbilimcilere ve bilginlerin çoğunluğuna göre zulüm, bir şeyi veya işi kendine bağlı olarak yerinde ve zamanında yapmayarak o şeye - fazla veya eksik- kendisine ayrılan konumun dışında bir konum vermektir. Buna göre kendi zamanma uygun olmadan, gerçekleştirilen bir eyleme örnek olarak:

“Zamansız su verdiğimde, su kabına zulmetmiş olurum.” denir. Zamansız sağılan süte de “zalim” denir.

“Kazılması gerekmeyen yeri kazarsam o yere zulmetmiş olurum.” Böyle yere “mazlûme” (zulme uğramış), buradan kazılarak çıkarılmış toprağa da “zalim” (zulme uğramış) denir.

Belli bir dairenin çemberinin dışına taşınrsa, dışa taşma -az da olsa- bu harekete zulüm denir. Buna göre büyük günahlara da küçük günahlara da zulüm denir. Bu yüzden Hz. Adem, haddi aştığı zaman, ona zalim dendiği gibi İblis'e de zalim denmiştir. Oysa bu iki günah arasında çok büyük bir fark vardır. Düşünürlerden bazıları zulmü üç kısma ayırmışlardır: [7]

1- İnsan İle Allah Arasındaki İlişkilerde Zulüm:

Zulmün bu türünün en büyükleri küfür, şirk ve nifaktır. Küfür, şirk ve nifakın en büyük zulüm oldukları Kur'an'da çeşitli ayetlerde bildirilmiştir.

Lokman suresinde Lokman (as) 'in diliyle şirkin (Allah'a hükmünde ve tanrılığında ortak koşma) en büyük zulüm olduğu bildirilir.

Kendisine hikmet verildiği bildirilen Lokman, bu yetenek ile olayları sonuçları ile kavrayacak durumda idi. Yapılan bir işin bir değeri olduğunu ve bu değere göre halikında hüküm verileceğini bilen Lokman (as.) oğluna (ve bizlere) şu nasihatta bulunuyor: “Oğlum Allah'a şirk koşma, muhakkak ki şirk gerçekten de büyük bir zulümdür.”[8]

“Yalan söyleyerek Allah'a iftira edenden daha zalim kimdir? Bu zalimler, Rabb'lerine arzolunacaklar ve şahitler de şöyle diyecekler: “- İşte bunlar Rabb'lerine karşı yalan söyleyenlerdir.” Haberiniz olsun Allah'ın laneti zalimlerin üzerinedir. O zalimler Allah yolundan çevirirler ve yolu eğriltmeğe çalışırlar, ahireti de inkâr ederler.

Bunlar yeryüzünde Allah'ı aciz bırakamazlar. Allah'tan başka kendilerini kurtaracak dostları da yoktur. Bunlara kat kat azap edilir; çünkü bunlar işitemez ve göremezlerdi, işte bunlar kendilerine yazık etmiş kimselerdir. Uydurdukları putlar da uzaklaşıp kaybolmuştur.”[9]

Allah'ın lanetine hak kazanmış olan zalimler gerçekleri görme ve duyma yetenekleri kaybolmuş ve Allah'a iftira atacak kadar ileri gitmişlerdir.

İnsanların büyük bir kısmı kitle halinde hareket ettikleri için kendileri karar verme ve iradelerini kullanma kabiliyetinde değillerdir. Bunlar kendilerine öncülük yapan kişilerin zulümlerinin kurbanı olurlar. İslam dinine göre insanın hayatındaki islami belirti, onun sürü hayatından kurtulup iradesi ile hareket eder hale gelmesidir. Bu yüzden insanların ortak oldukları zulümlere zayıflıklarını, bilgisizliklerini veya bazı güçlü kişilerin kendilerini yanıltmalarını bahane olarak göstermeleri bir yarar sağlamayacaktır.

“(Rablerini inkâr edenler) Allah'ın huzuruna çıkarlar. Güçsüzleri büyüklük taslayanlara şöyle derler: “Biz size uymuştuk, Allah'ın azabının bir kısmını bizden uzaklaştırır mısınız?” Büyüklük taslayanlar da şöyle cevap verirler: “Eğer Allah bizi doğru yola ulaştırmış olsaydı, biz de size doğru yolu gösterirdik. Artık sızlansak da sabretsek de farketmez, çünkü bizim kaçacak hiçbir yerimiz yoktur.”

“(Hükümleri verilip) de iş bitince şeytan: Doğrusu Allah size gerçeği söz vermişti. Ben de söz verdim ama yalancı çıktım. Esasen sizi zorlayacak bir gücüm de yoktu. Sizi çağırdım, siz de geldiniz. O halde beni değil kendinizi kınayın. Artık ben sizi kurtaramam, siz de beni kurtaramazsınız. Beni Allah'a ortak etmenizi daha önce kabul etmemiştim. Çünkü zalimlere elbette acıklı bir azap vardır.”[10]

Pek çok ayette “Zalimlere gelince... Onlar için acıklı bir azap hazırladık.” cümlesi tekrarlanmıştır.[11]

İnsanlar başka bir çıkış yolu bulamadıkları zaman, Allah'ın hakimiyetini kabul ederler. Fakat kendilerine biraz imkân ve nimet verilince, hemen Allah'ı inkâra veya ona ortak koşmağa kalkışırlar. Bu insanın fıtratında varolan bir özelliktir. İnsan, değil sadece Allah'ın kendisine verdiği fıtrî nimetleri, sonradan verilmiş fazladan nimetleri de inkâr etmeğe, bunlara karşı nankörlük yapmağa kalkışır. Aşağıdaki ayetler bu durumu izah ediyorlar.

“Bu dünya hayatı bir oyun ve bir eğlenceden ibarettir. Gerçekten son yurt dar-ı ahiret, işte hayat o. Bir bilseler. Baksana gemiye bindiklerinde dinin sadece Allah'a ait olduğunu kabul ederek dua ederler de kendilerini karaya çıkardık mı derhal Allah'a ortak koşmağa kovulurlar. Böylece kendilerine verdiğimiz nimetlere nankörlük etsinler

ve hayattan zevk alsınlar bakalım. Fakat ilerde bilecekler.”

“Görmediler mi ki çevrelerindeki insanlar çarpılıp, yağma edilirken biz kendilerine güven, içinde yaşanılan kutsal bir yer yapmışız. Hâlâ batıla inanıp da Allah'ın nimetlerini inkâr mı ediyorlar? Allah'a karşı yalan uydura, yahut hak kendilerine gelince yalanlayandan daha zalim kim olabilir.” [12]

“Allah'a karşı yalan uydurandan, kendisine gelmiş olan gerçeği yalan sayandan daha zalim kim olabilir? İnkarcılar için cehennemde bir durak olmaz olur mu?” [13]

“Müslüman olmağa çağrılmışken Allah'a karşı yalan uydurandan daha zalim kim olabilir? Allah zalim olan topluluğu doğru yola eriştirmez.” [14]

2- İnsanın Öteki İnsanlarla Olan İlişkilerinde Zulüm:

İnsanlar mutlak anlamda bilgiye ve kesin yargı gücüne sahip olmadıkları için bilgi, davranış ve kararlarında her zaman doğruyu bulamazlar. Bu yüzden insanların bir mutlak bilgi, irade ve yargı sahibi tarafundan kontrol edilmeleri gerekir. Aynı zamanda insanlar işlerinde ve ilişkilerinde daima iyiniyet sahibi olmalı ve her işin sonunda Allah'a yönelmelidirler.

Zulüm, sonunda işleyenini bulan bir fiil olduğu için İslam'da cezalar, yapılan fiilin cinsindendir. Bir haksızlık ya karşılığında ilâhî irade tarafından tesbit edilmiş ceza ile ödenebilir ya da haksızlığa uğrayan kimse, affetme yetkisine sahiptir.

“Kötülüğün cezası gene aynı cinsten bir kötülüktür. Ama kim affeder ve barışırsa onun karşılığı Allah'a aittir. Kuşkusuz ki Allah zalimleri sevmez.”

“Kim kendisine yapılan zulümden sonra hakkını alırsa işte onların aleyhine bir yol yoktur.” [15]

“İnsanlara zulmedenlere yeryüzünde haksız yere Allah'ın emirlerine isyan edenlere (karşı gelmeğe) bir yol vardır. İşte can yakıcı azap bunlaradır.” [16]

İsra suresi 33. ayette geçen “zulüm” kelimesi de insanların birbirleri ile olan ilişkilerindeki zulüm olgusunu konu almaktadır. [17]

3 - İnsan İle Nefsi (Kendisi) Arasındaki İlişkilerde Zulüm;

İnsana, seçme, isteme ve iyiyi kötüden ayırdedebilme yeteneği verilmiştir. İnsan bu yeteneğini aynı zamanda hürriyetini kullanma imkânına sahip olduğu için yaptığı hareketlerden yani eylemlerinden sorumlu tutulacaktır.

İnsanın kendine zulmetmesi eziyet etmek, zarar vermek, bedenine yapacağı herhangi bir işkence veya haksızlık anlamında düşünülmemelidir. Bunlar da haksızlıktır ama bunlar insanın kendi hürriyet alanı içindeki haksızlıklarıdır. Asıl insanın kendine zulmetmesi, sorumluluğunu kavramaması, kendisine yüklenilmiş olan ilahi görevi yerine getirmemesi ve dolayısıyla da bunların cezasını mutlak anlamda ahirette kendi üzerinde çekmesidir. ! Öte yandan insan dünya hayatında bedenine karşı da iyi davranmak, onun hakkını da vermek zorundadır. Ancak bedenin hakkını vermek demek yüksek mevkilere çıkmak, iyi imkânlar elde etmek ya da başarılı olmak anlamına gelmez. İnsan, bedeni ihtiyaçlarını temiz fıtratının kurallarına uygun olarak tatmin etmelidir. Yani helal ve temiz rızıklarla.

Çünkü insanın maddi varlığının uyması gereken kurallar manevî varlığının bağlı olması gereken kuralları gibi Allah'ın sünnetine ve vahyine uygun olmak zorundadır.

“Sana vahyettiğimiz ve kendinden öncekileri tasdik eden bu kitap gerçeğin ta kendisidir. Gerçekten Allah kullarından haberdardır, onları görücüdür.”

“Sonra biz bu Kitab'ı kullarımızdan seçtiklerimize miras bıraktık. Onlardan kimisi nefsine (kendine) zulmeder, kimisi orta yolu tutar, kimi de Allah'ın izniyle hayırlı işlerde öne geçer. İşte asıl fazilet budur.” [18]
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın