Vekil

VEKİL

Vekil kelimesi, Kur'an'da yirmidört yerde geçer. Tevkil ile kökteştir. Tevkil, başkasına güvenmek ve onu kendi

yerine geçirmek demektir. Vekil de bu anlamla yakından igilidir, güvenilen ve birinin yerine geçirilen kişi anlamına gelir.[618]

Kur'an'da vekil kelimesi, iki biçimde kullanılır.[619]

1. İlâhi Sıfat:

Vekil kelimesi, Yüce Allah'ın ilim ve güvenle ilgili bir özelliği olarak belirtilir. Allah'ın vekil özelliği, Kur'an'da dört biçimde yer alır:[620]

a. İyi Vekil:

Allah'ın yeterli oluşuyla birlikte, iyi vekil olduğu da belirtilir:

"(..) Dediler ki: Allah bize yeter. O ne güzel vekildir."[621]

b. Her Şeye Vekil:

Allah'ın yaratıcılığı ve peygamberi koruyuculuğuyla birlikte, her şeye vekil olduğu da anlatılır:

"İşte rabbiniz, Allah budur. Ondan başka tanrı yoktur, her şeyin yaratıcısıdır. Öyleyse ona kulluk edin. O herşeye de vekildir."[622]

"Müşriklerin 'ona bir hazine indirilmeli veya yanında bir melek gelmeli değil miydi?' demelerinden kalbin daralır ve belki de sana vahyolunanın bir kısmını terkedecek olursun. Sen ancak bir uyarıcısın. Allah her şeye vekildir."[623]

"Allah her şeyi yaratandır. O her şeye vekildir."[624]

c. Yeterli Vekil:

Allah'a güvenilmesi, evrene egemenliği ve mü'minleri koruyuculuğundan sonra, Allah'ın vekil olarak yeterli oluşu belirtilir:

"Onlara aldırış etme. Allah'a güven, vekil olarak Allah yeter."[625]

"Göklerde olanlar da, yerde olanlar da Allah'ındır. Vekil olarak Allah yeter."[626]

"Benim mümin kullarım üstünde senin bir hâkimiyetin olamaz. Rabbin vekil olarak yeter."[627]

"İnkarcılara ve münafıklara itaat etme. Allah'a güven. Vekil (=güvenilecek) olarak Allah yeter."[628]

d. Söylenene Vekil:

Söylenen sözlerin doğruluğunu pekiştirici anlamda, Allah'ın söylenenlere vekil ve şahit olduğu belirtilir:

"Babaları 'Hepiniz halk olmadıkça onu bana getireceğinize dair Allah'a karşı sağlam bir söz vermezseniz, sizinle göndermeyeceğim' dedi. Söz verdiklerinde 'Sözünüze Allah vekildir" dedi. [629]

"Musa şöyle dedi: Bu, seninle benim aramda. Bu iki süreden hangisini doldurursam doldurayım, bir kötülüğe uğramayacağım. Söylediklerimize Allah vekildir."[630]

e. Başkası Vekil Tutulamaz:

Vekil olarak Allah yettiğine göre, başkası vekil tutulamaz:

"Musa'ya kitap verdik. Beni bırakıp başkasını vekil edinmeyesiniz dîye onu İsrailoğullanna doğruluk rehberi kıldık."[631]

"O, doğunun ve batının Rabbidir. Ondan başka tanrı yoktur. Öyleyse onu vekil tut."[632]

2. İnsani Sıfat:

Vekil sözcüğü, insanların çeşitli durumlarını anlatmak için de kullanılır.[633]

a. Bekçi:

Özellikle peygamberlerin, muhataplarını zorla hidayete getirici olmadıklarını anlatmak için "vekil" sözcüğü, bekçi anlamında yer alır:

"De ki: Ey insanlar! Rabbinizden size gerçek gelmiştir. Doğru yola giren ancak kendisi için girmiş ve sapıtan da kendi zararına olarak sapıtmiştır. Ben sizin vekiliniz (=bekçiniz) değilim."[634]

"Rabbiniz sizi daha iyi bilir. Size dilerse merhamet eder, dilerse azap eder. Biz sizi onlara vekil olarak göndermedik."[635]

b. Sözcü:

Gerek dünya gerekse âhiret hayatında, Allah'a şirk koşanların ve hevesine (istek ve tutkularına) tapanlann sözcüsü olmayacağı anlatılır:

"Allah dileseydi puta tapmazlardı. Seni onlara koruyucu yapmadık, onlann vekili (=sözcüsü) de değilsin."[636]

"Allah'ı bırakıp da dostlar edinenlerin istediklerini Allah gözetlemektedir. Sen onlara vekil (=sözcü) olmağa memur değilsin."[637]

"İşte siz dünya hayatında onları (=hainleri) savunuyorsunuz, ama kıyamet günü onları Allah'a karşı kim savunacak veya onların vekili (=sözcüsü) kim olacak."[638]

"Hevesini kendine tanrı edineni gördün mü? Ona sen mi vekil (=sözcü) olacaksın?"[639]

c. Koruyucu:

Allah'ın vahiy bildirimine karşı duracak birinin bulunmayacağını anlatırken kullanılır:

"Dileseydik, and olsun ki, sana vahyettiğimizi alır götürürdük. Sonra bize karşı duracak bir vekil (=koruyucu) de bulamazdın."[640]

Vekil sözcüğüne, kefil anlamı da verilmiştir. Vekil, daha geniştir. Çünkü her kefil, vekildir, ama her vekil kefil değildir. [641]

Görüldüğü gibi, Kur'an'da vekil sözcüğünün beşerle ilgili kullanımı, Hz. Peygamber dahil hiçbir peygamberin bile Allah'ın yerine iş yapma ve vekili olma yetkisinin bulunmadığını açıkça gösterir. Buna göre insan, Allah'ı temsilen, siyasî egemenlik iddiasına kalkışamaz.[642]

[618] Râgıb el-îsfahâni, age, 834.

[619] Vecdi Akyüz, Kur’an’da Siyasi Kavramlar, Kitabevi Yayınları: 146-147.

[620] Vecdi Akyüz, Kur’an’da Siyasi Kavramlar, Kitabevi Yayınları: 147.

[621] Âli İmran, 3/173. Vecdi Akyüz, Kur’an’da Siyasi Kavramlar, Kitabevi Yayınları:147.

[622] En'am, 6/102.

[623] Hûd, 11/12.

[624] Zümer, 39/62. Vecdi Akyüz, Kur’an’da Siyasi Kavramlar, Kitabevi Yayınları: 147.

[625] Nisa, 4/81. Son bölümü için bkz. Ahzâb, 33/3.

[626] Nisa, 4/109,171.

[627] İsra, 17/65.

[628] Ahzâb, 33/48. Vecdi Akyüz, Kur’an’da Siyasi Kavramlar, Kitabevi Yayınları: 147-148.

[629] Yusuf, 12/66.

[630] Kasas, 28/28. Vecdi Akyüz, Kur’an’da Siyasi Kavramlar, Kitabevi Yayınları: 148.

[631] İsra, 17/2.

[632] Müzemmil. 73/9. Vecdi Akyüz, Kur’an’da Siyasi Kavramlar, Kitabevi Yayınları: 148-149.

[633] Vecdi Akyüz, Kur’an’da Siyasi Kavramlar, Kitabevi Yayınları: 149.

[634] Hûd, 10/108. Benzeri için bkz. Zümer, 39/41.

[635] İsra, 17/54. Vecdi Akyüz, Kur’an’da Siyasi Kavramlar, Kitabevi Yayınları: 149.

[636] En’am, 6/107.

[637] Şûra. 42/6.

[638] Nisa, 4/109.

[639] Furkan, 25/43. Vecdi Akyüz, Kur’an’da Siyasi Kavramlar, Kitabevi Yayınları: 149-150.

[640] İsra, 17/86.

[641] Râgıb el-Isfahâni, age, 835.

[642] Vecdi Akyüz, Kur’an’da Siyasi Kavramlar, Kitabevi Yayınları: 150.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın