> Forum > ๑۩۞۩๑ Kitap Dünyası - İlim Dünyası Kütüphanesi ๑۩۞۩๑ > Kuranı Kerim > Kuranda İnsan Psikolojisi > Ruh ve Nefis
Sayfa: [1] 2   Aşağı git
  Yazdır  
Gönderen Konu: Ruh ve Nefis  (Okunma Sayısı 8621 defa)
07 Şubat 2011, 16:05:54
ღAşkullahღ
Muhabbetullah
Admin
*
Çevrimdışı Çevrimdışı

Cinsiyet: Bay
Mesaj Sayısı: 25.839


Site
« : 07 Şubat 2011, 16:05:54 »



3- Ruh-Nefis

 Yüzyıllar boyunca üzerinde en çok konuşulan, tartışı­lan konulardan biri de şüphesiz ruh meselesidir. Ruh nedir? Bir cisim midir, yoksa bir araz mıdır? Boşlukta yer kaplar mı, kaplamaz mı? Nesnelere benzeyen bir tarafı var mıdır? Ezelî ve ebedî midir? Ruhların bir yerden başka bir yere inti­kal etmeleri (tenasüh) mümkün müdür veya gerçek midir? Bu sorular çoğaldıkça çoğalır.      :

Ruha değişik mânâlar verilmiş, onunla ilgili sorular de­ğişik fikir ve ekollerin ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Herşeye rağmen insanoğlu ruhun mâhiyetini izah edememiş, bu konuda aczini itirafa mecbur kalmıştır. Modern psikoloji de bugün ruhtan çok ruhî tezahürler ve davranışlar üzerinde durmaktadır.

Ruh kelimesi bazan "nefs" kelimesiyle eş anlam ka­zanmış, bazan ondan ayrı telakki edilmiştir. Biz bu iki kelimeyi ayrı ayrı değerlendirmeyi daha uygun bulduk.

Arapça olan ruh kelimesinin sözlük anlamı "hafif esinti ve rüzgâr" [102] demektir. İstılahtaki anlamı ise kendi mâhiyetinden çok fonksiyonlarını yansıtmaktadır. M, Ku­tup, "Ruh, muhakkak insanın, kendisiyle meçhule, duyu or­ganlarından hareketle kapalı "gayb"e ulaşacağı bir güç, bir -kuvvet ve takattir" [103] derken konuya bu açıdan yaklaşıyor. Ona göre "Gizli hâdiseleri keşfetmek, karışık olayları birbi­rinden ayırmak ruhun faaliyet ameliyelerinden biridir. Ha­ber niteliğindeki rüya da ruhun ameliyelerinden bir ameliye­dir. " [104] Künhüne vâkıf olamayacağımız bu gizli güç bizim Al­lah'la buluşma, O'nunla temas kurma vasıtamızdır.

Bazıları ruhu, hayatın kendisiyle vücud bulduğu latîf bir esinti, şeklinde tanımlamış, [105] bazıları da ruh cesette bir mânâdır, demiştir. Kelâbâzî'nin bildirdiğine göre cumhurun ruh konusundaki tarifi "Cesedin kendisiyle hayat bulduğu bir mânâ" şeklindedir. [106] Cüneyd, "Allah ruhla ilgili bilgiyi kendisine ayırmıştır, onun künhüne hiç kimse muttali ola­maz", demiştir. [107]

Ruhu "vücutta bulunduğuna inanılan maddesiz hayat ilkesi, hayatın özü, can, manevî benlik" şeklinde açıklayan Meydan Larousse, şu bilgileri veriyor:

"İslâm dinine göre ruhun niteliği, özü, ne zaman ve nasıl yaratıldığı insanlar tarafından bilinmez. Allah, insanlara bu bilgiyi vermedi. R ahlar, bedenlerden bağımsız olarak vardır. Ruh, bedene gö­re öncedir (kadîm), beden ruha göre sonradan yaratılmıştır (mahlûk). Ruh, insan bedeninde Tanrısal bir cevherdir. So­nunda geldiği yere. Tanrısal evrene dönecek, aslına kavuşa­caktır, İslâm dini, beden yaratıldıktan sonra, Tanrının ken­di ruhundan ona üflediğini, bu bakımdan, ruhun, geçici (fânî) olan insan bedeninde kalıcı (bakî) bir cevher olduğunu ileri sürer. Ruhun bedenden ayrılarak geldiği kaynağa dön­mesiyle insanın dünya hayatı sona erer. Bu, ölümdür. Ruh, bedende canlılığı, anlayışı, düşünmeyi, iyi ile kötüyü ayırdetmeyi sağlar. Ancak, ruhun bedenin neresinde olduğu kesin­likle bilinemez." [108]

Ruh, Fransızca'da bazan "esprit" bazan "âme" kelime­leriyle ifâde edildiği gibi, bazan "ülkü" anlamında "pensec", bazan "yürek" anlamında "coeur",, bazan "vicdan ve şuur" anlamında "Conscience", bazan "zekâ" anlamında "intelli-gence" ve bazan da "hayat aşaması" anlamında "elan, vital" kelimeleri ile ifâde edilmiştir. [109]

Aristo'ya göre yalnız insanlarda değil, bütün bitki ve hayvanlarda onların kemâle doğru ilerlemelerini sağlayan, onları dağınıklıktan, başıboşluktan koruyan bir ruh vardır. Bu ruhun fonksiyonları kalbtedir, beyin ve sinir sistemi ise ancak bir tâdil sistemidir. [110]

Descartes de, insanın bir ruha sahip olduğunu kabul ediyor, bunun yerinin ise pineal (kozalak) bezi olduğunu savunuyor, Ona göre ruhun fonksiyonlarını gösterdiği yer ne beyin, ne de kalptir. "... bu kısımların en iç kısmı olan ufak ve kuvvetli bir bezdir." [111]

Gazzalî, ruha iki ayrı mânâ veriyor. Bunlardan birinci­si, "kaynağı kalb boşluğu olan latif bir cisim", ikincisi de "bi­len ve idrâk eden bir latifedir. Kalb atışlarıyla bütün vücuda yayılan, çeşitli duyumların kendisiyle mümkün olduğu, ha­yat kaynağı ruh birinci ruhtur." Bu ruhun içerde dolaşması ve hareketi, evin içinde lambayı bir muharrikin hareket et­tirmesi gibidir. Gazzalî'nin kasdettiği ruh bu ruh değildir. [112] O daha çok "din tabipleri"nin anladığı mânâ üzerinde durur. Tâ ki insan, kalb hastalıkları tedavi edilerek Allah'a doğru yönelsin. Gazzalî'nin kasdettiği ikinci, yani ""De ki Ruh, Rabbimin emrindendir..." âyetinde ifâde edilen ruhtur. Bi­rincisi candır. [113]

İnsan beden ve ruh olmak üzere iki şeyden yaratılmış­tır. Ruh gıda istemez. Onun gıdası inanma, düşünme, hatırlama vb. şeylerdir. Gazzalî, Aristo'nun "ilm-i nefs"ine karşı­lık "ilm-i kulûb"u kullanıyor. [114]

Gazzalî "hayat, ruh ve nefs terimlerinin anlamı üze­rinde ihtilaf bulunduğunu, bunları belirleyip tarif etmeye kalkıştığımızda birtakım karışıklıklar çıktığını belirttiği gi­bi, akıl terimini de nefs, kalb ve ruh terimleriyle çok yakın bir ilişki içinde ele alır, hatta bazan bunları müteradif terim­ler olarak kabul eder." [115]

Gazzalî de Aristo'nun yaptığı gibi nebatî, hayvani ve insanî olmak üzere üç çeşit ruhun (nefs) varlığını kabul eder. Nebatî ruhta, "doğurucu", "büyütücü" ve "besleyici" güçler vardır. O, bu güçlerin hayvanı ve insanî ruhta da mevcudiyetine inanır. [116] Hayvanî ruhun ise "hareket" ve "idrâk" güçleri vardır. İdrâk gücünü "dışardan idrâk", "içer­den idrâk" diye ikiye ayırır. Dışarıya çevrilmiş olan idrâk vasıtası beş duyumuzdur. İç, idrâk güçleri de,

1- Hayal gücü,

2- Suretleri saklayan hafıza gücü,

3- Vehim gücü,

4-Mânâları saklayan hafıza gücü,

5- Düşünme gücü olmak üzere beş kısma ayrılır. Düşünme gücü sadece insanda vardır. [117] Gazzalî, "en-Nefsu'n-Nâtıka" adı da verilen insan ruhunun iki gücünün var -olduğunu kabul eder:

1- Bilici güç,

2- Yapıcı güç. [118]

Gazzalî'ye göre ruhun"dış gözü" ve "iç gözü" olmak üzere iki gözü vardır. Birincisi tabiata ve eşyaya açılmıştır. Bununla tabiat ilimlerini kurarız. İkincisi manevî ve ilâhî âleme doğru açılmıştır. Onunla da ilâhî ilimleri kavrarız. [119]

Gazzalî, ruhun mertebelerinden de bahsediyor. Ve bu mertebeleri sayarken akıl ile ruh arasında büyük ilişki kuruyor. Bununla beraber aklı sınırlıyor, ruhu da nüfuz bakı­mından akıl ötesi sahalara götürüyor .[120] Ona göre, ruhun mertebeleri şu şekilde sıralanabilir:

1- Hissedici ruh (er-rûhul-hassâs)

2~ Hayalî ruh (er-rûhu'l- hayalî),

3- Aklî ruh (er-rûhu'1-aklî),

4- Fikrî ruh (er-rûhu'1-fîkrî) ve

5- Kutsal peygamberlik ruhu (er-ruhu'1-kudsî en-nebevî).

Hissedici ruh, beş duyunun verilerini alan ruhtur. Bu ruh, hayvanı ruhun esasını teşkil eder. Süt çocuklarında da

bulunur.

Hayvani ruh, "Duyu verilerini kaydeder; gerektiğinde kendi üstünde bulunan aklî ruha sunmak üzere saklar. Henüz gelişmenin başlangıcında bulunan çocukta bu ruh yok­tur."

Aklî ruh, "Duyu ve hayal dışında kalan mânâları idrâk eden ve yalnız insana mahsus bulunan cevherdir."

Fikrî ruha gelince bu da çeşitli fikir, duyum ve mânâları birleştirmek suretiyle akıl yürütmek, hüküm ver­mek, doğruyu yanlıştan ayırmak şeklinde ifâde edilebilir.

Peygamber ruhu ise, bununla sahibine "gayb ışıkları, âhiret hükümleri, göklerin ve yerin melekûtundan parçalar hatta rabbanî ve ilâhî bilgilerden bir kısmı açılır. Bu gibi bil­gileri diğer aklî ve fikrî ruhlar idrâk edemezler," [121]

Ruhsal hayat bir bütündür. Bu bütün içinde çeşitli davranışlarımız (behavior), şuur hayattınız (conscience), bü­tün zekâ işlemlerimiz (intelligence), bütün duygu, heyecan ve tutku hayatımız (affectivite), bütün içgüdüsel dürtüler ve bilinç dışı hayatımız (insoussience) bulunur. [122]

Önceleri isteğe, ruhun önemli güçlerinden biri olarak bakılırdı. Şuur olayları da düşünce, duygu ve istek olarak üç kısımda ele alınırdı. Bugün ise ruhî faaliyetler, ruhsal fonk­siyonlar ve ruhî güçler olmak üzere iki bölümde incelenmek­tedir. Ruhsal fonksiyonlar, tasarımlar, düşünce, gözlem ve benzerlerini; ruhî güçler ise ilgiler, güdüler, duygular, iradeli yaşayış ve benzerlerini ifâde etmektedir. [123]

Ruhî bütünlüğümüzü teşkil eden aklî melekelerin başlıcaları şunlardır:

Orientasyon, idrâk, hafıza, dikkat, zekâ, muhakeme, teessüriyet ve irâde. [124] İlerde daha fazla bilgi vereceğimiz için bunların açıklamasına burada girmiyoruz.

Nefs kelimesi üzerinde kısa da olsa birazcık durma­nın yararlı olacağına inanıyoruz. Nefis kelimesi de sözlük anlamı itibariyle ruh kelimesiyle eş anlamlıdır. [125] Gazzalî, nef­se iki anlam vermektedir:

1- İnsandaki gazap ve şehvet gü­cü,

2- İnsanın bizzat kendisi, özü, hakikati olan latifedir. [126]

Nefsi "yetkinlik" kelimesiyle açıklayan İbn Sina, onu iki kısımda mütâlâa ediyor:

1- "Kendisi ile türün fiilen tür ol­duğu yetkinlik" ki İbn Sina buna "ilk yetkinlik" adım veri­yor ve örnek olarak kılıcın suretini gösteriyor;

2- Türün varlı­ğına bağlı olan "yetkinlik" ki İbn Sina buna da "ikinci yet­kinlik" diyor ve örnek olarak kılıcın kesmesini, insanın ayı­rım gücünü, inceleme, duyumlama ve hareketini gösteri­yor. [127]

İbn Sina nefs için şöyle demektedir:

"Nefs, fiiline nisbetle kuvvet (yeti); bileşik maddesine nisbetle suret; hayvan ve insan türüne nisbetle de yetkinliktir."; Ona göre "nefs" adı verilen bu ilke, yetiler arasındaki ilişkileri düzenler; on­ların faaliyetlerini denetler, birbirlerinden bağımsız olan fiil­lerini yerine getirmelerini sağlar. [128] Nefs için "yetkinlik" kavramının kullanılması "yeti" kavramının kullanılmasın­dan yeğdir- Fakat iki yerde ...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı

Müslüman
Anahtar Kelime
*****
Offline Pasif

Mesajlar: 132.042


View Profile
Re: Ruh ve Nefis
« Posted on: 29 Mart 2024, 05:36:51 »

 
      uyari
Allah-ın (c.c) Selamı Rahmeti ve Ruhu Revani Nuru Muhammed (a.s.v) Efendimizin şefaati Siz Din Kardeşlerimizin Üzerine Olsun.İlimdünyamıza hoşgeldiniz. Ben din kardeşiniz olarak ilim & bilim sitemizden sınırsız bir şekilde yararlanebilmeniz için sitemize üye olmanızı ve bu 3 günlük dünyada ilimdaş kardeşlerinize sitemize üye olarak destek olmanızı tavsiye ederim. Neden sizde bu ilim feyzinden nasibinizi almayasınız ki ? Haydi din kardeşim sende üye ol !.

giris  kayit
Anahtar Kelimeler: Ruh ve Nefis rüya tabiri,Ruh ve Nefis mekke canlı, Ruh ve Nefis kabe canlı yayın, Ruh ve Nefis Üç boyutlu kuran oku Ruh ve Nefis kuran ı kerim, Ruh ve Nefis peygamber kıssaları,Ruh ve Nefis ilitam ders soruları, Ruh ve Nefisönlisans arapça,
Logged
27 Nisan 2015, 21:32:41
Kaan Han
Dünyalılar
*
Çevrimdışı Çevrimdışı

Mesaj Sayısı: 778


« Yanıtla #1 : 27 Nisan 2015, 21:32:41 »


Ruha değişik mânâlar verilmiş, onunla ilgili sorular de­ğişik fikir ve ekollerin ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Herşeye rağmen insanoğlu ruhun mâhiyetini izah edememiş, bu konuda aczini itirafa mecbur kalmıştır. Modern psikoloji de bugün ruhtan çok ruhî tezahürler ve davranışlar üzerinde durmaktadır
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı
29 Nisan 2015, 21:05:56
sultan aktay
Öğrenci Grubu
***
Çevrimdışı Çevrimdışı

Mesaj Sayısı: 417


« Yanıtla #2 : 29 Nisan 2015, 21:05:56 »

paylaşım için allah razı olsun bu bilgiyi öğrenmeme yardım ettiğinz için
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı
29 Nisan 2015, 21:41:32
Ceren

Çevrimdışı Çevrimdışı

Mesaj Sayısı: 26.620


« Yanıtla #3 : 29 Nisan 2015, 21:41:32 »

Aleykümselma.Rabbim razı olsun paylaşımdan kardeşim.Ruh ve nefis bir insanın insan yapandır.Ruh insanın canıdır.Nefis de bir insanın hem dostu hem de düşmanıdır.
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı

31 Ocak 2016, 13:03:31
Rabia 7
Öğrenci Grubu
***
Çevrimdışı Çevrimdışı

Cinsiyet: Bayan
Mesaj Sayısı: 2.314


« Yanıtla #4 : 31 Ocak 2016, 13:03:31 »

Selamün aleyküm ; nefsimize inanıpta kötü şeyler yapmayız inşAllah.Bazı insanlar nefsine uyup kötü şeyler yapıyor ki.Herkes iyi şeyler yapar inşAllah. (AMİN).
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı

GAZİLERİMİZDEN VE ŞEHİTLERİMİZDEN ALLAH C.C RAZI OLSUN İNŞALLAH.......

                  ❤           ❤❤❤
                  ❤           ❤
                  ❤           ❤❤❤
                  ❤                     ❤
                  ❤           ❤❤❤          TEMMUZ.....
ŞEHİTLERİ  VE GAZİLERİ
Sayfa: [1] 2   Yukarı git
  Yazdır  
 
Gitmek istediğiniz yer:  

TinyPortal v1.0 beta 4 © Bloc
|harita|Site Map|Sitemap|Arşiv|Wap|Wap2|Wap Forum|urllist.txt|XML|urllist.php|Rss|GoogleTagged|
|Sitemap1|Sitema2|Sitemap3|Sitema4|Sitema5|urllist|
Powered by SMF 1.1.21 | SMF © 2006-2009, Simple Machines
islami Theme By Tema Alıntı değildir Renkli Theme tabanı kullanılmıştır burak kardeşime teşekkürler... &
Enes