Asırlardan beri insanların halâ ulaşamadıkları hakikatlerden biri “Ruh”tur. Zaten Kur'an, insan­ların, daha nice asırlar geçse de, bu lüğazı çöze­meyeceklerini haber vermiştir:

“Sana ruhtan so­rarlar. De ki: Ruh rabbimin emrindedir.” [883] Bunun hakikatini akıllar anlamaktan âcizdir.

“Ruh” kelimesi, kaynağı cismânî kalbin boşlu­ğunda bulunan ve damarlarla bedenin her tarafı­na yayılan, böylece görme, duyma, koku alma ve benzeri hislerle hayatiyeti azalara ve bütün bedene yayan latif bir cisimdir. Bu manasıyla doktorları alakadar eden ruh din alimlerini alâkalandırmaz. İkinci manasıyla o, insanın müdrik ve âlim olan hissidir ki o zaman kalb ve akıl karşılığıdır.[884]

Ehli Sünnet alimleri arasında: “Ruh, can ve hayat demektir.” diyenlerin yanı sıra “O, beden ka­lıbına tevdi edilmiş muayyen bir varlıktır.” diyen­ler de olmuştur. Fakat herkes şunda müttefiktir­ler: “İnsan ruh ve bedenden meydana gelmiş­tir.” [885]

Ruh, üzerinde en çok münakaşa yapılan mese­lelerden birisidir.[886] Cüneyd Bağdadî “Ruhla il­gili bilgileri Allah kendisine tahsis etmiştir. Onun varlığını kabul etmekten başka birşey söylemek mümkün değildir.” Demiştir.[887] Sufîlerin cum­huru “Ruh bedene hayat veren bir mânâdır.” diye ittifak etmişlerdir.[888]

Ne künhünü, ne mahiyetini, ne de işleyiş şek­lini bilebildiğimiz, meçhul güç ve kuvvet “Ruh”, bizim Allah Teala ile temas ve irtibat vasıtamızdır. O yaratılışı icabı Allah'la temas kurmaya salahiyetli kılınmıştır. Şüphesiz o, Allahı'n haber verdiği gibi, Kendi ruhundan bir tecellidir, onu kendi eliyle bir parça çamura yerleştirmiştir[889]: “O'dur ki yarattığı herşeyi güzel yarattı ve insanı yaratmaya bir parça çamurdan başladı (...) sonra Allah onu düzeltip tamamladı ve ona bizzat kendi ruhundan üfledi. [890] Cenab-ı Allah bir cüziyyet için değil, insanı şereflendirmek için, ona nefh ettiği ruhu kendisine izafe etmiştir.[891] denilebilir ama, bu ruhun, insandaki, Allah ile olan manevî irtibatın mahalli ve asıl itibarıyla Allah'ın razı ola­cağı iyi işlerin kaynağı olmasına bir işaret olabile­ceğini de düşünebiliriz. Bundan dolayı İbrahim Hakkı hazretleri, insan ruhunun vasıflarıyla, Allah Teala'nın subûtî sıfatları ve güzel isimleri arasında müşabehet olduğunu ifade eder. Tabiî ki bu müşabehet; Cenab-ı Allah'ın isimleri uluhiyyete yakışır tarzda, insan ruhunun sıfatları da ubu­diyete yakışır tarzda olmakla beraberdir.[892]

İslâm, hususî bir ilgiyle ruhu ele alır. İslama göre ruh, beşerî oluşun merkezi ve toplanma nok­tasıdır. Ruh bütün oluşların dayandığı, tüm var­lıkların biribiriyle irtibat kurduğu kaide ve temel­dir. İnsanı evvel emirde aydınlığa götüren ruhtur. Aslında onun, insanı Allaha yaklaştıran vasıta ol­ması herşeye bedeldir.[893]

[883] İsrâ: 17/85.

[884] Gazali, 3/5 - 6; R. İsfahani, 299.

[885] Kuşeyrî, Risale, 183; Kelâbâzî, 99.

[886] RM., 14/316 - 45; M. Sabri, Mevkıf, 1/408; M. Kutub, 54 -60; Akkad, Kur'an Felsefesi, 118.

[887] Kelâbâzî, 99.

[888] Kelâbâzi, 99; Kuşeyrî, a. g. e., 183.

[889] M. Kutup, 57.

[890] Secde: 32/7,9 ; Benzer ayetler: Sâd: 38/72; Hicr: 15/28,29.

[891] Elmalılı, 6/4109

[892] İbrahim Hakkı, Marifetname, 223.

[893] M. Kutub, 59.

Esselamu aleykum.Allahın yolunda giden onun emirlerine uyan ve  ruhunu islamın güzellikleri ile besleyip kurtuluşa huzura erişen kullardan olalım inşallah...

Aleyküm Selâm Ve Rahmetüllahi Ve Berakâtühu 🌸
Mevlam bizleri herdaim Rızasına uygun emir ve yasaklarına hakkıyla uyanlardan eylesin inşaAllah.

Ve aleykümüsselam Rabbim bizleri anlayamayacağı işlere kafa yormayan , aklıni daha tutarlı işlerde kullanan  kullarından eylesin Rabbim paylaşım için razı olsun