Neshin Terim Olarak Tanımı

3- Neshin Terim Olarak Tanımı

Hz. Peygamber'in sünnetinde ve İslâm'ın ilk dönemlerindeki kaynaklarda, neshin bugünkü gibi toplu bir tarifini bulmak mümkün değildir. Fakat gerek sahabe arasında, gerekse, Hz. Peygamber'in fiili sünnetinde bunun icra edildiği bilinmektedir.[57] Bununla birlikte, ilk tanımının tabiilerden sonra yapıldığı sanılmaktadır. Çünkü bu döneme kadar Kur'ân ve hadis ilminin dışında müstakil bir iİmin varlığı söz konusu değildir.
Neshin daha sonraki dönemlerde birçok tanımı yapılmıştır. Bu tanımlar lafız itibariyle değişik olsa da, sonuç İtibariyle aynıdır. Bunlardan bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz:
a) Nesh, bir ayetin hükmünü, daha sonra nazil olan başka bir ayetle kaldırmadır.
b) Şerl bîr hükmün, şer'î bir delille kaldırılmasıdır.
c) Nesh şer'î bir hükmün sona erdiğini, Allah'ın kullarına bildirmesidir.[58]
d) Mukaddem tarihli bir ayetin hükmünü, muahhar tarihli bir ayet ile değiştirmektir.[59]
e) İslam'ın, fıtrat dininden uzaklaşan eski İlahi dinleri eski haline döndürmesidir.
Kur'ân-ı Kerim'de yer alan konuyla ilgili ayetlerden hareketle, emir ve nehiy ihtiva eden hükümlerden bazılarının, kulların faydası için kaldırıldığı veya başka ayetlerle değiştirildiği kabul edilir. Kur'an'da hükmü kaldırılan ayete mensuh, hükmü kaldırana da nâsih ismi verilir. Neshin, insanlığın eğitiminde ve İslâm'ın uygulanırlığı açısından, bir kolaylığı ifade ettiği kabul edilir. Neshi kabul edenler bu temel felsefeden" hareket etmektedirler. Bu kanaatte olanlar çoğunluktadır. Kabul etmeyenler ise, konu üe ilgili ayetlerin, Hz. Peygamberden önceki dinleri kaldırdığını, Kur'an'da böyle bir durumun olmadığını düşünmektedirler. Tabii ki, her iki grubun kendilerine göre haklı gerekçeleri bulmaktadır. Dikkat edilirse, temelde her iki görüşe mensup olan alimler neshin varlığını kabul ederler. Konunun anlaşılmasına yardımcı olacağı için görüşlerden önemli olanlarına işaret edilmesinin yararlı olacağını düşünmekteyim.[60]

[57] Bk. Müslim. Cenâiz, 105.
[58] Serahsî. a.g.e.. 11/53; Cürcânî, Ta'rifât. s.163; Zerkânî. a.g.e., 11/176: İ.A. 1X/2O6.
[59] Taberi. Tefsir, 1/475; Cerrahoğlu, Tefsir Usûlü. s. 122.
[60] Doç. Dr. Remzi Kaya, Kur'ân-ı Kerim'de Nesih, ISBN : 975-97468-1-6, Bursa Nisan 2001: 25-26.
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın