Neshin Şartları

5- Neshin Şartları

Kur'ân İlimleri ve tefsir usulü kitaplarında neshin şartlarıyla ilgili bazı nakiller iieri sürülmektedir. Dolayısıyla söz konusu şartlan taşıyan ayetlerin mensuh olacağı kabul edilir. Söz konusu şartlar şunlardır:
a) Nesh edilen hüküm şer'î bir hüküm olmalı[106] ve nesh edilen ayetin ebedi olduğuna dair bir işaret bulunmamalıdır. Meselâ; Cihad hükmünün nesh edilemeyeceği ileri sürülür. Çünkü zulmedenlere karşı savaşın olacağı belirtilirken, Hz. Ömer'den gelen rivayette de "Atların alınlarında kıyamete kadar hayır vardır."[107] denilerek, cihadın dünya durdukça var olacağına işaret edilmektedir.
b) Nâsİh-Mensuh arasında zaman aşımı bakımından fark bulunması gerekir. İki ayet aynı zamanda naziİ olursa neshin olması mümkün görülmez.[108]
c) Neshe konu olan ayetler arasında bir zıtlığın olması gerekmektedir.[109] Gelen hükümlerin aynı anda veya bir arada uygulanma imkanı varsa, nesh söz konusu olamaz. Diğer taraftan, nâsih-mensuh ayetlerin şer'İ hükümler içermeleri gerekmektedir.
d) Neshin, iyi veya kötü olduğuna dair vahiy, iiim ve akılın ittifak ettiği konularda olmaması gerekir. Ana-babaya iyilik, zulüm ve ahlaksızlık gibi hükümlerde neshin varlığı kabul edilmez.[110] Çünkü bu gibi hasletlerin tartışılması, belirtilen hususların birinin noksanlığını akla getirmektedir.[111]

[106] Zerkânî. 11/180; Âmidî, 111/105; Zeyd, s. 177.
[107] Buharı. Cihad. 43: Müslim. el-Hıyal, 69.
[108] Zerkânî. 11/180. Âmidî. IH/105: Zeyd. s 177-178.
[109] Bk. Zerkânî. 11/180.
[110] Ebû Zehra. Usûlü-i-Fi Mı. s. 164.
[111] Doç. Dr. Remzi Kaya, Kur'ân-ı Kerim'de Nesih, ISBN : 975-97468-1-6, Bursa Nisan 2001: 32.
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın