> Forum > ๑۩۞۩๑ Kitap Dünyası - İlim Dünyası Kütüphanesi ๑۩۞۩๑ > Kuranı Kerim > Kuranda İnsan Psikolojisi > Nefsin Sıfat Ve Özellikleri
Sayfa: [1]   Aşağı git
  Yazdır  
Gönderen Konu: Nefsin Sıfat Ve Özellikleri  (Okunma Sayısı 3650 defa)
18 Eylül 2011, 13:59:51
müzzemmil

Çevrimdışı Çevrimdışı

Mesaj Sayısı: 374


« : 18 Eylül 2011, 13:59:51 »



Nefs'in Sıfat Ve Özellikleri

Tasavvuf literatüründe yukarıdaki gibi bir anlama sahip olan Nefs'in kendine has birtakım sıfat ve özellikleri vardır. Seyr-u sülük es­nasında ruhî özelliklerin nefsî özelliklere galip gelebilmesi için Nefs'in sıfat ve özelliklerini iyi tanımak gerekmektedir. Tasavvuf ehlinin Ahkâmü'n-Nefs (Nefs'in hükümleri) veya Cünûdü'n-Nefs (Nefs'in askerleri) diye niteledikleri bu sıfat ve özelliklerin başlıcaları şunlardır:
Şehvet: Canın çektiği, arzuladığı, şiddetle hoşlandığı şey; yeme, iç­me ve cinsel arzularda ölçüyü aşan istek [339] demek olan şehvet, Nefs'in en açık sıfatıdır. Şehvet insanoğlunun bütün parçacıklarında ve organ­larında dağılmış olarak bulunan bir mânâdır. Bütün organlar, hevâ için giriş kapılarıdır. Kul, bunların hepsini korumakla yükümlüdür. [340] Şeh­vet insanı yoldan saptırıcı özellikte olduğu için Kur'an'da da ona uyul­maması gerektiği ifade edilmiştir. [341]
Gazap: Kanın intikam hırsıyla köpürmesi, öfke, kızgınlık gibi mâ­nâlara gelen gazap da, Mutasavvıflarda şehvetle birlikte Nefs'in sıfatları arasında sayılmıştır. [342] Faziletlerin ve kötü hallerin büyük bir bölümü, insandaki "Tahayyül, şehvet ve gazap" kuvvelerinden doğmaktadır. Bu üç kuvve, Nefs'in görüntüleri ve değişmez huylarıdır. [343]
Hevâ: Nefs'in, tabiatının gereği şehvete meyletmesi [344] demek olan hevâ, Kur'an-ı Kerim'de en yıkıcı belalardan biri kabul edilmiş ve tehli­kelerine işaret edilmiştir. Bu nedenle de ondan kaçınılması gerektiği öğütlenmiştir. [345]
Hevâ Nefs'i etkileyerek onu itekleyen, onu kötü yola doğru yönlen­dirip yöneten, insan tabiatının istek ve arzusudur. [346] Hevâ, Nefs'in ru­hudur ve onda yerleşmiştir. Hevâya uymak bir ayıp ve kusur sayılır.[347] îhsânı bozan şey, Nefs'in ve hevânın kötü istekleri, hileleri ve kalp üze­rindeki egemenliğinde bulunan kötü arzularıdır. Ne zaman Nefs hevâsıyla kalp üzerinde hâkimiyet kurarsa, o zaman âmeli bozar, amelin meyvelerim heder eder ve ruhsuz bir suret, meyvesiz bir ağaç haline getirir. [348]
Kihir ve Ucub:
Kibir, büyüklenme, kendini büyük görme, başkaları­nı küçük görme, alçak gönüllü olmama [349]; Ucub da kendini beğenme ve şımarma [350] demektir. Kibir ve ucbun tipik örneği Kar’an'dur. Kur'an-ı Kerîm onun hikayesine geniş yer verir ve onun kötü sonunu gözler önüne serer. [351] Fahr (övünmek), ferah ve merah (taşkınlık) gibi kelimelerle de ifade edilen kibirden insanoğlu sakındırılır. [352] Ayrıca ki­bir ve ucbun karşıtı olan tevazu, alçakgönüllülük tavsiye edilmiştir. [353] Nefs'in; insanlar arasında şerefli birisi olmaya çok arzu etme, ken­dini beğenme, başka insanlara karşı kendinin daha iyi ve faziletli oldu­ğu vehmine kapılma ve kendisinin seçkin ve doğru birisi olduğuna inanma gibi birtakım özellik ve hileleri vardır. [354] Şeytanla ortak hare­ket ederek insanı yoldan çıkaran Nefs'in, kendini beğenme duygusuna bağlı olarak beylik, mevkî ve makam sahibi olmak gibi istekleri var­dır. [355] Nefs, kibir ve ucba kapılarak kendisinin bir değeri bulunduğuna ve başkaları tarafından kıymetinin bilinmesi gerektiği kanısına kapılır. Bundan dolayı bu kendini beğenme hastalığı gizli şirk sayılmıştır. [356] Kibir ve ucbun sonucu olarak Nefs, riyakârlığa kapılır ki; bu gösteriş arzusu da Nefs'e tapma olarak nitelendirilmiştir. [357] Gönlün âfeti kendi­ni beğenme, dinin âfeti riya ve İslâm'ın âfeti de hevâ olarak belirtilmiş­tir. [358] Kendini beğenme kalbi köreltir. Öyle ki; kendini beğenen kimse kendisini, kötü olduğu halde iyi, helak olduğu halde kurtuluşa ermiş ve yanlış iş yaptığı halde iyi yapmış görür. Kendini beğenen kişi, uyanık olduğu halde gaflete dalmaya başlar. Günah ve hatalarını bildiği halde bunları küçük görür ve çoğunu da unutur. Bu günah ve hataların çoğu, onun gözünü bürür ve bunların günah olmadığını sanmava bas­lar. [359]
Serdife ve Katı Kalplilik:
Yumuşaklık (lîn) ve nezaketin zıddı olan sertlik (huşunet), katı kalplilik ve duygusuzluk demek olan kasvet ve gılzat da [360] Nefs'in sıfatlarındandır.
Kur'an-ı Kerîm, sertliği, yumuşaklığı övmek suretiyle dolaylı yön­den kötülemiştir. Kur'an'a göre yumuşaklık Allah'ın bir rahmetidir. [361] Kalp katılığı ise Yahudiler'in özelliklerindendir ve kesinlikle bundan kaçınılmalıdır. [362] İncelik ve merhamet sahibi, nazik ve yumuşak huylu olunmalıdır. Çünkü yumuşak kalplilikte Allah'a ve ahiret yurduna yö­nelmek, Allah'ın emri üzere uyanık bulunmak ve O'nun nimet ve cezası üzerinde düşünmek vardır. Katı kalplilikte ise bunlardan yüzçevirme ve uzun süreli gaflet özellikleri bulunur. [363]
Alaycılık-Hafiflik ve Açgözlülük-Hırs:
Gizli ve açık alay (mezh ve hüzüv, istihza), hafif davranış ile açgözlü ve hırslı olmak da Nefs'in sıfatlarındandır. Kur'an-ı Kerim alay etmemek gerektiği hususunda çok titiz davranmış ve bu konuya başlı başına bir sûre ayırmıştır. [364] Ayrıca Nefs'in hırsından kaçınmak gerektiğini, [365] bununla birlikte insan nef­sinin hırsa meyilli olduğunu [366] bildirmektedir. Nefs'in tüm özellikleri, şu iki mânâda yatar Hafiflik ve açgözlülük. Hafiflik cahillikten, açgöz­lülük de hırstan doğar ve bu iki özellik Nefs'in fıtratından kaynakla­nır. [367] Nefs öyle hırslıdır ki; istediği şeyler verilse bile daha başkalarını ister. Ömer b. Abdülaziz (V 101 H./720 M.): "Benim şu nefsim çok hırslıdır. Ona dünyalık birşey vermeye göreyim, hemen ondan daha üs­tününü ister. Ondan daha üstün birşey bulunmayan Halifeliği ona ver­diğim halde daha üstününü istedi" [368] diyor.
Kin ve Haset:
Kin ve bunun sonucu olan intikam hırsı ile çekememezlik de Nefs'in sıfatlarındandır. [369] Kur'an-ı Kerîm'de kini ortadan kaldıran affedicilik övülmüş ve affı benimsemek tavsiye edilmiştir. [370] Kin ile din bir arada bulunmaz. Ayrıca haset ettiği zaman hasetçinin şerrinden de Allah'a sığınmak önerilmiştir. [371]
Boş ve Gereksiz Konuşma (Lağv): Boş yere, çokça ve gereksiz geve­zelik de, içinde çirkin ve yalan söz çok olabileceğinden hoş görülme­yen, Nefs'in sıfatlarındandır. [372] Çok sözün yalansız olmayacağına dâir atasözü de buna işaret etmektedir. Kur'an'da, mü'minlerin boş, fayda­sız, çirkin ve gereksiz sözlerden kaçınacakları [373] belirtiliyor.
Cimrilik'. Cömertliğin zıddı olan eli sıkı ve cimri olmak da Nefs'in özelliklerindendir. [374] Kur'an'da da Nefs'in cimri olduğu, insana bolluk erişince cimrileşeceği ve bu cimrilikten sakınılması gerektiği; [375] kulun sevdiği şeylerden bol bol bağışlamadıkça kurtuluşa eremeyeceği [376] ifa­de edilmektedir. Cimrilik, insanın mayasındaki çamur fıtratının bir ge­reğidir. [377]
Zulüm: Nefs'in en yıkıcı sıfatı olan [378] ve "karanlık, ışıksızlık" anla­mındaki "zulmet" ile aynı kökten gelen [379] zulüm, Kur'an'da kötülük, küfür ve şirk anlamında kullanılmakta, [380] zulümle değil adaletle hük­metmek gerektiği [381] ve Allahü Teâlâ'nın asla zâlim olmadığı [382] vurgu­lanıyor ve Allah adına yalan söylemek de en büyük zulüm olarak nite­lendiriliyor. [383]
İhanet ve Aldattcıhk: Kur'an-ı Kerîm'de döneklik edilmemesi buyurulan ve yerilen [384] bu huylar da Nefs'in sıfatlarındandır. [385]
Hakîm Tirmizî, "Müridlere Tavsiyeler" bölümünde; Allah'a ulaşmak amacıyla yola çıkan müride, kendisini aldatan pis bir nefsin ilişeceğini, onun da nefsin oyununa gelerek aldatılabileceğini, Yüce Rabb'ine giden yolculuğu sırasında onu (bedeni) çürümüş bir ölü haline getiren baş düşmanı Nefs'in ona gelerek onu etkisi altına alacağını, onu türlü hile­lerle aldatmaya çalışacağını, nefsinin kötü isteklerini ona süslü göstere­ceğini ve müridin de oyuna gelerek bunlara kanabileceğini dile getir­mektedir. [386] Nefs, her türlü kötü şeyi yapmaya teşvik ederek kulu sap­tırmaya çalışır ve bu kötülükleri süslü gösterir. Birtakım zorluklarla ka­rıştırmak suretiyle de her türlü iyi işten alıkoymaya çalışır. [387] Dönek olan Nefs, insanı aldatmak için vesvese verir. Nefs'in vesvesesi ise gü­nahların en kötüsüdür. [388] İnsanı aldatmak için her yolu deneyen [389] Nefs, çok zor kontrol edilir. Bu konuda Ebubekir Tamestânî (V. 340 H./951 M.) şöyle der:
"Nefs yangın gibidir; bir yerden söndürülür, baş­ka bir yerden alevlenir. Nefs de böyledir; bir yandan sakinleşir, başka bir yândan başkaldırır." [390] Zira Nefs, hareket üzere yaratılmış ve sükûn üzere emrolunmuştur. [391]
Nefs, kötü huyların ve şerrin kaynağıdır:
Nefs'te, insandan ortaya çıkan kötü huy, davranış ve şerrin nedeni oları gizli bir cevher vardır. [392] Bâyezid Bistâmî (V. 261 H./874 M.):
"Nefs, bâtıl olandan başka birşeyle sükûn bulmayan bir özelliğe sahip­tir" demiştir. [393] Şerrin kaynağı olan Nefs, sahip olduğu kötü huyları zamanla itiyat ve alışkanlık haline getirir, itiyat haline getirdiği bu alış­kanlıklar onun tabiatı olur ve kolay kolay değiştirilemez duruma gelir. [394] Belli bir süre sonra da edepsizleşir. İbn Atâ: "Nefs, yapısı gereği edepsizdir. Oysa kul, sürekti edebe uymakla yükümlüdür.. Nefs, yaratı­lışı gereği muhalefet meydanında cirit arar; kul, harcadığı çabayla Nefs'in, kötü isteklerine ulaşmasını engeller. Nefsinin yularını salıveren kişi her türlü kötü işinde onun ortağı olur" [395] demiştir.
Allah'ın emirlerine uymak Nefs'e ağır gelir:
Allahü Teâlâ, kullarını, "günahlarını bağışlamak için iyi ameller iş­lemeye" çağırır; [396] onları "esenlik yurduna davet eder" [397] ve bunlara ulaşabilmek için de "insanları yaşatacak şeylere çağırdıkları zaman Al­lah'ın ve Rasulü'nün çağrısına koşmaya" [398] davet etmektedir. Allah'a ulaşılınca kalp, ruh ve Nefs hayat bulur. Ancak Nefs, -içinde şehvetleri terk ve hevâdan uzaklaşmak bulunduğundan- Allah ve Rasulü'nün çağ­rısına uymanın ne kadar zor ve ağır olduğunu bilir. [399] Bu nedenle de güzel ahlâkı kolay kolay kabullenip benimseyemez. Amelleri yerine ge­tirse bile güzel ahlâka uymakta güçlük çeker. [400] Hele hele ihlâs ve sa­mimiyetle kulluk etmek ise,...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı

Lütfen Namazlarımızı Kılalım Namazlarınızı Sanal & Real Yaşam için Terketmeyiniz !!!

İlim Dünyası Ailesi
Müslüman
Anahtar Kelime
*****
Offline Pasif

Mesajlar: 132.042


View Profile
Re: Nefsin Sıfat Ve Özellikleri
« Posted on: 29 Mart 2024, 04:01:55 »

 
      uyari
Allah-ın (c.c) Selamı Rahmeti ve Ruhu Revani Nuru Muhammed (a.s.v) Efendimizin şefaati Siz Din Kardeşlerimizin Üzerine Olsun.İlimdünyamıza hoşgeldiniz. Ben din kardeşiniz olarak ilim & bilim sitemizden sınırsız bir şekilde yararlanebilmeniz için sitemize üye olmanızı ve bu 3 günlük dünyada ilimdaş kardeşlerinize sitemize üye olarak destek olmanızı tavsiye ederim. Neden sizde bu ilim feyzinden nasibinizi almayasınız ki ? Haydi din kardeşim sende üye ol !.

giris  kayit
Anahtar Kelimeler: Nefsin Sıfat Ve Özellikleri rüya tabiri,Nefsin Sıfat Ve Özellikleri mekke canlı, Nefsin Sıfat Ve Özellikleri kabe canlı yayın, Nefsin Sıfat Ve Özellikleri Üç boyutlu kuran oku Nefsin Sıfat Ve Özellikleri kuran ı kerim, Nefsin Sıfat Ve Özellikleri peygamber kıssaları,Nefsin Sıfat Ve Özellikleri ilitam ders soruları, Nefsin Sıfat Ve Özellikleriönlisans arapça,
Logged
Sayfa: [1]   Yukarı git
  Yazdır  
 
Gitmek istediğiniz yer:  

TinyPortal v1.0 beta 4 © Bloc
|harita|Site Map|Sitemap|Arşiv|Wap|Wap2|Wap Forum|urllist.txt|XML|urllist.php|Rss|GoogleTagged|
|Sitemap1|Sitema2|Sitemap3|Sitema4|Sitema5|urllist|
Powered by SMF 1.1.21 | SMF © 2006-2009, Simple Machines
islami Theme By Tema Alıntı değildir Renkli Theme tabanı kullanılmıştır burak kardeşime teşekkürler... &
Enes